کشور ما به دلیل وسعت زیاد و شرایط اقلیمی گوناگون همیشه تحت تاثیر بحران‌ها و حوادث طبیعی گوناگونی بوده است که همه ما آنها را به خاطر داریم. از زلزله بم و کرمانشاه گرفته تا سیل در آق قلا و گلستان که بسیاری از مردم را درگیر کرده است و هنوز آثار این حوادث وجود دارد و مردم نتوانسته اند به شرایط زندگی گذشته خود برگردند.
به دلیل اینکه کشور در منطقه زلزله خیز قرار دارد، لازم است مدیران کشور و دستگاه های مرتبط با مدیریت بحران پیش بینی های لازم برای رویا رویی با حوادث را قبل از وقوع حادثه انجام دهند و تجهیزات لازم و مورد نیاز مردم را برای زمان حوادث آماده کنند.
مطابق برآورد‌های انجام شده، وقوع زلزله در تهران خسارات شدیدی را به جا خواهد گذاشت، همچنین تراکم زیاد جمعیت و بافت فرسوده شهری در بسیاری از مناطق تهران، کار امداد رسانی و کمک به بازماندگان حادثه را بسیار دشوار می کند. در این شرایط برنامه‌ریزی برای پیشگیری و کاهش خسارت ناشی از حوادث بسیار ضروری است.
یکی از محل هایی که برای وقوع حوادث احداث شده است و باید همیشه برای زمان حادثه آماده باشد، سوله های مدیریت بحران است.
سوله ها باید برای زمان وقوع حوادث آماده نگه داشته شوند و همیشه اقلامی مانند کنسرو، پتو، چادر، آب و مواد غذایی در آن وجود داشته باشد.
تیرماه سال گذشته بود که اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در حاشیه جلسه ستاد محلی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران که در محل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در خصوص میزان آمادگی سوله‌های مدیریت بحران گفت: سازمان مدیریت بحران سازمان ستادی است و مأموریت و مسئولیتش سیاست گذاری، هماهنگی و نظارت تعریف شده است و همه دستگاه‌های اجرایی در قانون جدید مدیریت بحران در زمان مقابله با بحران هم مأموریت به میزان نیاز مسئولیت دارند.
وی با اشاره به اینکه سوله‌های مدیریت بحران صرفاً مشکل را حل نمی‌کند اظهار داشت: در تهران سوله های بحران چند منظوره هستند و در اختیار دستگاه دیگری قرار گرفته و ممکن است در آنجا ورزش هم بکنند، اما حق تغییر کاربری ندارند و مدیریت بحران هر زمان احساس نیاز کند می‌تواند وارد این سوله‌ها شود.
نجار گفت: به نظر من علی رغم تلاش‌های صورت گرفته در تهران با ۱۰ میلیون جمعیت، اگر زلزله ۷ ریشتر و بالاتر بیاید، خیلی مشکلات خواهیم داشت و ۲ میلیون نفر تحت تأثیر مستقیم قرار می‌گیرند و ۸ میلیون نفر باقی مانده تحت تأثیر غیر مستقیم هستند.
وی افزود: زلزله تأثیرات روانی بسیار سنگینی برای مردم دارد.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، با اشاره به برنامه‌ریزی‌های گسترده برای عبور از بحران زلزله در تهران گفت: با این وجود ما تنها ۱۸.۳ درصد آمادگی داریم. تهران نیازمند برنامه ویژه مثل ایجاد نقاط اضطراری پرواز بالگرد است که در امداد رسانی و تخلیه مجروحین و آذوقه رسانی کمک کننده است.
تاریخ مصرف اقلام موجود در سوله های مدیریت بحران گذشته است
در همین رابطه ناصر امانی عضو شورای اسلامی شهر تهران در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: سوله‌های مدیریت بحران از زمان مدیریت قالیباف در تهران بنیان گذاری شد و حرکتی در راستای پایدار سازی شهر در مقابل حوادث بود.
