تنش‌های منطقه‌ای، فضای مبهم مذاکرات بین‌المللی، تورم، افزایش قیمت دلار، کسری بودجه و خیلی از موضوعات دیگر این روزها در فکر و ذکر سهامداران خرد رژه می‌روند. با هر قدم یک سوال در ذهن اکثر آنها شکل می‌گیرد: «چه کنیم؛ بفروشیم یا بخریم؟ و بعد از این سوال، به ترتیب سوال‌های دیگر از راه می‌رسند؛ اگر تنش‌ها بالا گرفت چه کنیم؟ بازار ریزش خواهد داشت یا نه؟ دلار که بالا برود، شاخص هم رشد می‌کند؟» برای رفع دل‌نگرانی سهامداران خرد از وضعیت منطقه و تاثیر آن بر بورس و سرمایه‌هایشان، پیش‌بینی بازار در هفته جاری را از کارشناسان و متخصصان حوزه بورس پرسیدیم.
هرچند برای اکثر افراد آینده مذاکرات بین‌المللی برجام و به سرانجام رسیدن آن در هاله‌ای از ابهام و فضای آینده، فضایی مه‌آلود است اما در رابطه با تنش‌های منطقه‌ای اکثر این افراد معتقدند که فعلا خبری نمی‌شود. آنها می‌گویند که این تنش‌ها در کوتاه‌مدت اثر چندانی روی بازار سهام نخواهند داشت و فقط ممکن است با بالا گرفتن این تنش‌ها قیمت ارز رشد داشته باشد. اما مساله‌ای که موجب نگرانی این افراد است اینکه تنش‌ها و فضای مبهم و به قولی مه‌آلود باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران چشم‌انداز مثبتی نسبت به آینده و فضای سرمایه‌گذاری در کشور نداشته باشند و همین ترس و لرزهاست که باعث فرار سرمایه‌گذار از بازارهای مالی کشور می‌شود. در نهایت درباره بازار سهام در هفته جاری کارشناسان این حوزه معتقدند که روند مثبت خواهد بود و دو گروه پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها، خط اول بازار خواهند بود.
افزایش حجم معاملات در هفته جاری
الناز افشار، کارشناس حوزه بورس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با توضیح این نکته در رابطه با پیش‌بینی‌اش از اوضاع و احوال بورس در هفته پیش رو می‌گوید که «با توجه به مشخص شدن گارد صعودی دلار و شکسته شدن سقف ۲۸هزار تومان و افزایش نرخ کامودیتی‌ها به‌ویژه قیمت نفت و با توجه به اینکه بازار در دو هفته گذشته اصلاح خوبی انجام داده و قیمت‌ها به نقطه جذابی رسیده‌اند شاهد ورود نقدینگی به بازار خواهیم بود و پیش‌بینی می‌شود حجم معاملات افزایش یابد و بازار مثبتی را پیش رو داشته باشیم.» او به افت بازار در دو هفته گذشته و دلایل آن اشاره می‌کند و در صحبت‌هایش می‌گوید: «دلیل عمده افت بازار در دو هفته گذشته فروش اوراق دولتی بوده به‌طوری که قبل از اینکه شاهد اصلاح بازار باشیم شاهد فروش ۴هزار میلیارد تومان اوراق دولتی بودیم ولی در دو هفته گذشته میزان فروش اوراق دولتی افزایش یافت و بر مبنای بودجه دولت باید ۱۲۵هزار میلیارد تومان اوراق بفروشد اما با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و تحریم‌ها و کسری بودجه دولت پیش‌بینی می‌شود که دولت تا نزدیک ۳۰۰هزار میلیارد تومان هم اوراق به فروش برساند که تنها ریسک فعلی بازار است اما در نهایت با توجه به زمزمه‌های حذف ارز ۴۲۰۰تومانی و تورم افسارگسیخته پیش رو، جذابیت قیمت‌ها و ارزندگی سهم‌ها در گزارش‌های ۶ماهه کاملا مشهود خواهد بود.» به اعتقاد افشار «دولت در حال حاضر رویکرد انقباضی ندارد و این نشان‌دهنده این است که سرمایه‌گذاران راهی جز سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نخواهند داشت، پس شاهد بازار صعودی خواهیم بود.» افشار به سهامداران خرد هم برای هفته جاری پیشنهاد می‌کند که «بنا بر حقیقت سرمایه‌گذاری کنند و هیجانی رفتار نکنند.
صورت‌های مالی شرکت‌ها را مطالعه و با توجه به ارزش ذاتی سهم‌ها تصمیم‌گیری کنند. تنوع بخشی پرتفوی را رعایت کنند و اکیدا تک‌سهم نشوند، مدیریت سرمایه را نیز لحاظ کنند.»
تنش‌ها فعلا اثری نخواهند گذاشت
مهدی دلبری، کارشناس حوزه بورس نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در رابطه با روند بازار در هفته جاری می‌گوید: «گزارش‌های شرکت‌ها در شهریور منتشر شده و افت فروش مردادماه هم جبران شده و فروش به اندازه تیر است.»
