علیرضا پیمان پاک با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری پنجشنبه شب شبکه دو سیما افزود: پارسال، تجارت خارجی ما حدود ۳۸ میلیارد دلار بود که امسال به ۴۵ میلیارد دلار می‌رسد و در افق ۴ سال آینده به حداقل ۷۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
وی با اشاره به برخی کشورهای موفق در حوزه صادرات گفت: سیاست گذاری کلان در حوزه تجارت داخلی، خارجی و بین المللی، زمانی که در قالب یک برنامه و طرح کلان دیده شود قابل مدیریت است و برای صادرات، تولید می‌کنیم نه اینکه مازاد تولید را صادر کنیم.
پیمان پاک با بیان اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت باید هم افزایی ایجاد کند، افزود: ۳۶ طرح تحولی را در این وزارت تعریف کردیم که در میان مدت و یک تا ۲ سال آینده به نتیجه خواهد رسید.
وی گفت: تشتت قوانین و مواردی که در بانک مرکزی اتفاق می‌افتد ناشی از دیدگاه بخشی است؛ بانک مرکزی فقط بخش خودش را می‌بیند در صورتی که باید نگاه را ملی کنیم.
پیمان پاک افزود: اکنون حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد صادرات کشورمان می‌تواند صادرات خام محسوب شود، زیرا انرژی و مواد اولیه ارزان قیمت داریم به همین علت به راحتی می‌توانیم صادر کنیم، اما در جایی که بحث زنجیره ارزش و فرآوری و دانش بنیان مطرح است، اعداد ما پایین می‌آید.
رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: امسال برای نخستین سال، با فشار مجموعه مدیریتی جدید، تعداد شرکت‌های دانش بنیان که به عنوان صادر کننده نمونه انتخاب شدند از یک به ۲ مورد تغییر یافته است.
پیمان پاک با اشاره به پیوستن ایران به پیمان اورآسیا گفت: این پیمان بسیار ارزشمند بود، اما نتوانستیم استفاده کنیم و حتی آسیب دیدیم، زیرا این پیمان می‌گوید تعرفه گمرکی در بسیاری از کالاها کاهش پیدا می‌کند و وقتی تعرفه ترجیحی تصویب شد بازار، کشش کالای ایرانی را داشت و موجب شد از مرز آستارا تقاضای زیادی برای صادرات اتفاق بیفتد.
نایب رئیس اتاق ایران هم با حضور در این برنامه با اشاره به مشکلات صادرکنندگان گفت: متأسفانه در سال‌های گذشته به بحث تجارت بین المللی توجه کافی نداشتیم در حالی که در جهان، حجم تجارت خارجی رو به افزایش است.
حسین سلاح ورزی ادامه داد: سهم ایران در تجارت بین المللی در سال ۱۳۹۵ حدود ۳ دهم درصد تجارت بین المللی در سطح جهان بود که این سهم در سال ۱۳۹۹ به دو دهم درصد یعنی حدود ۳۰ درصد کاهش یافت.
وی گفت: ارزش دلاری حجم تجارت خارجی ما در سال ۱۳۹۹ نسبت سال ۱۳۹۸، سیزده درصد کاهش یافت و از ۸۵ میلیارد دلار به ۷۳ و هشت دهم میلیارد دلار کاهش یافته است.
آقای سلاح ورزی افزود: ضعف‌های اساسی در بخش‌های مختلف داشتیم و در زمینه زیرساخت‌های بازرگانی از جمله لجستیک، ترانزیت، بیمه و بازاریابی کاری نکردیم و هنوز راهبرد تجاری مدرن نداریم.
وی اضافه کرد: مناطق آزاد تجاری را راه اندازی کردیم که هدف آن کمک به توسعه تجارت خارجی بود، اما آمارها نشان می‌دهد در عمل، نتوانستند در این راستا نقشی را ایفا کنند.
نایب رئیس اتاق ایران گفت: اولین کشوری هستیم که صادر کنندگان را با روش‌های مختلف، تعزیر و تنبیه می‌کنیم و این در دنیا سابقه ندارد.
