چند سالی است که طرح کانون سهامداران حقیقی در حال دست به دست شدن به طوری که هنوز کسی حاضر نیست که اجرای آن را به طور واقعی در دست بگیرد، اواسط بهمن ماه سال ۹۹ بود که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص کانون سهامداران حقیقی اظهار کرد، این مسئله به اشتباه به کمیسیون اجتماعی رفت اما فرار است به زودی به کمیسیون اقتصادی ارجاع داده شود.
در حالی که این امر رخ نداد و طرح کانون سهامداران حقیقی همچنان در کمیسیون اجتماعی مجلس باقی ماند به صورتی که حدود یک ماه گذشته بود که عیسی زاده رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس طی گفت و گویی ادعا کرد که به سبب کش و قوس‌هایی که طی سال‌های اخیر در مورد کانون سهامداران حقیقی به وجود آمد نمایندگان مجلس با فعالان بازار همراه شدند و کلیت این طرح برای چکش کاری به کمیسیون اجتماعی مجلس ارسال کردند.
اما انگار سازمان بورس حاضر به سپردن زنجیره کانون سهامداران حقیقی به قوه مقننه نیست و خودش قصد در دست گرفتن مدیریت و تاسیس این کانون را دارد به شکلی که طی یک ماه گذشته صحبت‌هایی در این مورد از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و معاون حقوقی سازمان بورس صورت گرفته است.
دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۴۰۰ در مورد کانون سهامداران حقیقی، گفت: من اعتقاد دارم که سهامداران خرد باید از یک تریبون انتقادات خود را مطرح کنند، خوشبختانه این مسئله در سازمان بورس و شورای عالی بورس در دست بررسی است. من به مسئولان مربوط در سازمان بورس اعلام کردم که یک هیئت مدیره برای این موضوع در نظر بگیرند.
با گذشت تقریبا یک ماه از صحبت‌های رئیس سازمان بورس هفته گذشته شاهد بودیم که جعفر جمالی معاون حقوقی سازمان بورس با انتشار اطاعیه‌ای از فراخوان اظهار نظرات کارشناسی درباره پیش‌نویس اساسنامه کانون سهامداران حقیقی خبر داد.
اما متاسفانه این پیش نویس به نحوی سازماندهی شده است که تعدادی از کارشناسان مالی و حقوقی بازار سرمایه تا حدودی با آن مخالف هستند. حال ما برای بررسی بیشتر این اساسنامه با چند کارشناس ذی صلاح بازار سهام و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به گفت وگو نشستیم.
علت سکان داری کانون سهامداران حقیقی توسز سازمان بورس چه بود؟
محمد رضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در تشریح جزئیات اساسنامه جدید سازمان بورس و اوراق بهادرار مبنی بر کانون سهامداران حقیقی، اظهار کرد: سازمان بورس کار خوبی را انجام داد که خودش سکان کانون سهامداران حقیقی را در دست گرفت، به دلیل آنکه شاهد بودیم تا وقتی مجلس شورای اسلامی در این حوزه ورود نکرده بود سازمان بورس اعتقادی به کانون سهامداران حقیقی نداشت و اجاره هم نمی‌داد این کانون شکل گیرد.
او بیان کرد: اگر محتوای ورود کانون سهامداران حقیقی بخواهد به نحوی باشد که اشخاص آن دولتی باشند به گونه‌ای که سهامداران خرد بازهم تریبونی برای باز گو کردن مشکلاتشان نداشته باشند طبیعتا مد نظر ما نخواهد بودو اقدامات لازم را برای رفع آن انجام می دهیم.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: سازمان بورس اگر بخواهد بند‌هایی را در اساسنامه بیاورد که در آن به جز آیین نامه و ضوابط اجرایی باشد به نحوی که جایگاه قانونی پیدا کند برخورد خواهیم کرد به سبب آنکه تصویب قوانین در هر زمینه ای باید در مجلس شورای اسلامی صورت بگیرد، یعنی اگر مجلس تصمیم گرفت که یک نفر را به عنوان عضو ناظر قرار دهد سازمان بورس نمی‌تواند اظهار نظر کند.
