این روند صعودی در حالی رقم خورد که هم از منظر بنیادی شاهد اذعان کارشناسان به جذابیت قیمت‌ها در سطوح فعلی و پشتیبانی محرک‌‌‌های بنیادی از بازار سهام هستیم و هم از نگاه کارشناسان تکنیکی پس از پشت سر گذاشتن مقاومت یک‌میلیون و ۳۸۰هزار واحد راه برای تداوم صعود شاخص کل بورس تهران هموار شده است. با این حال کارشناسان تاکید دارند بازگشت اعتماد فعالان حقیقی بازار سهام که هنوز در زمین خرید سهام فعال نشده‌‌‌اند، به نگاه سیاستگذاران اقتصادی به این بازار وابسته است.
امید بورسی به تقویت تقاضا
نگاه بنیادی بورس‌‌‌بازان
عصر روز گذشته ساعت ۱۸ به وقت محلی (۲۰:۳۰ به وقت تهران)، دور جدید مذاکرات هسته‌‌‌ای در سطح روسای هیات‌‌‌های مذاکره‌کننده گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران برگزار شد. تا زمان نگارش این گزارش هیچ خبری از این نشست منتشر نشده است. فعالان بازارها و سرمایه‌گذارها در این ایام، همیشه نیم‌‌‌نگاهی نیز به وین داشته‌‌‌اند و در انتظارند ببیند در این دور از مذاکرات چه صحبت‌‌‌هایی رد و بدل می‌شود. سخنانی که می‌تواند اثری مستقیم بر قیمت ارز در بازار آزاد بگذارد و به طور غیرمستقیم هم از جانب دلار و هم سرنوشت تحریم‌ها معاملات سهام را متاثر کند. قدرت بالای معاملات روز گذشته اما نشان داد سهامداران به این دور از مذاکرات خوش‌بین هستند و این‌‌‌بار با نگاهی واقع‌‌‌بینانه‌‌‌تر به موفقیت مذاکرات نگاه می‌کنند. پیش‌تر کاهش نرخ دلار در صورت حصول توافق هسته‌‌‌ای برخی از سهامداران را می‌‌‌ترساند و هر خبر مثبتی در این فضا، سهام را با فشار فروش مواجه می‌کرد. در حال حاضر گویا معامله‌‌‌گران به این واقعیت پی برده‌‌‌اند که در صورت رفع تحریم‌ها پس از مذاکرات هسته‌‌‌ای، بورس منتفع خواهد شد و اثرات کاهشی نرخ دلار در میان‌‌‌مدت نه‌تنها جبران شده بلکه بنگاههای اقتصادی نفعی چندجانبه از رفع تحریم‌ها می‌‌‌برند. جایی که به نظر میرسد با رفع تحریم‌ها هم بخشی از چالش‌های فعلی صنایع بورسی همچون قطعی برق و گاز و توقف فعالیت کارخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها مرتفع خواهد شد و هم در خصوص سیاست‌های دستوری در بخش‌‌‌های مختلف اقتصادی کشور تجدیدنظر می‌شود. واقعیت این است که تحریم‌های اعمال شده در سال‌های اخیر اجرای بسیاری از طرح‌‌‌‌‌‌‌‌‌های توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در بالادست برق و گاز را به تعویق انداخت. ازاین‌رو به دلیل رشد مصرف گاز در بخش‌‌‌های مختلف صنعت، هر ساله با افزایش مصرف خانگی در روزهای سرد زمستان، با مشکل تزریق گاز به شرکت‌های تولیدی مواجه می‌‌‌شویم. در صورت رفع تحریم‌ها اما می‌توان امید داشت سایه ریسک قطعی گاز و برق از سر صنایع بورسی و سهامداران برداشته شود تا در کنار حذف هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پنهان تحریم، شاهد رشد واقعی و نه اسمی سود این دسته از بنگاههای بورسی باشیم. ضمن آنکه باید توجه داشت مبنای دلار در شرکت‌های کامودیتیمحور ۲۳تا ۲۴هزار تومان است و از این رو نوسان جزئی این اسکناس آمریکایی تهدیدی را متوجه سودسازی این دسته از بنگاههای بورسی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. به عبارتی حتی در صورت کاهش نرخ دلار تا چنین سطحی، تهدیدی متوجه سودسازی این گروه از بنگاههای بورسی نیست. طی روزهای اخیر اسکناس آمریکایی نشان داده کف جدیدی در بازار ارز در حال شکل‌‌‌گیری است. جایی که مدت‌‌‌هاست نوسانات کم‌‌‌مقدار دلار حول مرز ۳۰هزار تومان ادامه دارد. در مقابل در بازار نیمایی دلار در کانال ۲۴هزار تومان باقی مانده که خبری خوب برای شرکت‌های کامودیتیمحور بورس تهران است. ازاین‌رو روز گذشته شاهد تقویت نسبی سمت تقاضا در تالار شیشه‌‌‌ای بودیم و ارزش معاملات خرد سهام نیز هرچند نتوانست از ۳هزار‌میلیارد تومان فراتر رود اما نسبت به‌روز کاری گذشته و البته کمترین مقادیر ثبت شده در آذرماه، با افزایش همراه شد و به ۲۸۱۹میلیارد تومان رسید.
