تهران، ششمین شهر آسیب پذیر در برابر زلزله در دنیا

به گزارش (ایسنا)، تهران با 13.6 میلیون جمعیت طی روز در فهرست 10 شهر اول دارای بیشترین خطر زلزله براساس شاخص جمعیت بالقوه تحت تاثیر، پس از شهرهای توکیو، جاکارتا، مانیل، لس‌آنجلس و اوزاکا در رتبه ششم قرار دارد.

شهرهای ناگویا، لیما، تایپه و استانبول هم در رتبه‌های هفتم تا دهم این فهرست قرار دارند.

در گزارش Swiss Re شهرهای جهان براساس دو شاخص ارزش روزهای کاری تلف شده و ارزش روزهای کاری تلف شده به اقتصاد ملی نیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند که در شاخص اول شهرهای توکیو،‌ لس‌آنجلس، سان فرانسیسکو، اوزاکا، ناگویا، تایپه، لیما، شیزوکا، تایچونگ و استانبول و در شاخص دوم شهرهای سان جز، لیما، تایپه، بیشکک، مانیل، ایروان، آلمآتی، سانتودومینگو و تایچونگ در رتبه‌های اول تا دهم قرار دارند.

در این گزارش تاکید شده که امروزه برای اولین بار در تاریخ بشر، شمار ساکنان شهرها از ساکنان مناطق روستایی بیشتر شده و براساس پیش بینی سازمان ملل متحد انتظار می‌رود تا سال 2050 حدود 68 درصد جمعیت جهان (معادل 6.3 میلیارد نفر) در مناطق شهری زندگی کنند.

این درحالی است که بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا در مناطق ساحلی و در معرض خطر سیل و توفان یا در معرض مخاطرات طبیعی دیگر مثل زلزله قرار دارند.

در گزارش Swiss Re ،616 منطقه بزرگ شهری جهان از لحاظ آسیب پذیری در برابر بلایای طبیعی و تاثیر بالقوه این بلایا یا بر ساکنان محلی و اقتصاد ملی کشورهای بررسی شده‌اند.

آسیب‌پذیرترین شهرهای جهان در برابر زلزله

تهران با 13.6 میلیون جمعیت طی روز در فهرست 10 شهر اول دارای بیشترین خطر زلزله براساس شاخص جمعیت بالقوه تحت تاثیر، پس از شهرهای توکیو، جاکارتا، مانیل، لس‌آنجلس و اوزاکا در رتبه ششم قرار دارد

دکتر مهدی زارع، معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به این که موسسات مختلف بین‌المللی نسبت به آسیب‌پذیری لرزه‌یی بالای کلان شهر تهران و حومه آن که جمعیتی حدود 13 میلیون نفر را در بر می‌گیرد هشدار داده‌اند، اظهار داشت: این ناحیه از کشور از دیدگاه خطر زلزله همواره به عنوان منطقه ای خطرناک شناخته شده و تاریخچه رخداد زلزله های تاریخی در پهنه تهران ( ری)، شمیرانات و همچنین اهمیت زلزله های اخیر رخداده در پیرامون تهران همگی نمایانگر ویژگی این ناحیه از نظر لرزه خیزی است. وجود گسل های بنیادی و قرارگیری روندهای پنهان لرزه زا در گسترده تهران و کرج و احتمال رخداد زلزله مخرب در هر یک از این روندهای گسله ضرورت توجه ویژه به پهنه تهران به عنوان پهنه ای با خطر بالای زمین‌لرزه را نشان می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: تمرکز جمعیت و زیر ساخت‌های حیاتی در شهرهای تهران و کرج و در حد فاصل تهران و کرج باعث شده که وضعیت ایمنی لرزه‌یی تهران اهمیت ویژه ای در سطح ملی داشته باشد که ضروری است با حمایت مؤسسات پژوهشی ذیربط و به صورت شبکه ای و هدایت کار در یک شورای راهبردی، مساله لرزه خیزی پهنه استان تهران به طور جدی بررسی شود.

زارع درباره تاریخچه لرزه خیزی تهران گفت: زمین‌لرزه های تاریخی در سال 330 قبل از میلاد و 855، 1384 و 1830 میلادی موجب تخریب شهر باستانی ری شدو همچنین زمین لرزه باستانی سه هزار سال قبل احتمالا موجب ویرانی تمدن قیطریه در شمال تهران شده است. گسل شمال تهران از جمله خطرناک ترین گسل های پایتخت است که در صورت وقوع زلزله شدید – با بزرگی 6 یا بالاتر- با تخریب وسیع در پهنه گسله همراه خواهد بود. این در حالی است که در حال حاضر بیش از دو میلیون نفر بر روی این پهنه گسله زندگی می کنند.

وی خاطرنشان کرد: تهران در کنار استانبول، لس آنجلس، توکیو و جاکارتا یکی از پنج کلانشهری است در محدوده آنها بیش 10 میلیون جمعیت زندگی می کنند و در معرض خطر و ریسک بسیار بالای زلزله قرار دارند و رویداد زمین‌لرزه مخرب در آنها به مساله ای مهم در سطح بین المللی تبدیل می شود.

دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به وجود گسل‌های لرزه خیز شمال تهران، ایوانک، ری، کهریزک و مشا در محدوده تهران اظهار داشت: با توجه به اینکه گسل شمال تهران از محله های شمالی پایتخت عبور می کند از جمله خطرناک ترین گسل‌های تهران است. همچنین با توجه به طول و توان لرزه‌زایی گسل مشا، این گسل از توان لرزه‌خیزی بالایی برخوردار است. به طوری که براساس برآوردها در صورت فعال شدن این گسل زلزله ای تا بزرگی 7.5 رخ خواهد داد که برای تهران به ویژه بخش های شمال و شمال شرق آن بسیار مخرب خواهد بود.

وی با بیان این که مساله دیگر در محدوده شهر تهران، اثر خاک و احتمال تشدید امواج لرزه‌یی در یک زلزله شدید (با بزرگی 6 به بالا) به ویژه در بخش های مرکزی و جنوبی شهر است درباره راهکارهای کاهش آسیب پذیری تهران در برابر زلزله گفت: در مورد پهنه های گسله که ساخت و ساز بر روی آنها صورت می گیرد، در صورت امکان و هر چه که ممکن است باید از استقرار جمعیت در این حریم ها اجتناب شود و روی پهنه گسله را به فضای سبز و به طور کلی فضای غیر مسکونی اختصاص دهیم اما اقدام عقلانی این می بود که از ابتدا مانع از تراکم جمعیت برروی پهنه های گسله خطرناک (مثل گسل شمال تهران) می شدیم. در هر حال برای وقوع زلزله بزرگی در تهران، گسل شمال تهران یک چشمه احتمالی مهم خواهد بود. البته عاقلانه ترین کار به صفر رساندن رشد جمعیت در تهران و انتقال علمی و عاقلانه سرریز جمعیت تهران به شهر های دیگر و همچنین ایجاد یک پایتخت جدید برای کشورمان در نقطه ای از کشور است که در معرض خطر زمین لرزه کمتری باشد و همزمان به مناسب سازی زندگی در تهران برای دهه های آینده پرداخت.