ورود مجلس به بحث کانون سهامدران حقیقی
پور ابراهیمی گفت: اکنون در کمیسیون اقتصادی اقداماتی را ذیل اصلاح بازار سرمایه انجام دادیم یک ماده‌ای را در آن تحت عنوان ساختار کانون سهامداران حقیقی اختصاص دادیم، مفاد آن به نحوی است که نخست مردمی باشد و دوم بتواند یک جایگاه قانونی را برای خود بدست آورد.
او تصریح کرد: قانونی که بخواهد در خصوص کانون سهامداران حقیقی به تصویب برسد ابتدا و انتهایش مشخص است و موضوعیت چندانی ندارد؛ سازمان درست است که یک اقدامی را در مورد کانون انجام داده، اما چندان قابل اتکا نیست.
بررسی عملکرد تمام کانون های بازار سرمایه زیر نظر سازمان بورس
زینب فلاح تفتی مسئول گروه مشاوران حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد ایرادات وارده از طرف نمایندگان مجلس و همینطور کارشناسان مبنی بر اختیار سازمان بورس در لغو مجوز کانون سهامداران حقیقی این ایراد را چگونه توضیح می‌دهید، اظهار کرد: وفق بند‌های ۵ و ۶ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، کانون‌ها جزء مصادیق تشکل‌های خودانتظام است، که می‌توانند برای حسن انجام وظایفی که به موجب قانون بازار اوراق بهادار بر عهده دارند و همچنین برای تنظیم فعالیت های حرفه ای خود و انتظام بخشیدن به روابط بین اعضا، ضوابط و استاندارد‌های حرفه‌ای و انضباطی در چارچوب قوانین و مقررات، وضع و اجرا کند.
او افزود: تمامی کانون‌ها از جمله کانون سهامداران حقیقی بازار سرمایه مستنداً به مواد ۳ و ۵ آیین نامه اجرایی قانون بازار مصوب ۱۳۸۶/۴/۳ هیأت وزیران، جزء اشخاص تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تلقی می‌شود و مشمول مقررات قانون بازار أوراق بهادار، آیین‌نامه اجرایی آن و همچنین مقرراتی که در چارچوب اختیارات قانونی توسط ارکان ذی‌صلاح بازار اوراق بهادار وضع می‌شود.
لغو مجوز کانون ها به شرط انجام تخلف!
مسئول گروه مشاوران حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: قانونگذار صراحتاً در بند ۶ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار، صدور، تعلیق و حتی لغو مجوز تأسیس کانون ها را در اختیار هیأت مدیره سازمان قرار داده است اما لغو مجوز، در صورت تخلف و نقض مفاد قانون و پس از طی فرآیند رسیدگی به تخلفات در مراجع رسیدگی کننده ذی صلاح قانونی صورت می پذیرد که تاکنون در خصوص هیچ یک از کانون ها چنین رأیی صادر نشده است. شایان ذکر آن که با عنایت به ماده ۵ قانون بازار اوراق بهادار، سازمان بورس به هیچ وجه دارای وصف دولتی نبوده و انتصاب فعالیت های سازمان بورس به دولت، برخلاف قصد مقننه از احکام قانون بازار اوراق بهادار و پیش¬بینی این سازمان به عنوان نهاد عمومی غیردولتی است.
تفتی بیان کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار با لحاظ به بند‌های ۶، ۷ و ۱۱ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و لزوم اخذ نظرات کارشناسی و همفکری با عموم فعالان و صاحب نظران بازار سرمایه، به منظور راه اندازی "کانون سهامداران حقیقی"، اقدام به نظرخواهی در این مورد کرده است.
او گفت: صاحبنظران، فعالان بازار، سرمایه-گذاران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و ... می‌توانند از تاریخ ۲۱ / ۲ /۱۴۰۰ با مراجعه به پایگاه اینترنتی قوانین و مقررات بازار سرمایه به نشانی cmr.seo.ir نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در خصوص پیش نویس اولیه اساسنامه کانون سهامداران حقیقی برای سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کنند. بدیهی است نظرات مزبور پس از طرح و بررسی¬های کارشناسی مورد لحاظ قرار خواهند گرفت و نسخه نهایی پس از تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار لازم الاجرا خواهد شد.