سلاح ورزی افزود: اگر قرار است هاب روابط اجتماعی و اقتصادی منطقه شویم مستلزم این است که از نظر دیپلماسی اقتصادی، خیلی فعال‌تر عمل کنیم.
وی ادامه داد: حتماً باید توافق‌ها و پیمان‌های دو و چند جانبه را با کشورهای پیرامون، خیلی جدی بگیریم و اقداماتی انجام شود تا هزینه مبادله برای صادرکنندگان کاهش یابد.
حسین هرورانی کارشناس اقتصادی هم در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: بیشتر نابسامانی در تجارت خارجی کشورمان که در سال‌های اخیر به وجود آمده، ناشی از سو تدبیر و سو مدیریت بوده است.
وی ادامه داد: از سال ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۳۹۹ بالغ بر ۷۰ مورد آئین نامه و بخشنامه توسط هیئت وزیران صادر شده که همه آن در حوزه صادرات بوده است و ۷ مورد آن درباره ممنوعیت صادرات بوده است.
هرورانی با بیان اینکه صادرکنندگان به ثبات نیاز دارند، افزود: باید راهبرد توسعه تجارت داشته باشیم؛ هیچ آماری از صادرات با ارزش افزوده بالا و پایین نداریم و این نشان می‌دهد دغدغه‌ای برای توسعه صادرات کشور، وجود ندارد و جهت گیری صادرات ما باید به سمت صادرات ارزش افزوده بالا باشد.
وی اضافه کرد: دولت، تنها کاری را که انجام داده این است که فقط عوارض وضع کرده و به نوعی، سیستم را مختل کرده است.
کارشناس اقتصادی گفت: بر اساس آمار گمرک در خصوص ارزش هر تن کالاهای صادراتی از ۵۷۰ دلار در سال ۱۳۹۵ به ۳۰۰ دلار در سال ۱۳۹۹ رسیده است و این نشان می‌دهد با افت بسیار شدیدی مواجه شدیم و صادرات با ارزش افزوده پایین بسیار گسترش یافته است.
وی افزود: بر اساس آمار بانک جهانی برای کالاهای با ارزش افزوده بالا، آمار صادرات ایران در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۷۵ میلیون دلار بوده است و به طور متوسط سالیانه ۴۲ میلیون دلار صادرات داریم یعنی کمتر از یک درصد صادرات ما با ارزش افزوده بالا بوده است و بقیه صادرات مربوط به مواد خام و پتروشیمی و مانند آن بوده است.
هرورانی گفت: برخی اقدامات فوری لازم است از جمله اینکه دیپلماسی تجاری و اقتصادی با ۱۵ کشور همسایه مان را به شدت پیگیری کنیم.
وی افزود: از ابتدای انقلاب تا کنون حدود ۱۴۸ موافقتنامه بازرگانی و گمرک در حوزه صادرات و واردات داشتیم، اما هیچکدام از آن‌ها آسیب شناسی نشده است که چه نتیجه‌ای داشته است.
هرورانی گفت: میزان اطلاعاتی که سازمان توسعه تجارت از بازارهای هدف قرار می‌دهد به هیچ عنوان کافی نیست هیچ راهنما و چراغ راهی به صادر کننده نشان نمی‌دهند تا صادراتمان رشد یابد.
حسین اسپروز، صادر کننده نیز در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: زمانی که درباره کشورهای همسایه صحبت می‌کنیم مزایای همجواری داریم، اما وقتی یک قدم دورتر می‌رویم هم بحث‌های لجستیکی، خیلی تأثیرگذار است هم بحث‌های مهندسی و بازاریابی.
وی افزود: شرکت‌ها هزینه می‌کنند تا در سطح بین المللی رقابت کنند.
اسپروز اضافه کرد: شرکت‌ها باید در زمینه بازاریابی سرمایه گذاری کنند و گرفتن استانداردهای لازم کشورهای هدف و بومی سازی بر اساس اقلیم صادراتی است.
صادرکننده افزود: آن چیزی که انتظار است این است که برای شرکت‌ها مشوق‌هایی در نظر گرفته شود همچنین تعامل بیشتر مجموعه‌های تأثیرگذار مانند سازمان توسعه تجارت با تشکل‌های خصوصی لازم است.
