کام تلخ سهام داران از روش های دریافت سود

پونه درخشان- شرکت های بورسی، سالانه مجمعی را برای اتخاذ تصمیماتی در رابطه با میزان تقسیم سود برگزار می کنند که به نتیجه حاصل از آن سود مجمع گفته می شود. سودی که شامل حال سرمایه گذارانی می شود که تا روز مجمع مالک سهام آن شرکت باشند.

اما طبق قانون تجارت، شرکت های بورسی علاوه بر اینکه برای برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه و تعیین تکلیف سود و زیان شرکت، 4 ماه فرصت دارند، قانون به آنها هشت ماه بعد از برگزاری مجمع برای پرداخت سود فرصت داده که همین موضوع به یکی از چالش های سهام داران تبدیل شده است. زیرا بسیاری از افراد بر این باورند که با توجه به اینکه ارزش پول در کشور همواره درحال کاهش است، سودی که بعد از هشت ماه پرداخت می شود، ارزش روز تعیین شده را ندارد.

از سوی دیگر اغلب شرکت ها برای پرداخت سود از مدل سنتی سال های گذشته استفاده می کنند در حالیکه از راه اندازی سامانه سجام حدود سه سال می گذرد و شرکت ها می توانند از طریق این سامانه سود را به حساب سهام داران واریز کنند اما همچنان بر روش سنتی معرفی یک بانک برای دریافت سود و تاکید بر مراجعه حضوری سهام داران به بانک تأکید و اصرار دارند!!! آن هم زمانی که نه تنها کرونا بساط خود را از کشور جمع نکرده است، بلکه در مکان های پر ازدحام و سربسته ریشه دوانده و در کمین سلامتی مردم نشسته است.

بر این اساس، سنا به سراغ سهام داران حقیقی رفته تا بار دیگر سناریو پرداخت سود مجامع را از زبان این افراد بررسی کند.

چرا شرکت ها تن به سجامی شدن نمی دهند؟

احمد یکی از سرمایه گذاران بازار سرمایه با انتقاد از فرصت هشت ماهه شرکت ها برای پرداخت سود مجامع به سنا گفت: حدود سه سال است که سامانه جامع احراز هویت مشتریان راه اندازی شده است و سهامدار شدن و سهامدار بودن مترادف سجامی شدن است اما هنوز شرکت ها به شیوه سنتی سال های قبل از سهام داران شماره حساب می گیرند تا مردم مجبور باشند برای دریافت سودی که بعضاً بسیار ناچیز است، حضوری به بانک مراجعه کنند و پول را نقدی دریافت کنند.

این فعال بازار سرمایه به این سوال که چرا شرکت ها حاضر به پرداخت سود از طریق سجام نیستند، پاسخ داد و گفت: به نظر من شرکت ها به دو دلیل مایل نیستند از سجام استفاده کنند. نخست آنکه زمانی که قصد دارند سود را از طریق سجام پرداخت کنند، باید به سجام کارمزد پرداخت کنند و بسیاری از شرکت ها مایل به انجام این کار نیستند. نکته دوم و درواقع دلیل اصلی این است که زمانی که شرکت ها، بانکی را برای پرداخت سود به سهام داران معرفی می کنند، بسیاری از مردم یا فراموش می کنند یا میزان سود به قدری ناچیز است که زمانی به این کار اختصاص نمی دهند. در نتیجه هرچه تعداد سهامدار کمتری برای دریافت سود مراجعه کند و یا سهامداران برای دریافت سود دیرتر اقدام کنند، پول زمان بیشتری در حساب شرکت باقی می ماند و به نفع شرکت است زیرا منابع دیرتر از شرکت خارج می شود.

به گفته احمد بسیاری از شرکت ها سود را در آخر هشت ماه پرداخت می کنند یا در جدول زمان بندی پرداخت سود، سود سهام دارانی که سهم بیشتری دارند و عملاً عدد قابل توجه تری به نسبت سهامداران خرد محسوب می شود را دیرتر پرداخت می کنند. استفاده از سامانه سجام برای پرداخت سود قطعاً به نفع سهام داران است تا شرکت ها. زیرا حتی اگر سهام دار برای دریافت سود مراجعه نکند، پول از طریق سجام به حساب فرد واریز می شود.

