شرایط کار مستلزم اقداماتی است که باید رخ دهد تا تعریف شرایط کار محقق شود، انعقاد قرار میان کارگر و کارفرما اولین و مهم‌ترین اقدامی است که باید صورت گیرد. به توافق رسیدن کارگر و کارفرما و به دلیل ذکر شدن تعهدات و توافقات مابین دو طرف در قرارداد، از شرایط ویژه‌ای برخوردار است.
تعهدات کارفرما در قبال کارگر عواملی است مانند دستمزد، مرخصی، ساعت کار، شب کاری، اضافه کار، شیفت کاری و شرایط کاری که همه این موارد در قرارداد ثبت می‌شود و متعهد بودن به قرارداد جزو امر‌های ضروری است، چون تخطی از قرارداد پیگرد قانونی دارد.
بر اساس ماده ۲۶ قانون کار هر نوع تغییر عمده در شرایط کار که بر خلاف عرف معمول کارگاه و یا محل کار باشد، پس از اعلام موافقت کتبی اداره کار و امور اجتماعی محل، قابل اجرا است. در صورت بروز اختلاف، رای هیات حل اختلاف قطعی و لازم‌الاجرا است.
مهم‌ترین و اساسی‌ترین پایه شکل‌گیری روابط کار، تعهد قرارداد است. تعهدات طرفین کار به تعهدات اصلی و فرعی تقسیم می‌شود و به محض انعقاد قرارداد علاوه بر ایجاد تعهدات قراردادی، تعهدات قانونی هم ایجاد می‌شود.
قرارداد موقت میان کارگر و کارفرما
گاهی بدلیل محدود بودن کار، قرارداد موقت میان کارگر و کارفرما تنظیم می‌شود. به موجب ماده ۲۵ قانون کار، هر گاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین، منعقد شده باشد هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد بر اساس تبصره این ماده، رسیدگی به اختلافات ناشی از نوع این قرارداد‌ها در صلاحیت هیات‌های تشخیص و حل اختلاف است.
همچنین در صورت خاتمه قرارداد کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر، به کار اشتغال داشته است برای هر سال سابقه متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت کند.
در قانون کار حداقل‌های قانونی و حداقل‌های تعهدات کارفرما نسبت به کارگر پیش بینی شده است برای مثال اگر کارگر و کارفرما در قرارداد تعهدی بیشتر از آنچه که در قانون کار تعریف شده را به توافق برسند، آن توافق مشروع و قانونی است و کارفرما مکلف به انجام و پایبندی به آن خواهد بود.
مسائل عرفی چگونه تعهد کار را ایجاد می‌کند؟
علاوه بر قانون و مقررات که به رعایت قرارداد و تعهدات اصرار می‌ورزد، مسائل عرفی هم می‌تواند ایجاد تعهد کند. مثلا ممکن است قانون در خصوص قواعد و شرایطی سخن نگفته باشد و قانون تعهد خاصی را به کارفرما تکلیف نکند، اما بواسطه اینکه کارفرما در طی سالیان متعهد، کاری را بصورت منظم برای کارگر انجام داده، حقی برای کارگران به وجود آمده است.
مثلا در قرارداد و قانون هیچ اشاره‌ای به حق شب کاری کارگر و تعهد کارفرما به این موضوع نشده است، اما کارفرما در طی سال‌های پیاپی، ماهیانه مبلغی را به عنوان شب کاری به کارگر پرداخت کرده است. در این صورت کارفرما نمی‌تواند این تعهد را قطع کند، چون تعهد عرفی رخ داده است.
انجام کار بطور متعارف چگونه است؟
انجام کار بطور متعارف نمونه دیگری از شرایط کار است که باید از سوی کارگر رعایت شود، منظور از انجام کار بصورت متعارف اینگونه است که کارگر باید کار خود را بدون هیچگونه تقصیری و همانند یک فرد عادی انجام دهد؛ بنابراین وظیفه‌هایی بر دوش کارگر و کارفرما وجود دارد که باید هر دو به صورت متقابل آن را به نحو احسن انجام دهند تا کار‌ها با حداکثر ظرفیت جسمانی و روحیه عالی به پیش رود. اگر یکی از طرفین، کار محول شده را بر اساس قانون به درستی به نتیجه نرسانند، ادامه همکاری هر دو به مشکل می‌خورد، چون کیفیت کار پایین خواهد آمد.
