بسته حمایتی ۷+۳ که برای بهبود وضعیت بازار سرمایه در دستور کار قرار گرفت دارای سه بند مصوب از جانب هیئت دولت است که شامل موارد زیرمی شود: %۱ صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت تخصیص داده شود که معادل ۲۰۰ میلیون دلار است، ممنوعیت استفاده از تسهیلات بانکی شرکت‌های سرمایه گذاری و کارگزاری‌ها کنار گذاشته شود و افراد خارجی می‌توانند با خرید سهام در بازار سرمایه اقامت ۵ ساله را بگیرند.
حال به بررسی مصوبه‌های مهم بورسی که در انتظار تایید سران قواست می‌پردازیم: ۸۰% درآمد ناشی از مالیات نقل و انتقال سهام در سال ۱۴۰۰ در حساب صندوق تثبیت وارد شود، اگر سود انباشته شرکت‌ها صرف افزایش سرمایه شود، به همان اندازه شامل معافیت مالیاتی خواهد شد، شرکت‌هایی که به خرید سهام خودشان اقدام می‌کنند (خزانه) تا ۵۰% مبلغی که صرف خرید سهام کردند به عنوان امهال مالیاتی یک ساله منظور می‌کند.
ادامه مصوبات به شرح زیر است، به بانک‌ها برای خرید در بازار سرمایه به مدت ۳ سال مجوز داده شود، امکان سرمایه گذاری صندوق توسعه ملی در بازار سرمایه مجاز شود، به صندوق تثبیت و توسعه بازار اجازه انتشار ۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی با تضمین دولت داده شود، افرادی که صندوق قابل معامله ETF پالایش و بانکی را خریدند به نوعی باید زیان این دسته از افراد جبران شود. حال در رابطه با بند‌های مختلف این بسته حمایتی و اینکه چرا در این بسته حمایتی موردی در رابطه با وضعیت بنیادی نیست خواهیم پرداخت.
تعداد مصوبات حمایت از بورس بالاست
هومن عمیدی کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش چرا در بسته حمایتی هیچ اشاره‌ای به وضعیت بنیادین نشده است؟ بیان کرد: حمایت از بورس ربطی به حمایت مستقیم از تولید ندارد، وقتی در مورد بورس و حمایت از آن صحبت می‌کنیم، منظورمان معاملات سهام و حمایت از بازار سرمایه در معاملات سهام است.
وی افزود: به اندازه کافی مصوبه در جهت حمایت از تولید داریم، که اگر همان تعداد از مصوبات پیگیری شوند برای بازار سرمایه کافی است و مشکل تولید حل می‌شود، اما بسته ۷+۳ برای حمایت از بورس بوده است.
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا تنها مشکل بورس تزریق نقدینگی است؟ تشریح کرد: با بسته حمایتی نقدینگی خوبی تامین شده است، اما این مسئله مهم است که این نقدینگی به وسیله بسته حمایتی وارد بازار سرمایه شده است را دست چه کسانی می‌دهیم و به چه صورتی استفاده می‌کنیم.
عمیدی بیان کرد: به عنوان مثال می‌توان خانواده‌ای را در نظر گرفت که دچار سوء تغذیه هستند و قرار است به این خانواده کمک شود، تا مشکلاتشان را حل کنند، پس افراد می‌آیند و بودجه مناسبی را در اختیارشان قرار می‌دهند، تا نیاز‌های اساسی خودشان را رفع کنند، حال اگر خودشان ندانند که چه چیزی می‌خواهند بخرند، دست به خرید گران‌ترین و بی ارزش‌ترین چیز‌ها می‌زنند و با خرید این چیز‌ها نمی‌توانند مشکل تغزیه شان را حل کنند.
کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: مثال بالا دقیقا در بازار سرمایه کشور ما رخ داده است، به این صورت که تزریق نقدینگی که به وسیله این بسته به بازار صورت می‌گیرد، ولی وقتی درست مورد استفاده قرار نگیرد، فایده‌ای نخواهد داشت و فقط منابع را به سمت نابود کردن خواهند برد، این مسئله تاثیر منفی خودش را گذاشت و شاهد این بودیم که با مثبت دو روز بازار دوباره همه چیز منفی شد.
وی گفت: زمانی که نقدینگی را به داخل شرکت‌ها ببرند و به بدترین شکل ممکن خرج کنند، باعث می‌شود دوباره بازار به حالت منفی و ریزش خودش برگردد، نکته این است که تعدادی از افراد هستند که دوست ندارند بازار رشد کند.
عمیدی در پاسخ به این پرسش که آیا بسته حمایتی 7+3 یک درمان کوتاه مدت برای بازار سرمایه بوده است؟ بیان کرد: اول از همه باید بدانیم انتظار و هدفمان از بازار سرمایه چه بوده است؟ اگر انتظار این را داشتیم که بازار مثبت شود، پس باید نحوه معامله و خرید خریداران به صورتی باشد که القا کند، قرار است بازار مثبت شود وقتی حقوقی‌ها با ترس می‌خرند، جایی که باید قوی باشد، نیستند و فقط بازار را به ترس بیشتر فرو می‌برند، پس انتظارمان برآورده نمی‌شود.
مثبت بودن بازار به کام بعضی‌ها خوش نمی‌آید
کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: تعدادی از افراد منفعتشان به این است که بازار منفی باشد و شاهد این بودیم که تعدادی از افراد به چه صورتی فشار آوردند که دامنه نوسان را از حالت نامتقارن به متقارن تغییر بدیم یا اصلا دامنه نوسان را حذف کنیم، تا بازار سرمایه که بعد از اوج خودش ۴۰ یا ۵۰ درصد ریزش داشته است، دوباره در زمان فعلی هم ۲۰ یا ۳۰ درصد بریزد، تا افراد که قصد این ریزش را داشتند بیایند و در کف قیمت خریداری کنند.
