به گزارش ایران اکونومیست-چند قلم کالا در هفته گذشته بصورت آنلاین خریده‌اید ؟ تا قبل از شروع قرنطینه، خریدهای اینترنتی در هفته ممکن است حداکثر شامل چند تحویل آنلاین از سوپرمارکت و شاید یک سفارش غذا در آخر هفته بوده باشد. اما از هجده ماه قبل، چه تغییراتی بوجود آمد؟ 89٪ از مصرف کنندگان بریتانیا در دوران همه‌گیری به صورت آنلاین خرید کردند (%31 برای اولین بار!)، سفارش‌های غذایی شرکت‌های تهیه غذا رونق عجیبی گرفت، صنعت مد شاهد رشد نرم‌افزارهای ویژه بازار مد در لندن بود و آمازون 86٪ از خریداران بریتانیایی را به سایت خود جذب کرد. در ژانویه و فوریه سال 2021، فروش تجارت الکترونیک 20 درصد از کل فروش خرده فروشی در بریتانیا را به خود اختصاص داد.
افزایش عظیم تجارت الکترونیک ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا و هجوم ناشی از آن در توزیع درب منزل، روندی است که برخی معتقدند باقی می‌ماند، اما هزینه واقعی آن برای جامعه، خرده‌فروشان و حتی محیط زیست ما چقدر است؟
کم رنگ شدن نام تجاری و تجربه مشتری
ما در عصر "اقتصاد مشاغل موقت" (gig economy) زندگی می‌کنیم، به این معنی که میلیون‌ها کارگر از شغل‌های موقتی یا کوتاه مدت، کسب درآمد می‌کنند. خدمات تحویل درب منزل یکی از رایج ترین آنها است که همه ما آن را دیده‌ایم: ون‌های بدون آرم و نشان و افراد ناشناس، زنگ خانه‌تان را به صدا در می‌آورند و سپس، حتی قبل از پاسخ دادن، بسته‌ای را در صندوق پستی یا در آستان درب منزل رها کرده و خانه شما را با عجله برای توزیع بعدی ترک می‌کنند. این بستهها گاهاً حتی برای شما هم نیست! کجاست شخصی‌سازی تجربه (آشنایی مامور پست با مشتری)؟ و کجاست دورانی که پستچی خود را به نام می‌شناختیم؟ آیا اصلاً دیگر برایمان اهمیتی دارد؟
هزینه و کارایی
مشتریان در زمان خرید، انتظار تحویل بصورت رایگان و سریع، قابل رهگیری و منعطف را دارند، اما توزیع در واقع یکی از گران‌ترین (و در عین حال احساسی‌ترین) عنصر زنجیره تامین است که 41 درصد از کل هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. این فرآیند به انبارداری، وسایل نقلیه، کارگران و رانندگان متکی است - که برای همه آنها باید هزینه پرداخت شود، و تازه این بدون احتساب هزینه توزیع مجدد یا هزینه برگشت است.
نتیجه؟ مدل‌های توزیع در حال ناپایدار شدن هستند و حاشیه سود خرده‌فروشان کم‌رنگ شده است. در یک محیط خرده‌فروشی سنتی، افزایش خرید معمولاً مشکلات درآمدی را حل می‌کند، اما برای کسب‌وکارهایی که مجبورند عملیات تحویل درب منزل خود را افزایش داده و ظرفیت خود را با سرعت سرسام‌آور در اوج همه‌گیری کووید-19 ارتقاء دهند، مدل اولیه آنها دیگر پایدار نیست.
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر مدل زنجیره تامین فعلی اینگونه شرکت‌ها، کارایی عملیاتی یا راه‌هایی برای کاهش هزینه‌های سربار پیدا نکند، افزایش در حجم تحویل درب منزل، در واقع منجر به کاهش سود آنها خواهد شد.
اثر زیست محیطی
توزیع سریع یک روزه، مراجعات متعدد به مصرف کننده برای توزیع از سوی تامین‌کنندگان مختلف (اکثراً با استفاده از موتورهای احتراقی، بدون توجه به حجم عظیم پلاستیک و کاغذ و ظروف بسته‌بندی مورد استفاده که مستقیماً به سطل زباله انداخته می‌شوند) اثرات غیر قابل جبران و تأسف‌باری بر سیاره ما خواهد گذاشت. بنابراین، مجریان پستی و صاحبان مشاغل چگونه باید به این موضوع واکنش نشان دهند و دولت‌ها در ایجاد انگیزه (برای تأمین‌کننده‌ها) برای انتخاب‌های سبزتر، چه کاری باید انجام دهند؟
فعالان بخش پستی گزینه‌های متعددی از جمله تشویق مصرف‌کننده به دریافت سفارشات خود به روش‌های پایدارتر، مانند تحویل گرفتن از کیوسک‌های سلف سرویس دریافت بستهها و امانات دارند. همچنین پتانسیل زیادی برای استفاده از داده‌ها و تحلیل‌های انجام شده برای پیش‌بینی رفتار مشتری، بهینه‌سازی فهرست سفارش‌های توزیع و مدیریت رهسپاری مرسوله برای به حداقل رساندن اثر کربن وجود دارد.
راه حل دیگر، مشارکت با شبکه‌های توزیع محلی بمنظور یکپارچه‌نمودن فهرست سفارش‌ها و به اشتراک‌گذاری منابع کلیدی است. این امر، خرده‌فروشان را قادر می‌سازد تا در هزینه مسافت پیموده شده و هزینه‌های بالای انبارداری، صرفه جویی کنند و از همه مهمتر، به جای سه یا چهار بار مراجعه به مشتری، تنها با یک بار مراجعه ی به‌موقع، چند قلم کالا را بصورت یک‌جا به گیرنده تحویل دهند.
آینده توزیع
تأثیری که همه‌گیری بر توزیع در مرحله آخر گذاشته است، نیاز به تغییر و ایجاد انطباق در این عنصر حیاتی زنجیره تأمین را برجسته کرده است. تحویل درب منزل باید سبزتر شود، دید وسیع تری را برای مصرف کننده فراهم کند و با افزایش کارایی و اتوماسیون سیستم، هزینه‌ها را کاهش دهد.