وی ادامه داد: این مکان‌ها پایگاهی برای دپو کردن امکانات مورد نیاز در بحران است و سوله‌ها استحکام و فضای مناسبی دارد، در دوره‌های قبل از این سوله‌ها به صورت ۲ منظوره بهره برداری می‌شد یعنی به جزء زمان‌های بحرانی استفاده‌های دیگر هم از آنها می‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: در حال حاضر تعدادی از این سوله‌ها دو منظوره هستند، اما به معنی تغییر کاربری آنها نیست و کاملا موقتی است، امیدواریم شورای شهر با سازمان مدیریت بحران مکاتبه‌ای داشته باشد تا سوله‌ها افزایش پیدا کند.
امانی تاکید کرد: در شورای شهر نگرانی اصلی ما ناایمن بودن تهران و اولیت پرداختن به این موضوع است، تاریخ مصرف اقلام و امکانات موجود در سوله‌ها گذاشته است و باید اقلام جدید جایگزین شود، ما به تعداد محلات نیاز به سوله داریم و حتما باید در هر محله یک سوله بحران باشد.
به همین دلیل با هماهنگی‌ها که با ستاد مدیریت بحران شهرداری تهران انجام دادیم به سراغ برخی از سوله‌های بحران رفتیم تا ببینیم که وضعیت کلی آنها چگونه است.
از مسئولین مدیریت بحران درباره نگهداری مواد غذایی ضروری در مواقع بحرانی پرسیدم که در کجا نگهداری می‌شوند تا ما هم سری به آنها بزنیم و ببینیم چه اجناسی نگهداری می‌شود، انبارگردانی از آنها به چه نحوی انجام می‌شود و تاریخ مصرف کنسروها و مواد غذایی و آب تا چه زمانی است. اما از سوی همین مسئولین گفته شد که ما در سوله‌های مدیریت مواد غذایی نگهداری نمی‌کنیم و تمام موادغذایی در همان ساختمان مرکزی مدیریت بحران شهرداری در غرب تهران نگه داری می‌شوند.
تقاضا کردم تا به همان جا بروم، اما گفته شد که در حال حاضر مواد غذایی نداریم و هرچه بود به دلیل نزدیک بودن پایان تاریخ مصرف به فروشگاه شهروند مرجوع شده است. ظاهرا مواد غذایی لازم برای مواقع بحرانی از طریق فروشگاه شهروند که متعلق به شهرداری تهران است، تامین می‌شود.
به همراه تیمی از مدیریت بحران شهرداری برای بازدید از چند سوله رفتیم.
اولین مقصد ما سوله مدیریت بحران منطقه ۶ در پارک لاله واقع شده بود. در قسمت زمین ورزشی این سالن چند مدل سرویس بهداشتی سیار بود که برای مواقع بحرانی به مناطق مختلف ارسال و دوباره به همین سوله بازگردانده می‌شد.
یکی از کارکنان این سوله گفت آخرین بار، این سرویس های سیار برای زلزله کرمانشاه مورد استفاده قرار گرفته است،
در قسمت دیگر سوله، یک قسمت حدود ۲۰۰ متری بود که در آن قفسه‌های بلندی وجود داشت که تا نزدیکی سقف می رسید، در قفسه‌ها از کلنگ و بیل و بیلچه تا موتور برق و وسایل امداد و نجات نگهداری می‌شد. به گفته مسئول آنجا ۷۵ قلم انواع تجهیزات نگهداری می‌شد.
مسئولان مدیریت بحران گفتند که بسیاری از اقلام تاریخ مصرف مشخصی دارند که هر شش ماه تا یکسال باید بررسی شوند و اگر نیاز باشد تعویض و اقلام جدید جایگزین شود.
اقلامی که تاریخ مصرفشان هم به پایان رسیده، برای مانور‌ها و کلاس‌های آموزشی ارسال می‌شود تا از آنها استفاده مناسبی شود. بسیاری از اقلام در این سوله جدید بودند و مشخص بود که به تازگی تعویض و یا تعمیر شده اند، ولی بعضی از اقلام مثل چراغ قوه‌ها یا باتری نداشتند و یا اگر هم باتری داشتند کم نور بود و ضعیف، کیف‌های کمری کمک‌های اولیه امداد و نجات هم وضعیت خوبی نداشتند، کیف را که باز کردم سرنگ‌های تاریخ گذشته و چسب‌های کاغذی زرد شده، نشان می‌داد که زمان زیادی از تاریخ مصرفشان گذشته است.
