ایران برای نخستین بار در ۶ رشته کشتی آزاد، وزنه‌برداری، بوکس، تیراندازی، بسکتبال و ژیمناستیک به المپیک ۱۹۴۸ لندن راه یافت و امروز در المپیک توکیو رشته کاراته اولین حضورش را تجربه خواهد کرد.
اما در این ۱۷ دوره چه رشته‌های نخستین حضورشان در المپیک را تجربه کردند؟
نخستین حضور رشته تیمی در المپیک و ۲ رشته رکورددار
۱۹۴۸ لندن ایران در پنج رشته انفرادی و یک رشته تیمی حضور یافت. در واقع بسکتبال رکورددار نخستین حضور رشته تیمی ایران در ادوار المپیک است و طی این ۱۷ دوره بازی‌ها سابقه سه بار حضور در ۱۹۴۸ لندن، ۲۰۰۸ پکن و امروز در توکیو را دارد.
اما کشتی آزاد و وزنه‌برداری ۲ رشته رکورد دار ایران در تمامی ادوار المپیک هستند. از ۱۹۴۸ لندن تا ۲۰۲۰ توکیو. کشتی آزاد و وزنه‌برداری پای ثابت ۱۷ دوره المپیک و مدال آور کاروان ایران در این آوردگاه جهانی است.
در تیراندازی که نخستین حضورش به المپیک ۱۹۴۸ لندن باز می‌گردد تا به امروز در ۹ دوره بازی‌ها حضور یافته است. المپیک ۱۹۴۸ لندن، ۱۹۶۰ رم، ۱۹۶۴ توکیو، ۱۹۷۶ مونترال کانادا، ۱۹۹۶ آتلانتا، ۲۰۰۰ سیدنی، ۲۰۰۴ آتن، ۲۰۱۲ لندن، ۲۰۱۶ ریو ۲۰۲۰ توکیو. البته نخستین دوره حضور تیراندازان زن به المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا باز می‌گردد.
ژیمناستیک دیگر رشته ای که نخستین حضورش در ۱۹۴۸ لندن بوده و دیگری در ۱۹۶۴ توکیو. در این رشته در واقع تا به امروز نمایندگان کشورمان در ۲ دوره آن شرکت داشتند.
مشت زنی به تعبیر امروز که از آن به عنوان بوکس یاد می‌شود. منتها با نام مشت زنی این رشته از اولین دوره حضور در المپیک ۱۹۴۸ لندن شرکت داشت و پس از آن در بازی‌های ۱۹۵۲ فنلاند، ۱۹۵۶ ملبورن، ۱۹۶۰ رم، ۱۹۶۴ توکیو، ۱۹۷۲ مونیخ، ۱۹۷۶ کانادا، ۱۹۹۲ بارسلونا، ۲۰۰۰ سیدنی و ۲۰۰۴ آتن با همین نام در ۱۰ دوره حضور یافت و پس از آن این رشته با نام بوکس در ۲۰۰۸ پکن به روی رینگ رفت و تا به امروز در المپیک ۲۰۲۰ حضورش را حفظ کرده است. در واقع این رشته از ۱۷ دوره حضور در المپیک به چهار دوره ۱۹۵۶ ملبورن، ۱۹۶۸ مکزیک، ۱۹۸۸ کره جنوبی و ۲۰۰۴ آتن راه نیافت.
فنلاند و هفتمین رشته ایران در المپیک
دوومیدانی رشته‌ای که نخستین دوره حضور نمایندگان کشورمان به المپیک ۱۹۵۲ فنلاند با یک نفر و به عبارتی در دومین دوره حضور ایران در بازی‌ها باز می‌گردد و تا به امروز در ۱۴ دوره شرکت کرده است و یک بار با نام دوماراتن در المپیک ۱۹۸۸ کره جنوبی شرکت کرد. اما این رشته در سیزدهمین دوره حضورش در المپیک برای نخستین بار مدال گرفت. احسان حدادی در پرتاب دیسک در ۲۰۱۲ لندن مدال نقره این رشته را کسب کرد.
۱۹۶۰ رم و قرار گرفتن کشتی فرنگی برای نخستین بار در کنار آزاد
هفدهمین دوره بازی‌های المپیک به ۱۹۶۰ رم ایتالیا می‌رسد که در واقع چهارمین دوره حضور ایران در این رویداد و راه‌یابی کشتی فرنگی برای نخستین بار در المپیک است که با چهار فرنگی‌کار اعزام شد و در اولین حضورش نخستین مدال کشتی فرنگی از جنس برنز توسط محمد پذیرایی تصاحب شده است. کشتی فرنگی که پای ثابت مدال‌آوری ایران در ادوار المپیک است از نخستین حضور خود تا به امروز در بازی‌ها حضور دارد.
۱۹۶۴ توکیو و حضور پنج رشته برای نخستین بار
در این دوره دوچرخه سواری، شنا، شیرجه، شمشیربازی و فوتبال برای نخستین بار به المپیک راه یافتند که بعد از بسکتبال و فوتبال دومین رشته تیمی ایران به المپیک است. این رشته تا به امروز در ۲ دوره بازی‌ها کسب سهمیه کرده است که آخرین آن ۱۹۲۷ مونیخ آلمان است.
دوچرخه سواری که در این برهه با چهار ورزشکار به المپیک راه یافته بود بعد از سه دوره، دومین حضورش در المپیک به ۱۹۸۸ کره جنوبی باز می‌گردد و پس از آن در ۶ دوره تا به امروز توانست با کسب سهمیه در المپیک حضورش را تداوم دهد. در مجموع از ۱۳ دوره حضور که نخستین آن به ۱۹۶۴ توکیو مربوط می شود در هشت رویداد حاضر شد.
