تامین سوخت مورد نیاز هر کشوری از اولویت‌های اصلی به شمار می‌رود تا آنجا که اهمیت تامین پایدار سوخت در کنار کالاهای اساسی قرار دارد.
بنابراین کشورهای مختلف در تلاشند تا یا در تولید سوخت به خودکفای برسند یا منابعی مطمئن برای واردات به دست آورند.
ایران نیز اگرچه بیش از ۱۰۰ سال است که وارد پالایشگاه‌سازی شده اما تا چند سال گذشته بخشی از نیاز سوخت و به ویژه بنزین خود را از کشورهای دیگر وارد می‌کرد.
تولید بنزین ایران در سال ۵۷، حدود ۲۵ میلیون لیتر در روز بود. تا سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ شمسی نیز میزان تولید بنزین به ۵۲ میلیون لیتر در روز رسید و در همان زمان حدود ۱۰ میلیون لیتر بزین به کشور وارد می‌شد.
با بهره‌برداری از طرح‌های مختلف پالایشگاهی و در راس همه آنها بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت تولید بنزین در سال گذشته به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز افزایش پیدا کرد تا ایران نه تنها در تامین بنزین مورد نیاز خود خودکفا شود بلکه صادرات را نیز در دستور کار قرار دهد.
با این حال اگرچه خودکفایی در تولید بنزین ایران تثبیت شده اما نوسانات مصرف بنزین در روزهای مختلف سال باعث شده تا برای مدیریت تامین وتوزیع پایدار بنزین، مخازن ذخیره‌سازی نیز ایجاد شود.
این مخازن کمک می‌کند تا اگر در روزهایی از سال، مصرف بنزین کاهش پیدا کرد (مانند تعطیلات عید سال ۹۹ که مصرف بنزین به ۴۰ میلیون لیتر در روز رسیده بود)، روند تولید در پالایشگاه‌ها متوقف نشود و در روزهایی نیز که مصرف بیش از تولید بود (مانند اردیبهشت سال ۹۸ و بعد از شایعه سهمیه بندی بنزین که مصرف بنزین در کشور رکورد شکست)، وقفه‌ای در تامین بنزین مورد نیاز به وجود نیاید.
در واقع، وجود مخازن ذخیره‌سازی برای فرآورده‌های نفتی این اطمینان را ایجاد می‌کند که سوخت مورد نیاز کشور همواره در دسترس است.
از همین رو ساخت مخازن ذخیره‌سازی بنزین در سال های اخیر بیشتر شده تا آنجا که براساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، حجم ذخیره‌سازی بنزین از ۱.۸ میلیارد لیتر به بیش از ۳ میلیارد لیتر افزایش داشته است.
با توجه به میانگین مصرف بنزین در ماه‌های اخیر در کشور که حدود ۸۳.۴ میلیون لیتر در روز بوده، این ذخایر قادر خواهد بود تا به میزان مصرف ۳۶ روز بنزین کشور را در خود ذخیره کند.
اهمیت پر بودن ذخایر فرآورده‌های نفتی در کشور به قدری است که در ماه گذشته با هدف تکمیل ظرفیت این مخازن، صادرات فرآورده‌های نفتی متوقف شد تا در زمستان مشکلی برای تامین سوخت بخش‌های مختلف کشور وجود نداشته باشد.
با این حال، باید به موضوع اصلاح الگوی مصرف و بهینه‌سازی مصرف سوخت توجه کرد زیرا افزایش مصرف بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی می‌تواند علاوه بر توقف صادرات، خودکفایی ایران را در تامین بنزین نیز دچار مخاطره کند.
افزایش مصرف بنزین در سال جاری و ثبت رکورد مصرف بالای ۱۰۰ میلیون لیتر در روز در تیرماه، نگرانی‌ها را نسبت به حفظ این بازارهای صادراتی و تداوم صادرات فرآورده‌های نفتی ایران بیشتر کرده است.
این زنگ خطر که امروز به صدا درآمده اگر با مدیریت مصرف، بهینه‌سازی مصرف انرژی و کنترل شدت آن، جایگزینی سوخت‌های دیگر مانند گاز و برنامه‌ریزی برای افزایش تدریجی ظرفیت پالایشی کشور همراه نباشد می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور نه تنها ایران را از جمع صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی خارج کند بلکه دوباره واردات این محصولات به کشور را شاهد باشیم.
ایرنا