سهام دار باید دنبال حق خود بدود!

فاطمه از دیگر سهام داران بازار سرمایه با انتقاد از خلاء قانونی پرداخت سود از طریق سجام به سنا گفت: متاسفانه قانون، الزامی برای شرکت ها ندارد که حتماً سود را از طریق سجام واریز کنند. ای کاش یا الزامی برای این ماجرا بود یا اگر الزامی نیست مزیت و مشوقی برای شرکت ها در نظر گرفته می شد تا شرکت ها به سجامی شدن تشویق شوند.

او ادامه داد: برای دریافت سود باید به بانک مراجعه کرد! فرم پر کرد، شماره حساب داد و خلاصه برای دریافت حق ات باید دوندگی کنی که این موضوع حس بدی به سهام دار می دهد. کاری می کنند که سهام دار دنبال حق خودش بدود. درحالی که سهام دار، سهام شرکت را خریده و در مالکیت شرکت سهیم است و قاعدتاً نباید با این فرد چنین برخوردی شود. بهتر است از دولت الکترونیک استفاده شود و یا بررسی شود که در سایر نقاط دنیا، سود به چه شیوه ای پرداخت می شود.

سود سهام دار، در جیب شرکت ها

مریم دیگر فعال بازار سرمایه از زمان پرداخت سود توسط شرکت ها گلایه کرد و به سنا گفت: بسیاری از شرکت ها از حداکثر ظرفیت قانونی هشت ماه خود استفاده می کنند. حتی برخی شرکت ها سود را نمی دهند و پاسخگو هم نیستند.

او ادامه داد: من تعداد زیادی سهم در سبدم دارم و ممکن است سود برخی از آن ها حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان هم نشود. برای من منطقی نیست که برای ۲۰ هزار تومان به بانک مراجعه کنم و در صف بانک بمانم. به نظر من سجام کمک می کند که سودهای خرد کنار یکدیگر قرار بگیرد تا به مبلغ قابل توجهی تبدیل شود. این موضوع حتی می تواند سهام دار را ترغیب کند تا این مبلغ را دوباره وارد بازار کند.

این سهام دار به شیوع کرونا اشاره کرد و گفت: متاسفانه کرونا دوباره در کشور اوج گرفته و به دلیل بحران برق ساعت کاری بانک ها محدود شده است. اگر از سه هفته آینده نیز پرداخت سود آغاز شود، مردم مجبور هستند در این شرایط به بانک ها مراجعه کنند و این بسیار خطرناک است. بهتر است از این موقعیت استفاده شود و پرداخت سود را سجامی کنند.

روش های پرداخت مردم را پشیمان می کند

علی دیگر فعال بازار سرمایه با بیان اینکه همه فرایند پرداخت سود شرکت ها غیر منطقی است، توضیح داد: برخی مجامع در تیرماه برگزار می شوند اما شرکت ها سود را در اسفند ماه پرداخت می کنند. در این بازه زمانی، اکثرا مردم فراموش می کنند که سودی دارند، اطلاع رسانی هم به خوبی انجام نمی شود. گاهی اوقات میزان سود به قدری ناچیز است که شخصاً بی خیال دریافت آن می شوم. این درحالی است که سامانه سجام راه اندازی شده است و شرکت ها می توانند از طریق این سامانه سود را پرداخت کنند. هرچند برخی شرکت ها این کار را انجام می دهند اما تعداد آن ها بسیار کم است.

او ادامه داد: روش های پرداخت مردم را پشیمان می کند. برای مثال مگر سود عرضه اولیه چقدر است؟ هیچکس حاضر نیست برای مثلا ۵۰۰۰ تومان به بانک مراجعه کند. بنابراین پول دست شرکت می ماند و در ساده ترین حالت ممکن از پول های بلوکه شده سود بانکی می گیرند.

سودهای خرد به دست فراموشی سپرده می شوند

فرهاد از دیگر سرمایه گذاران بازار سرمایه با تأکید بر اینکه در حال حاضر همه افرادی که در بورس فعالیت دارند عضو سامانه سجام هستند که اطلاعات تکمیلی هر شخص در این سامانه ثبت شده است، گفت: یکی از هدف‌های سجام واریز سودهای نقدی شرکت‌ها از طریق این سامانه بود اما بعد از گذشت تقریباً سه سال از اجباری بودن ثبت‌ نام در سجام بسیاری از شرکت ها سود خود را از طریق سجام به حساب سرمایه‌گذاران واریز نمی‌کنند.

