مهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در وزارت بهداشت اظهار کرد: برخی تصور می‌کنند وقتی می‌گوییم روی پیشگیری از بیماری‌های مانند یا سرمایه گذاری شود منظور سرمایه گذاری مالی است، در حالی که این یکی از موارد است و تامین نیروی انسانی به ویژه در حوزه بهداشت، روش‌های تشخیص و موارد درمان جدید باید مورد توجه قرار گیرد و همه اینها نشان می‌دهد باید بر روی برنامه کنترل سل کشور بازنگری شود تا آسیب کووید ١٩ در افزایش موارد سل کاهش پیدا کند.
گویا ادامه داد: موارد ابتلا به سل تا سال ٢٠١٩ با افزایش بیمار یابی فعال افزایش داشت و به همین نسبت موفقیت در درمان افزایش پیدا کرد و از سال ٢٠١٩ موارد ابتلا کاهش پیدا کرده است و ٢٠ درصد ۵۶۶۶ مورد سل در سال گذشته تشخیص دادیم که ١٨ درصد جمعیت غیر ایرانی بودند و به آنها خدمت رسانی کردیم.
او با اشاره به اینکه استان سیستان و بلوچستان و گلستان بیشتر موارد سل را به خود اختصاص می‌دهد، گفت: با تمهیدات در برنامه کنترل سل کشور ما در طول این سال‌ها به ویژه رایگان بودن تشخیص و درمان به کنترل بیماری کمک کرده و در همه دنیا همین صورت است و موارد تشخیص داده شده سل در سال ۲۰۱۹ در دنیا ۷.۱ میلیون نفر بودند و در سال ٢٠٢٠ یک میلیون و سیصد هزار نفر جمعیت شناسایی یا کاهش داشته است و این نشان از کاهش موارد ابتلا نیست بلکه نشان از کاهش بیماریابی و عدم تشخیص موارد مبتلایان است.
گویا درباره بروز موج ششم کرونا بیان کرد: این احتمال وجود دارد که به دلیل نزدیکی در فصل سرما و ازدحام در فضا‌های بسته؛ موارد ابتلا به بیماری کرونا افزایش پیدا کند. واکسیناسیون می‌تواند موارد ابتلا را کاهش دهد و ما موج پنجم سنگینی داشتیم، زیرا سویه دلتا با قدرت سرایت و بیماری زایی بیشتر مواجه شدیم و زمانی که این موج شروع شد واکسیناسیون اوج نگرفته بود.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت بیان کرد: ظرف یک ماه اخیر بیش از یک میلیون دوز واکسن تزریق کردیم که این در کاهش موارد ابتلا موثر بوده است، واکسن به تنهایی مانع ابتلا به بیماری کرونا نمی‌شود و استفاده از ماسک و شست و شوی دست و عدم حضور در اجتماعات غیر ضروری در کاهش موارد ابتلا نیز موثر است.
او افزود: در محیط‌های پر ازدحام باید سیستم تهویه به گونه‌ای باشد که مانع از چرخش ویروس شود؛ یک عامل در ابتلا و پیشگیری موثر نیست.
گویا درباره توزیع واکسن پاستوکووک در مراکز واکسیناسیون اظهار کرد: واکسن پاستوکووک مجوز از سازمان غذا و دارو را دریافته کرده و مقرر است برای واکسیناسیون سنین بالای ١٢ و بالای ١٨ سال مورد استفاده قرار گیرد. اکنون در دانشگاه‌های علوم پزشکی توزیع شده است و مردم می‌توانند از این واکسن استفاده کنند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره واکسن سل بیان کرد: واکسنی که در سل استفاده می‌شود واکسن برای کودکان است که در بدو تولد تزریق می‌شود، لزومی برای واکسیناسیون بزرگسالان در پیشگیری از سل وجود ندارد. این واکسن تولید انستیتو پاستور ایران است و از بهترین واکسن‌های دنیا محسوب می‌شود و از سازمان جهانی بهداشت درخواست مجوز کرده است تا بتوان این واکسن را صادر کرد.
گویا بیان کرد: در فاصله ۱۰ ساله تا ۲۰۱۹ دنیا شاهد کاهش چشمگیر موارد ابتلا به بیماری سل و همچنین مرگ ناشی از آن بود. دستاوردهای بزرگی بود و بویژه کشورهایی که با این بیماری مشکلات جدی داشتند توانسته بودند از پس مشکلات برآیند. شاهد بودیم که در زمینه بیماریابی سل، تشخیص و درمان آن موفقیت‌هایی داشتیم و برخی صاحب نظران دنیا بارقه‌های امیدی در مورد حذف بیماری سل تا سال ۲۰۵۰ داشتند. اینها نشان دهنده آن بود که سل تا چه اندازه مورد توجه قرار گرفته است و تا چه اندازه توفیق کنترل آن در دنیا وجود داشته است.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت افزود: اما بعد از سال ۲۰۱۹ مقداری ورق برگشت و شاهد افزایش ابتلا به سل هستیم و در کنار آن شاهد کاهش تشخیص بیماری هستیم و از طرفی مرگ و میر ناشی از سل هم افزایش یافته است. دانشمندان معتقدند دلیل اصلی این رکود و کاهش تشخیص موارد بیماری به دلیل پاندمی کووید۱۹ است.
