تریاکها دستهای از مواد هستند که درد و احساسات در حیوانات را کنترل میکنند. در حالی که مواد مخدر مشتق شده از گیاهان مانند مورفین شناخته شدهترین هستند، سایر مولکولهای تریاک مانند اندورفین نیز میتوانند توسط بدن سنتز شده یا به طور مصنوعی در آزمایشگاهها توسعه داده شوند. مواد افیونی اعمال خود را با اتصال به گیرندههای مواد افیونی موجود در سطح سلولها اعمال میکنند. در حالی که تصور میشد گیرندههای مواد افیونی محدود به سیستم عصبی مرکزی (CNS) باشند، اما کشف اخیر آنها در سایر نقاط بدن باعث ایجاد سوالاتی در مورد تاثیرات آنها در سایر قسمتهای بدن از جمله سیستم ایمنی بدن شده است.
در مطالعه اخیر منتشر شده در Frontiers in Immunology، پروفسور نیشیاما از دانشگاه علوم توکیو و پروفسور هیروشی ناگاس از دانشگاه تسوکوبا سعی در درک اثرات مواد مخدر بر سیستم ایمنی بدن داشتند. آنها اثرات KNT-۱۲۷ (یک مخدر مصنوعی سنتز شده که گیرندههای مخدر دلتا را فعال میکند) بر پاسخهای ایمنی در آزمایشهای زنده حیوانات و کشت سلولی آزمایش کردند.
هنگامی که موشهای مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD) با KNT-۱۲۷ تحت درمان قرار گرفتند، کاهش شدت کولیت نوعی التهاب روده که با کاهش وزن کمتر و آتروفی روده بزرگ و بهبود نمرات فعالیت بیماری نشان داده شد. نتایج مشابهی نیز در مدل بهبودی به دست آمد که تایید کننده اثرات مفید KNT-۱۲۷ در برابر التهاب روده بزرگ بود.
اگرچه این نتایج امیدوارکننده بود، اما یک هشدار مهم هنوز در پیش است. پروفسور نیشیاما، محقق ارشد این مطالعه میگوید: قبل از انجام آزمایشهای اضافی، ما باید نقش گیرندههای افیونی CNS را در اثرات ضد التهابی KNT-۱۲۷ رد کنیم. برای حل این مشکل، محققان آزمایشهای مشابهی را با YNT-۲۷۱۵ انجام دادند، یک KNT-۱۲۷ محیطی که نمیتواند از خون به مغز منتقل شود. نتایج مشابه مشاهده شده با KNT-۱۲۷ بود و تایید کرد که اثرات ضد التهابی آن در واقع مستقل از CNS است.
این گروه دیگر اثرات مرتبط با ایمنی درمان KNT-۱۲۷ را در مدل کولیت نیز مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند که در طول پیشرفت بیماری، مواد مخدر سطح سرمی IL-۶ (یک عامل پیش التهابی) را همزمان با تعداد ماکروفاژها را در غدد لنفاوی مزانتر (MLNs) کاهش میدهد. جالب است که آنها همچنین افزایش تعداد سلولهای T تنظیم کننده (Tregs) در MLNs را مشاهده کردند. نتایج نشان داد که KNT-۱۲۷ التهاب ناشی از ماکروفاژها را در طول پیشرفت بیماری سرکوب میکند و پاسخ ضد التهابی ناشی از Tregs را در طول بهبودی افزایش میدهد.
سرانجام برای درک اثرات مستقیم KNT-۱۲۷ بر سلولهای ایمنی، محققان آزمایشهایی را انجام دادند که در آنها ماکروفاژهای مشتق از مغز استخوان یا سلولهای T از طحال را با این دارو درمان کردند. نتایج با آزمایشها روی حیوانات مطابقت داشت، افزایش ترشح سیگنالهای پیش التهابی و همچنین توسعه Tregs را در پاسخ به درمان KNT-۱۲۷ نشان داد.
در مجموع، یافتهها نشان داد که KNT-۱۲۷ میتواند به طور مستقیم بر روی سلولهای ایمنی عمل کرده و شدت التهاب را کاهش دهد و آن را کاندید مناسبی برای درمان IBD کند.
پروفسور میگوید: چندین نفر در سراسر جهان از بیماریهای مرتبط با التهاب روده رنج میبرند و تاکنون استراتژیهای درمانی بهینه وجود ندارد. یافتههای ما نشان میدهد که KNT-۱۲۷ و سایر فعال کنندههای گیرندههای افیونی میتوانند گزینههای درمانی امیدوار کنندهای برای چنین بیماریهایی باشند. ناگاز، توسعه دهنده اصلی دارو در پشت مواد مخدر مصنوعی، در حالی که در مورد راه پیش رو هشدار میدهد. البته قبل از استفاده بالینی از این داروها، آزمایشهای بیشتری لازم است تا مشخص شود چگونه آنها عملکرد سیستم ایمنی خود را تنظیم میکنند و تاثیر آنها بر سایر بیماریهای ایمنی چیست.
با این وجود، پروفسور نیشیاما و تیمش اطمینان دارند که مطالعه آنها نقطه عطفی مهم است، نه تنها در زمینه درمان IBD بلکه در درک ما از محور مغز و روده (رابطه متقابل بین عملکرد مغز و روده)که به دست آمده است.
امروز ما میدانیم که سلامت روانی ضعیف تظاهرات جسمی دارد. به عنوان مثال استرس التهاب را در روده بدتر میکند که به نوبه خود بر سلامت مغز تاثیر میگذارد. نتایج ما در مورد اثرات مرتبط با ایمنی مواد مخدر که معمولا بر مغز تاثیر میگذارد. پروفسور نیشیاما میگوید این گامی در جهت کشف مکانیسمهای بیولوژیکی حاکم بر رابطه متقابل سلامت روده و سیستم ایمنی با CNS است.