گذر بورس‌‌‌بازان از مقاومت تکنیکال
در حالی کارشناسان بورسی از مقابله شاخص کل با مقاومت یک‌میلیون و ۳۸۰ هزار واحد سخن می‌‌‌گفتند که روز گذشته این نماگر توانست این مقاومت را پشت سر بگذارد و به لحاظ تکنیکی در انتظار سطوح بالاتر در این نماگر باشد. کارشناسان تکنیکال این بازار نیز حالا دیدی مثبت‌‌‌تر به وضعیت بازار سهام دارند و منتظر سطوح بالاتر قیمتی در تالار شیشه‌‌‌ای هستند. هرچند معتقدند رسیدن به قله‌‌‌های تجربه شده در سال ۹۹ نیازمند تحلیل رفتار سیاستگذاران و نوع نگاه آنها به بازار سهام دارد که در سال‌جاری بعید به نظر میرسد.
پشوتن مشهوری‌نژاد، کارشناس بازار سهام در خصوص روند تکنیکال شاخص کل بورس تهران با نگاهی به‌آینده به «دنیای‌اقتصاد» گفت: به لحاظ تکنیکال نشانه‌‌‌هایی از بازگشت روند صعودی به بازار سهام مشاهده می‌شود و به لحاظ سنتی نیز فصل بهار در بسیاری از مواقع نقطه آغاز حرکات مثبت بورس ایران بوده است که حرکت صعودی روزهای اخیر بازار می‌تواند پیشوازی برای این روند سنتی باشد.
متاسفانه عملکرد غیر اصولی دولت در مقابل بورس و سهامداران آنچنان به اعتقاد سهامداران ضربه زده و باعث هراس فعالان بورسی شده که بعید به نظر میرسد پول مردم عادی به راحتی، مجددا روانه بازار سهام شود. آنچه این روزها شاهد آن هستیم، صرفا سرمایه اهالی قدیمی بازار است که پس از مشاهده رشد تورمی در بازارهای موازی همچون بازار ملک، ارز و خودرو به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که فروش سهام در قیمت‌های نازل فعلی باعث می‌شود بیش از حد از حرکت تورمی در سایر گزینه‌‌‌های سرمایه‌گذاری جا بمانند. به همین دلیل این حرکت مثبت آغاز شده است. ازاین‌رو به نظر میرسد روند صعودی فعلی ناشی از همان سرمایه‌‌‌های موجود در بازار بوده و نه تزریق منابع جدید. به لحاظ تکنیکال این روند صعودی تا زمانی که شاخص به بالای یک‌میلیون و ۴۶۰هزار واحد صعود نکند، استحکام لازم را نخواهد داشت اما در صورت عبور از این مرز تداوم رشد دور از ذهن نخواهد بود. در حرکت نخست تا یک‌میلیون و ۵۸۰هزار واحد و در صورت عبور از این مقاومت رشد شاخص تا یک‌میلیون و ۹۰۰هزار واحد محتمل خواهد بود. اما صعود به تارگت‌‌‌های بالاتر در حال حاضر مورد انتظار نیست، مگر در سال آینده و با توجه به رفتار سیاستگذار در قبال بورس و بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران به این بازار و متولیان آن.