او ادامه داد: برای مثال یک شرکت سود نقدی تقسیم می کند که در مجموع ۸۲۵ تومان می شود و اعلام می کند که از این تاریخ تا این تاریخ به این بانک‌ها مراجعه کنید. بنابراین جمعیتی حدود ۲-۳میلیون نفر باید برای سود ۸۲۵ تومانی به بانک مراجعه کنند که هزینه رفت و آمد به بانک چند برابر مبلغ سود می شود!

فرهاد ادامه داد: از سوی دیگر در بعضی موارد سود به قدری دیر واریز می شود که ارزش پول از بین می رود یا فرد سهم را فروخته و فراموش کرده روزگاری سهام دار همچین سهمی بوده است. من شخصاً تا کنون سودهای خرد زیادی را دریافت نکردم و کلاً فراموش کردم و این موضوع مختص من نیست، بسیاری از سهامداران دقیقاً نسبت به سودهای ناچیزی که باید از سیستم بانکی دریافت کنند همین واکنش دارند. حالا تصور کنید که برای دریافت مبلغ ناچیزی افراد زیادی در شرایط کرونا باید به بانک مراجعه کنند!

باید سود نقدی حداکثری به سهام دار پرداخت شود

مجید از دیگر فعالان بازار سرمایه با بیان اینکه سهام دار برای دریافت سود نباید به بانک مراجعه یا شماره حساب خود را برای شرکت فکس کند، به سنا توضیح داد: البته تا کنون شرکت های زیادی به سجام پیوسته اند، مخصوصا شرکت های بزرگ اما هنوز بسیاری از شرکت ها سود را از طریق سجام پرداخت نمی کنند. اما به نظر من سازمان بورس باید پرداخت سود از طریق سجام را اجباری کند البته به شرکت ها نیز فرصتی یک ساله برای فراهم کردن زیرساخت ها داده شود.

او ادامه داد: از سو دیگر به نظر من تا جایی که امکان دارد باید پرداخت نقدی حداکثری صورت بگیرد. مثلا گفته می شود شرکت تا پایان سال به ازای هر سهم ۲۰۰ تومان سود می سازد که ۷۰ تومان آن تقسیم می شود و مابقی در شرکت برای افزایش سرمایه باقی می ماند. البته این موضوع ذاتاً بد نیست، البته اگر شرکت ها طرح توسعه داشته باشند! اما بسیاری از شرکت ها طرح توسعه ندارند و هیأت مدیره فقط با کمبود نقدینگی مواجه است و به جای اینکه مشکل را حل کنند از سود سهام دار می زنند!

مجید با اشاره به اینکه عدم پرداخت حداکثری سود رسماً فسلفه سهام داری که هدفش دریافت سود است را زیر سوال می برد، گفت: باید وحدت رویه نسبی ایجاد شود تا سازمان برای جلوگیری از سوءاستفاده، شرکت ها را موظف کند حداقل ۷۰ درصد سودی که محقق شده است را پرداخت کنند اگر DPS حداکثری به دست سهام دار برسد باعث دلگرمی سهام دار می شود.

پول سهامدار به جیب چه کسی می رود؟

مسعود، یکی دیگر از فعالان بازار سرمایه با بیان اینکه سود بعضی شرکت ها به حساب سهام دار واریز نمی شود، به سنا گفت: بعضا شرکت ها بانک هایی را برای دریافت سود معرفی می کنند که شعبه این بانک ها در شهرهای کوچک وجود ندارد و من سهام دار برای دریافت سود ناچیز باید به شهر دیگری بروم. این درحالی است که میزان سود عرضه های اولیه به قدری ناچیز است که مبلغ کرایه حمل و نقل از میزان سود بیشتر می شود!

او ادامه داد: باید محاسبه شود که چند میلیون سهام دار سودهای خرد پنج تا ۲۰ هزار تومانی و یا حتی بیشتر از این را دریافت نمی کنند و باید مشخص شود این پول ها به جیب چه کسی یا کسانی می رود؟!