او ادامه داد: کرونا از نظر علائم بالینی مشاهبت‌های قابل توجهی با سل دارد. الان توجهات همه دنیا و پزشکان به کرونا معطوف شده است و هر کسی با علائم تنفسی بویژه علائم تنفسی حاد مراجعه کند اولین تشخیص کووید۱۹ است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود. این امر سبب شده توجهات به بیماری سل کاهش یابد.
گویا افزود: از طرف دیگر مردم هم کمتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند زیرا توصیه می‌شود کمتر از خانه خارج شوند و این امر سبب می‌شود کمتر و دیرتر بیماری‌هایشان تشخیص داده شود و اطلاعات ما به طور مشخص نشان می‌دهد موارد تشخیص دیرهنگام سل در همه جای دنیا و همچنین کشور ما افزایش یافته است. تشخیص دیرتر یعنی یک فرد آلوده در حال انتقال بیماری به سایرین است و خودش از این اتفاق خبری ندارد.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ادامه داد: البته این اتفاق محدود به بیماری سل نیست، سایر بیماری‌های دیگر هم که می‌توانستند به موقع تشخیص داده و درمان شوند تحت تاثیر کووید۱۹ قرار گرفتند و همین وضعیت برای عفونت HIV هم وجود دارد و اگر به صورت جدی با این موضوع برخورد نشود ممکن است در آینده شاهد افزایش موارد ابتلا و مرگ ناشی از این گونه بیماری‌ها باشیم.
گویا درباره وضعیت سل گاوی در کشور، گفت: آماری در این زمینه نداریم. این بیماری در بین دام‌های کشور ما وجود دارد. ارتباط نسبتا خوبی با سازمان دام‌پزشکی داریم. یکی از اقدامات خوب این سازمان انجام اقدامات کنترلی برای پیشگیری از سل گاوی در بین دام‌های اهلی است. ما اگر اطلاعاتی درباره بیمار خاصی که مبتلا به این بیماری است، داشته باشیم بلافاصله به سازمان دام‌پزشکی اعلام می‌کنیم که این سازمان بلافاصله دام‌های آن منطقه را بررسی می‌کنند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت بیان کرد: در زمینه سل نهفته، گروهی از مبتلایان افرادی هستند که وقتی باکتری سل وارد بدنشان شده، احتمال اینکه آنها مبتلا به سل فعال شوند، زیاد است. بنابراین تلاش می‌شود که موارد سل را که فرد عفونت دارد اما مبتلا به بیماری نیست و این عفونت منجر به ابتلای دیگران نمی‌شود، سریع تشخیص داده و درمان کنیم تا به بیماری فعال سل مبتلا نشوند.
گویا گفت: درمان سل نهفته یکی از مهمترین برنامه‌هایی است که در سطح کشور و دنیا مورد توجه است و دنبال می‌شود. افرادی که مبتلا به سل نهفته هستند، پنج تا ۱۰ درصدشان ممکن است ظرف ۱۰ تا ۱۵ سال آینده دچار سل فعال شوند و از این جهت اهمیت دارد. بنابراین آنها را کنترل می‌کنند و به خصوص در دو سال اولی که تشخیص داده می‌شوند، مهم است که تحت مراقبت قرار گیرند. حال کسانی که یک ریسک فاکتور دارند اعم از بیماری زمینه‌ای، سوءتغذیه، مبتلایان به عفونت اچ آی وی، افرادی که اعتیاد دارند یا دخانیات در حدافراطی مصرف می‌کنند، افرادی که سرطان دارند و شیمی‌درمانی می‌شوند، مبتلایان به دیابت پیشرفته و کنترل نشده، کسانیکه داروهای تضعیف‌کننده سیستم امینی را مصرف کرده یا یک بیماری مزمن ریوی دارند و از همه مهم‌تر کسانی که در تماس با یک بیمار مسلول هستند که حتما باید بررسی شوند و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره خبر منتشر شده درباره اثربخشی ۵ درصدی واکسن سینوفارم اظهار کرد: در زمینه اثربخشی واکسن‌ها مطالعاتی ارزشمند توسط معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در دست اقدام است و با مقایسه مطالعات در صورت لزوم برنامه ریزی برای تزریق دوز سوم گرفته خواهد شد.
گویا در پاسخ به سوالی درباره وضعیت آنفلوآنزای فصلی در کشور، گفت: از حدود یکسال‌ونیم گذشته تاکنون مواردی از آنفلوآنزای فصلی که هر ساله به صورت گسترده شاهد آن بودیم، به صورت کم و نادر مشاهده کردیم که البته رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی می‌تواند یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از آنفلوآنزای فصلی باشد و در کنار آن واکسیناسیون آنفلوآنزا قرار دارد.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: در عین حال نمی‌شود قاطعانه صحبت کرد و بگوییم امسال هم آنفلوآنزا نخواهیم داشت. ما احتیاط می‌کنیم و به شدت نگران هستیم زیرا شخصیت آنفلوآنزا به این صورت است که اگر یکی دو سال کاهش یابد، احتمال اینکه در سال جاری یا سال بعد موارد این بیماری افزایش چشمگیر داشته باشد، دور از انتظار نیست. بنابراین توصیه ما این است که خانواده‌ها حتما مساله واکسیناسیون آنفلوآنزا را جدی بگیرند.