نکته قابل تامل دیگر این است که این سوله مدیریت بحران تقریبا کوچک بود و در مواقع بحرانی نمی‌تواند به کمک یک منطقه بزرگ در قسمت مرکزی و مهم شهر بیاید.
مقصد بعدی ساختمان مدیریت بحران واقع در بزرگراه کردستان بود، ساختمانی چند طبقه که به گفته متصدی آن با آخرین تکنولوژی ساختمان سازی ساخته شده و در برابر زلزله‌های شدید هم مقاوم است. یک طبقه به طور کامل سالن ورزشی بود که حالا به یکی از مراکز مهم واکسیناسیون تجمیعی تبدیل شده است.
یکی از دیگر از طبقات محل نگهداری اقلام بود، سالنی تقریبا بزرگ با اقلامی حدودا دو برابر سوله مستقر در پارک لاله، چیدمان مرتبی در سالن بود، همه اجناس نو بود، در اینجا حدود ۱۰۰ قلم کالا بود که از هر کدام از آنها تعداد زیادی در آنجا نگهداری می‌شد اما در این سالن مواد غذایی از جمله کنسرو و آب وجود نداشت.
ساختمان مدیریت بحران کردستان بزرگترین و مجهزترین ساختمان و سوله‌ای است که در تهران واقع شده است، اما به نظر می‌رسد، بازهم برای تهران و یا استان‌هایی که درگیر بحران می‌شوند، کارگشایی چندانی نداشته باشند.
هیچ ماده غذایی در سوله های مدیریت بحران وجود ندارد
اسماعیل سلیمی معاون آمادگی، مقابله و پدافند غیر عامل شهر تهران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: ۱۰۳ پایگاه مدیریت بحران در شهر تهران داریم که از آن ها بهره برداری می کنیم که شامل پایگاه های ویژه که ستاد مدیریت بحران هر منطقه در آن تشکیل می شود، پایگاه های دیگر معین هستند و گروه سوم پایگاه های مدیریت بحران در نواحی شهر تهران هستند. ۸ پایگاه نیز در حال ساخت هستند.
وی ادامه داد: در حال حاضر ۲۵ پایگاه برای واکسیناسیون اختصاص پیدا کرده است، البته از این ۱۰۳ پایگاه ۵۱ پایگاه در اختیار سازمان ورزش قرار گرفته است. از همین ۱۰۳ پایگاه ۲۳ پایگاه ویژه است که تجهیزات ضروری برای مواقع بحرانی نگه داری می‌شوند که ۳۵۰ هزار قلم کالا را شامل می‌شود. در پایگاه‌های مدیریت نواحی تجهیزات نگه داری می‌شوند، اما به تعداد کمتر از پایگاه‌های ویژه و برای استفاده در ناحیه‌های مناطق هستند.
سلیمی با اشاره به اینکه در این پایگاه ما هیچ گونه مواد غذایی نگه داری نمی کنیم، گفت:در حال امضای تفاهم نامه ای با فروشگاه شهروند هستیم تا اقلام خوراکی مورد نیاز در مواقع بحرانی را در اختیار ما قرار دهد.
ساختمان مدیریت بحران کردستان بزرگترین و مجهزترین ساختمان و سوله‌ای است که در تهران واقع شده است، اما به نظر می‌رسد، بازهم برای تهران و یا استان‌هایی که درگیر بحران می‌شوند، کارگشایی چندانی داشته باشند.
سوله های مدیریت بحران که برای زمان های حادثه طراحی، ساخت و باید تجهیز شوند، همیشه باید در آمادگی کامل باشند و باید در شهری مانند تهران که جمعیت زیادی دارد بعد از وقوع حادثه به فکر تامین مواد مورد نیاز حادثه دیدگان بود.
لازم است مدیریت شهری جدید تهران فکری به حال سوله های مدیریت بحران کند و آنها را برای زمان حادثه آماده نگه دارد.