گام فرابورس برای آغاز حذف حجم مبنا
عصر روز یکشنبه بود که فرابورس ایران در اطلاعیه‌‌‌ای مهم در خصوص حجم مبنای نمادهای دارای صف خرید و فروش در بازار پایه، تصمیم گرفت که حجم مبنای نمادهای بازار پایه را درصورتی‌که به مدت ۲۰ روز معاملاتی در صف فروش یا صف خرید باشند، به یک تغییر دهد که به معنای حذف حجم مبنا برای این نمادها خواهد بود. حجم مبنا، حداقل تعداد سهامی است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت آن سهم بتواند بر اساس سقف و کف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. «حجم مبنا» میراث «دامنه نوسان» در بازار سهام است که در سال ۱۳۸۲ متولد شد. تضعیف قدرت نقدشوندگی بازار سهام اما مهم‌ترین عیب این قانون بود که طی سال‌های گذشته نه‌تنها در سهام بورسی بلکه در محاسبه شاخص کل نیز خود را نشان داد، به طوری که با وجود معامله سهام در کف (سقف) مجاز قیمتی که در زمان تشکیل صفوف فروش (خرید) رخ می‌‌‌داد اما به دلیل قفل شدن معاملات و عدم‌دادوستد، قیمت پایانی به آن میزان افت (رشد) نمی‌کرد و در نتیجه شاخص کل از نشان دادن واقعیت دادوستدها باز می‌‌‌ماند و مانند آینه‌‌‌ای کدر ایفای نقش می‌کرد.
بورس دوشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص کل بورس تهران با رشد ۱۸/ ۱درصدی همراه شد، از ۳۴۸ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۲۸۳ سهم (۸۱درصد) مثبت بود و در مقابل ۵۰ سهم (۱۴درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۴۶ نماد (۱۳درصد) صف خریدی به ارزش ۱۱۶میلیارد تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌گیری صف فروش در ۹ نماد بورسی (۳درصد) به ارزش ۸۳میلیارد تومان بودیم.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افزایش ۳۳/ ۰ درصدی را ثبت کرد، ۱۴۱ نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۱۰۴ سهم (۷۴درصد) مثبت و ۳۵ سهم (۲۵درصد) منفی بود. در این بازار ۳۰ نماد (۲۱درصد) صف خریدی به ارزش ۴۹میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌گیری صف فروش در یک نماد بورسی (یک‌درصد) به ارزش ۲۳میلیارد تومان بودیم. بازار پایه نیز روز گذشته میزبان دادوستد ۱۳۹ نماد بود. در این میان ۵۰ سهم (۳۶درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۸۲ سهم (۵۹درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۲۴ نماد (۱۷درصد) صف خریدی به ارزش ۶۴میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۵۲ نماد (۳۷درصد) با ارزشی بالغ بر ۱۷۹میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
با وجود رشد نماگرهای بورسی اما سهامداران خرد باز هم به جمع خریداران بورسی نپیوستند. هرچند در نیمه نخست معاملات شاهد تقویت تقاضا از سوی این بخش از معامله‌‌‌گران بورسی بودیم اما برآیند ۵/ ۳ ساعته دادوستد سهام در روز دوشنبه از انتقال سهامی به ارزش ۲۱۶میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌‌‌ها به پرتفوی معامله‌‌‌گران عمده بورس تهران خبر می‌‌‌داد. در این روز ۱۰ گروه از صنایع بورسی وارد لیست خرید حقیقی‌‌‌ها شدند که در صدر این لیست گروه خودرو و ساخت قطعات با خالص خرید حدود ۷میلیارد تومانی قرار داشت. بعد از آن نوبت به زیرمجموعه گروه اطلاعات و ارتباطات رسید که شاهد جابه‌‌‌جایی سهامی به ارزش ۲میلیارد و ۸۷۴میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. در آن‌سوی بازار اما خروج پول‌‌‌های خرد از گروه‌‌‌های کالایی ادامه پیدا کرد. شرکت‌های چندرشته‌‌‌ای صنعتی، فرآورده‌‌‌های نفتی و محصولات شیمیایی در صدر این لیست خروج قرار داشتند که جمعا با خالص فروش ۱۱۰میلیارد تومانی حقیقی‌‌‌ها مواجه شدند.
دنیای‌اقتصاد