تائید هیئت مدیره و دبیر کل کانون سهامداران خرد در دست سازمان بورس
مرتضی شهیدی کارشناس حقوقی بازار سرمایه در مورد پیش نویس اساسنامه کانون سهامداران که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صورت گرفت، اظهار کرد: پیش نویس اساسنامه کانون سهامداران سهام عدالت مفادش بیشتر همانند کانون نهاد‌های سرمایه گزاری و کانون کارگزاری است و تفاوت چندانی ندارد جز آنکه در آن حداقل رای‌هایی به سهامدارن خرد حقیقی اختصاص داده شده که خب لازمه این اساسنامه چنین بندی است.
او افزود:، اما بحثی که در خصوص این اساسنامه ذهن مرا درگیر کرده نخست مربوط به بحث صلاحیت هیئت مدیره و دبیر کل کانون است اینکه معیار‌های صلاحیت به عهده سازمان سپرده شده نیازمند صراحت‌های بیش تری است تا آنکه در بازه‌های مختلف زمانی به شکل موسع صلاحیت‌های مختلفی را به آن ارجاع ندهند، دبیر کلی که قرار است برای این کانون انتخاب شود لازم در کنار آزادی بیان یک سری چارچوب‌هایی برایش در نظر گیرند.
این کارشناس حقوقی بازار سرمایه گفت: در ماده ۷۱ اساسنامه پیشنهادی سازمان بورس برای کانون سهامداران حقیقی آن است که امکان لغو مجوز کانون سهامداران حقیقی را با تصویب و تائید سازمان پیش بینی کرده که گذاشتن آن به طور مطلق آن صحیح نیست به سبب آنکه باید مشخص باشد که در چه صورتی سازمان بورس می‌تواند لغو مجوز کانون را بخواهد.
شهیدی گفت: بنده در کل با اساس این کانون همراهی و موافقت چندانی ندارم به سبب آنکه ممکن است این کانون تبعات زیادی را به دنبال خود داشته باشد که با توجه به شرایط بازار سرمایه چندان برای بورس خوش آیند نخواهد بود.
دلیل تاسیس کانون سهامداران حقیقی چیست؟
مهدی میرزایی کارشناس بازار سرمایه در مورد تشریح جزئیات پییش نویس کانون سهامداران حقیقی که توسط سازمان بورس نوشته شده، اظهار کرد: به جز بند یک و دو اساسنامه که بحث اجرایی دارد مابقی بند‌ها رویکردشان چندان اساسی نیست به گونه‌ای که اکنون نیز گا‌ها در فضای مجازی مورد بحث قرار می‌گیرد.
افزود: در ماده ۷۱ این اساسنامه آمده که سازمان بورس هر زمانی که بخواهد می‌تواند مجوز این کانون را باطل کند، اما در این حیطه یک بحثی به وجود می‌آید مبنی بر آنکه خود سازمان بورس یا خودش می‌تواند حافظ حقوق سهامداران باشد که در این صورت نیازی به کانون سهامداران حقیقی نیست.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: اگر هم که قصدش حضور سهامداران خرد و داشتن یک تشکل است پس به نظر می‌رسد که این بند می‌تواند نافی این مسئله باشد در اصل می‌توان گفت قانونی که سازمان بورس بخواهد برای کانون سهامداران حقیقی لحاظ کند از اکنون مشخص است که جهتش به کدام سمت خواهد بود.
در پایان لازم است با توجه به صحبت های مسئولان و کارشناسان ذبده بازار سرمایه یک نکته لازم یادآور شوم مسئولان سازمان ضمن شفاف سازی هرچه بهتر اساسنامه پیشنهادی کانون سهامدران حقیقی و تسریع بخشی به روند اجرایی آن بهتر است که هنگام شکل گیری کامل این صندوق از بعضی از کارشناسان ذی صلاح که در بخش مشاوران سرمایه گذاری، سبدگردان ها و غیره حضور دارند بهره برند به سبب آنکه این اشخاص می توانند کانال ارتباطی بین سهامدران بازار سرمایه و مسئولان باشند.
باشگاه خبرنگاران جوان