او در همین رابطه توضیح می‌دهد که «برآورد این است در ۶ماه امسال بتوانیم بیشتر از دو برابر سود پارسال را داشته باشیم. حاشیه سود بیشتر شده و P/ Eبازار برابر ۷ و برای برخی از سهام در محدوده ۶ است که می‌توانند گزینه خرید خوبی باشند.»
او در صحبت‌هایش به نرخ سود بانکی هم اشاره می‌کند و با بالا خواندن آن می‌گوید که این سود بالا «موجب می‌شود که سهم‌ها برای خرید با ملاحظه بیشتری از سمت سهامداران برای خرید انتخاب شوند.» دلبری همچنین به مساله فروش اوراق دولت در ماه گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «فشار فروش دولت برای اوراق در ماه گذشته بوده که سهامداران باید مدنظر قرار بدهند. گروه اوره، فلزی، معدنی، پتروشیمی، دارویی و معدنی‌ها و برخی از خودروسازی‌ها گزارش‌های فروش خیلی خوبی داده‌اند. از آن طرف فشار فروش اوراق را در این ماه هم شاهد بودیم که دولت ۲۷هزار میلیارد تومان فروخت و سهامداران باید به آن توجه کنند.» این کارشناس حوزه بورس در نهایت به این مساله اشاره می‌کند که «با توجه به انتظارات تورمی که در کشور شکل گرفته است، شش ماه دوم بهتری خواهیم داشت.» دلبری همچنین در صحبت‌هایش دلار را متغیر مهمی می‌خواند و می‌گوید که فعلا خیلی واکنش شدیدی به تحولات منطقه‌ای نشان نداده اما «فکر می‌کنم که مهم‌تر از دلار، بحث تراز منفی دولت در ماه گذشته است که این آیتم اثر مهم‌تری از تنش‌های سیاسی روی بورس خواهد داشت. اگر در همین حد تنش باقی بماند اثری نمی‌گذارد ولی اگر بیفتد اثرش روی دلار و بازار بیشتر خواهد بود و بازار با ترس جلو خواهد رفت.» او همچنین به سهامداران خرد پیشنهاد می‌کند که «با توجه به گزارش ۶ماهه فروش جلو بروند؛ یعنی گزارش‌های فروش را مطالعه کنند و اگر سهم‌های مهم را ندارند، در پرتفوی خود داشته باشند. و البته با توجه به گزارش‌های فروش شرکت‌ها پرتفوی خود را جابه‌جا کنند تا در ۶ماه آینده وضعیت بهتری داشته باشند.»
سهم‌های بنیادی انتخاب کنند
مصطفی محبی‌مجد، کارشناس حوزه بورس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در رابطه با پیش‌بینی‌اش از وضعیت بورس در هفته جاری، از سه ریسک سیاسی، اقتصادی و سیاستی برای بازار نام می‌برد. به اعتقاد او ریسک سیاستی از دیگر ریسک‌ها در بازار تاثیر بیشتری دارد.
او در همین رابطه می‌گوید: «ریسک سیاستی، ریسکی است که مربوط می‌شود به بحث متغیرهایی که در اختیار بانک مرکزی است و روی روند بازار تاثیرگذار خواهد بود.» او در رابطه با دو ریسک دیگر هم می‌گوید که «ریسک سیاسی برجام است و ریسک اقتصادی هم بیشتر از همه معطوف می‌شود به نرخ ارز.» محبی‌مجد نرخ ارز را پارامتر مهمی در روند بورس معرفی می‌کند و البته نیم‌نگاهی هم به تنش‌های منطقه‌ای دارد و می‌گوید: «خیلی از این تنش‌ها در کوتاه‌مدت نمی‌تواند متغیری برای بازار باشد ولی در بلندمدت سهامداران را از جهت اینکه آینده روشن و واضحی برای خود و سرمایه‌هایشان نمی‌بینند ممکن است کمی آنها را پراکنده کند.»
این کارشناس حوزه بورس به سهامداران خرد هم برای هفته دوم مهرماه توصیه می‌کند: «شرکت‌های پالایشی به واسطه اینکه هم بازار و هم خودشان توقع دارند که گردش مالی زیادی داشته باشند و حاشیه سود کم، تغییری در بحث خوراک و محصول دارند و اقبال بازار به سمت این شرکت‌ها خواهد بود. پس در هفته جاری این شرکت‌ها نسبت به بقیه می‌توانند بهتر باشند. پیشنهاد من به سهامداران این است که سهم‌های بنیادی انتخاب کنند که از کف بهایشان خیلی فاصله نگرفته باشند. در صنایع نچرخند تا اگر قرار بود بازار بریزد، افت زیادی نکنند.»
پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها رونق‌دهنده بازار
بهمن فلاح، کارشناس حوزه بورس به عرضه‌های اولیه در روند بازار اشاره کرده و به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «پس از روند یکماهه‌ای که بازار در شهریورماه داشت که ناشی از عرضه‌های اولیه تقریبا سنگین نسبت به حجم و ارزش معاملات بود، به همین نسبت شاهد خروج نقدینگی از بازار و تا حدودی خوش‌بینی‌هایی بودیم که ناشی از مذاکرات برجام شکل گرفته بود و در کنار این خوش‌بینی‌ها بازار به هر حال به وعده‌های تیم اقتصادی رئیسی و خود آقای رئیسی خوش‌بین بود که موجب شد به خاطر وجود این انتظارات تا حدودی عقب‌نشینی کرده و در فاز احتیاط قرار بگیرد.» فلاح در ادامه صحبت‌هایش و بر شمردن این مسائل به فروش اوراق خزانه دولت اشاره می‌کند و اینطور توضیح می‌دهد که «فروش اوراق خزانه دولتی در حجم قابل‌توجهی در بازار انجام شد، خب طبیعتا بازار در ماه گذشته تقریبا متعادل و رو به منفی بود و شاهد اصلاح در اکثر سهم‌ها بودیم. اما طبیعتا با نزدیک شدن به موعد ارسال گزارش‌های ۶ماهه و به همان نسبت با گزارش‌های شهریورماه خوب و عالی شرکت‌ها که اکثرا در صنایعی مثل صنعت پتروشیمی مواجه شدیم و به علاوه طبیعتا رشدی که ارز در هفته گذشته داشت و انتظارات تورمی که در بازار ارز در حال شکل گرفتن است، پیش‌بینی می‌شود که بازار به نسبت گزارش‌های خوبی که به سامانه کدال ارسال شده و آمار فروش عالی شرکت‌ها و به‌خصوص پتروشیمی‌ها در شهریورماه به استقبال این گزارش‌های خوب ۶ماهه برود و P/ E بازار رشد پیدا کند.»
به اعتقاد این کارشناس حوزه بورس «روند بازار در هفته پیش رو صعودی و مثبت پیش‌بینی می‌شود و قاعدتا خیلی از سهم‌ها رشد‌های قبلی خودشان را که در دو ماه گذشته داشتند و از دست دادند دوباره پس می‌گیرند.» او همچنین در ادامه این بخش از صحبت‌هایش می‌گوید: «صنایعی هم که به هر حال از منظر بنیادی از محل رشد نرخ ارز منتفع می‌شوند و اصطلاحا صادرات‌محور هستند و نماد بارز این صنایع پتروشیمی است، لیدر بازار خواهند بود و به خاطر تخفیفی که برای پالایشی‌ها در نظر گرفته شده این دو صنعت یعنی پتروشیمی و پالایشی می‌توانند بازار را به سمت رونق بیشتر هدایت کنند و به همان نسبت شکل گرفتن ارزش معاملات قوی‌تر و چرخش پول در میان صنایع مختلف، بازار مثبت خوبی در هفته پیش رو در انتظارمان است.»
فلاح به سهامداران خرد هم توصیه می‌کند که «عمیق‌تر به بازار نگاه کرده و تحلیل‌ها را به‌روز کنند و از تصمیم‌های هیجانی و ذهنی در بازار دوری کنند و بر اساس یک افق سرمایه‌گذاری میان‌مدت در بازار حضور داشته باشند. اگر این موارد را رعایت کنند نه تنها سودهای خوبی می‌برند و از بازار منتفع می‌شوند، حداقل با این ذهنیت عقلایی می‌توانند خیلی بیشتر از تورم و بیشتر از بازارهای دیگر در بورس سود کنند.»
بازار مثبت و با عرضه‌های بالا خواهد بود
مهدی ساسانی، کارشناس حوزه بورس هم به سهامداران توصیه می‌کند که در این هفته هیجانی خرید نکنند و درباره اوضاع بورس در هفته جاری به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «بازار این هفته مثبت و با عرضه‌های بالا همراه خواهد بود.» او همچنین به مساله دلار و رشد قیمت آن اشاره می‌کند و می‌گوید که «چون رشد دلار باعث می‌شود خیلی از صنایع تاثیر‌پذیر از آن باشند، در بازار با تقاضا روبه‌رو می‌شوند.» ساسانی نکته دیگری را هم در صحبت‌هایش مطرح می‌کند و آن عرضه اوراق بدهی از سوی دولت سیزدهم است. مساله‌ای که خیلی از کارشناسان دیگر هم به آن پرداخته‌اند. به اعتقاد این کارشناس حوزه بورس با عرضه اوراق بدهی از سوی دولت «حقوقی‌ها با فروش سهام اوراق خریداری می‌کنند و همین موضوع افزایش عرضه‌ها را به همراه خواهد داشت.» نکته دیگری که او در صحبت‌هایش به آن اشاره می‌کند تنش‌های منطقه‌ای است و در این رابطه توضیح می‌دهد که «طبیعتا سرمایه ریسک‌گریز است و تنش‌ها در منطقه اگر افزایش یابد می‌تواند روی بازار تاثیر منفی باشد اما مهم است که بدانیم فعلا به این مسائل نمی‌توان زیاد و در حد واقعی استناد کرد.» در نهایت ساسانی به سهامداران خرد برای هفته جاری و حضورشان در بورس توصیه می‌کند که «از هیجان دوری کنند و در مثبت‌ها هیجانی خرید نکنند.»
دنیای‌اقتصاد