شنا دیگر رشته‌ای که نخستین حضورش به ۱۹۶۴ توکیو بر می‌گردد تا به امروز در هفت دوره حضور یافته است و البته احتمال کسب سهمیه برای المپیک ۲۰۲۰ هم وجود دارد.
شیرجه رشته دیگری که با شنا برای نخستین بار به بازی‌های توکیو راه یافتند و نمایندگان کشورمان تاکنون نتوانستند تا به امروز سهمیه کسب کنند.
شمشیربازی هم نخستین حضورش در المپیک ۱۹۶۴ توکیو است. این رشته پس از توکیو به المپیک ۱۹۷۲ مونیخ آلمان، ۲۰۱۲ لندن، ۲۰۱۶ ریو و امروز به ۲۰۲۰ توکیو راه یافت. شمشیربازی در مجموع پنجمین حضورش در المپیک را تجربه می کند. اما مجتبی عابدینی در اسلحه سابر و در بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریو تا پای کسب مدال پیش رفت که در نهایت به عنوان چهارمی بسنده کرد. این برای نخستین بار بود که شمشیربازی از ایران موفق شده بود به چنین سطحی از المپیک برسد.
۱۹۷۸ کانادا و نخستین حضور واترپلو
واترپلو از خانواده شنا و شیرجه برای نخستین بار با ۱۱ ورزشکار راهی این رویداد شد تا نخستین تجربه در المپیک را مَزه کند و مانند شیرجه هنوز نتوانست برای دومین بار به این آوردگاه جهانی راه یابد.
۱۹۸۸ سئول و ورود غیررسمی تکواندو
تکواندو برای نخستین بار و به طور غیررسمی با چهار ورزشکار به این رویداد اعزام شد و چهار سال بعد یعنی در المپیک ۱۹۹۲ بارسلون اسپانیا این بار تیم ملی با سه تکواندوکار عازم شد. هرچند در این ۲ دوره متوالی مدالی کسب نکرد اما پس از سه دوره در ۲۰۰۴ آتن با اعزام ۲ ورزشکار خیز بلندی در رشته‌های مدال‌آور برداشت. هادی ساعی و یوسف کرمی نخستین مدال های این رشته را در تاریخ تکواندو کسب کردند ساعی طلا و کرمی برنز.
۱۹۹۲ بارسلون و کسب سهمیه جدید در تنیس روی میز
پینگ پنگ ایران با کسب سهمیه ابراهیم علیدخت به المپیک رفت و تا به امروز یعنی ۲۰۲۰ توکیو برای هفتمین بار راهی المپیک شد؛ هر چند مدالی کسب نکرد. اما در ۲۰۱۲ لندن ندا شهسواری نخستین بانوی پینگ پنگ باز سهمیه المپیک در بخش زنان را کسب کرد.
۲۰۰۴ آتن و جودو
جودو در زُمره شانزدهمین رشته راه یافته ایران به المپیک است که نخستین بار با هفت ورزشکار به آتن راه یافت و تا المپیک ۲۰۱۶ ریو حضورش را تداوم داد اما بهترین نتیجه کسب شده عنوان پنجمی علی معلومات و محمدرضا رودکی در المپیک ۲۰۰۸ پکن است.
المپیک ۲۰۰۸ پکن و کسب نخستین سهمیه‌ها در سه رشته
در پکن و و بیست و نهمین دوره بازی‌ها و چهاردهمین دوره حضور ایران در المپیک بدمینتون، قایقرانی و تیرو کمان موفق به کسب سهمیه المپیک برای نخستین بار شدند. بدمینتون بعد از آن مانند شنا و شیرجه نتوانست دومین حضورشان در المپیک را تجربه کنند.
قایقرانی برای نخستین بار با ۲ ورزشکار به بازی های المپیک اعزام شد و تا به امروز در المپیک ۲۰۲۰ حضورش را تداوم بخشید هرچند هنوز موفق به کسب مدال نشد.
تیرو کمان با کسب سهمیه برای نخستین بار در المپیک تا به امروز حضورش را تداوم بخشید اما مدالی کسب نکرد اما زهرا نعمتی نخستین ورزشکار ایرانی، اولین بانوی آسیایی و سیزدهمین ورزشکار تاریخ است که توانسته هم در المپیک و هم در پارالمپیک سهمیه کسب کند.
المپیک ریو و و سومین رشته تیمی راه یافته به المپیک
والیبال سومین رشته تیمی که برای نخستین بار توانست سهمیه المپیک را در ریو ۲۰۱۶ کسب کند. این رشته همچنین توانست سهمیه المپیک ۲۰۲۰ توکیو را هم کسب کند و برای نخستین بار در تاریخ حضور ایران در المپیک ۲ رشته تیمی در بازی‌های ۲۰۲۰ حضور دارند.
توکیو ۲۰۲۰ و کاراته
در بازی‌های امسال ۲۰۲۰ توکیو و در هفدهمین دوره حضور ایران در المپیک کاراته تاکنون توانست هم دربخش زنان و هم مردان سهمیه کسب کند.
در مجموع ۱۷ دوره حضور ایران در المپیک برای نخستین بار ایران در ۶ رشته در ۱۹۴۸ لندن به بازی ها راه یافتد و پس از آن در المپیک ۱۹۴۶ توکیو ایران در پنج رشته جدید سهمیه کسب کرد و در ۲۰۰۸ پکن در سه رشته برای نخستین بار راهی المپیک شدند.
رشته هایی که تنها یک بار توانستند سهمیه بگیرند شیرجه و واترپلو است. فوتبال و والیبال ۲ رشته از سه رشته تیمی راه یافته به المپیک تا کنون ۲ بار تجربه حضور در المپیک را دارند.
ایرنا