وی در رابطه با عملکرد حقوقی‌ها بیان کرد: حقوقی‌هایی که دوست ندارند در بازار سرمایه خریداری کنند و به بازار فشار می‌آورند و منابعی که به عنوان بازار گردان در اختیارشان است، را به بدترین شیوه ممکن استفاده می‌کنند، دنبال این هستند که بازار را پایین بیاورند و در کف قیمتی دست به خرید بزنند.
مشکل امروز بازار حقوقی‌ها هستند!
کارشناس بازار سرمایه گفت: کدام یک از بازار‌های موازی طلا، سکه، مسکن، خودرو، را می‌شناسیم که از پیک خودش ۵۰ درصد ریخته باشد و تازه کارشناس‌های آن بازار فریاد بزنند و بگویند باز هم باید این بازار بریزد، مشکل امروز بازار حقوقی‌های هستند، که پول هایشان را از این بازار بیرون و به بازار دیجیتال بردند ومشکل از بند‌های بسته حمایتی نیست، حقوقی‌ها خواستار این هستند که این بازار را به بدترین شکل پایین بیاورند و در آن تایم دست به خرید بزنند.
عمیدی بیان کرد: دولت اگر قصد حمایت از بازار سرمایه را دارد باید پول را به دست افرادی بدهد که منفعتشان گره خورده به منفعت بازار سرمایه است، موضوع مهم این است که تزریق نقدینگی فقط به نماد‌های بزرگ نرسد و نماد‌های کوچک در صف خرید باقی بمانند.
فرهنگ حسینی کارشناس بازار سرمایه پاسخ به این پرسش که چرا دربسته حمایتی بندی در رابطه با وضعیت بنیادین شرکت‌ها نبوده است؟ بازار در حال حاضر شاهد صف فروش سنگین در بیش از نیمی از سهام‌ها و در بعضی مقاطع تا دو سوم نماد‌ها در صف فروش قفل هستند، در حال حاضر یکی از موضوعات اصلی بازار، نقدشوندگی است، دامنه نامتقارن سیاستی جهت کنترل ریزش شاخص بود که، در مقابل منجر به کاهش نقدشوندگی بازار گردید، پس مسئله مهم و دغدغه بازار نقدینگی است که کاملا در بسته حمایتی به آن پرداخته شده است.
وی افزود: مشابه این وضعیت در بسیاری از بازارها، مانند بازار املاک و مستغلات نیز رخ می‌دهد، اما به دلیل عدم نقدشوندگی شدید، شاهد فشار فروش در نماد‌های ارزنده نیز بودیم، لذا بایستی سیاستی در راستای تزریق نقدینگی در پیش گرفته می‌شد.
کار شناس بازار سرمایه گفت:برخی از موضوعات و مصوبات، مسائلی است که خواسته فعالین بازار از گذشته بوده است، اعلام نرخ ارز واقعی برای تسعیر ارز بانک‌ها مانند تسعیر ارز سایر شرکت ها، خواسته‌ای بود که از سال‌های پیش مطرح شده بود و اصلاح آن به شفافیت بهتر صورت مالی بانک‌ها کمک شایانی نموده است.
وی افزود: این مصوبات آثار مالی ۵۰ تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی بر ورود نقدینگی به بازار یا عدم خروج نقدینگی از شرکت‌ها را دارد، بخشی از تصمیمات کوتاه مدت و بخشی بلندمدت است، در حوزه مالیاتی تصمیمات کوتاه مدت مناسبی اتخاذ گردیده است.
کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: تخفیف و امهال مالیاتی برای بازارگردانی به همراه تخصیص بخشی از مالیات نقل و انتقال سهام برای حمایت از بازار، علاوه بر اینکه می‌تواند، به تزریق نقدینگی و بهبود نقدشوندگی بازار کمک کند، می‌تواند پیام دهی مناسبی برای اعتماد بخشی به بازار باشد، همچنین معافیت‌های مالیاتی بابت افزایش سرمایه از محل سود انباشته، می‌تواند عاملی در جهت بهبود و تقویت وضعیت مالی شرکت‌ها در کنار تشکیل سرمایه در بخش واقعی اقتصاد کشور باشد.
حسینی بیان کرد: از سوی دیگر، تزریق ۱ درصد منابع صندوق توسعه ملی برای خرید سهام به صندوق تثبیت بازار و تضمین انتشار اوراق توسط صندوق توسعه بازار اثرات کوتاه مدت و میان مدت بر نقدینگی بازار دارد و در بلندمدت بر اعتماد سرمایه گذاران موثر است، در همین حوزه، اجازه دریافت تسهیلات برای شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ‌ها از موضوعات دیگر است که هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت آثار مناسبی دارد.
وی افزود:همچنین برای خرید سهام توسط بانک‌ها معافیت مالیاتی اعطا شده است، این موضوع می‌تواند به حضور جدی‌تر بانک‌ها در خرید سهام در بورس کمک کند، علاوه بر این به نفع بانک‌ها نیز است، زیرا بازده بورس در شرایط فعلی در افق میان مدت و بلندمدت بهتر از پرداخت تسهیلات است.
رویکرد در بسته حمایتی انبساطی و مالی بوده است
کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: به نظر می‌رسد که نگاه و رویکرد در بسته حمایتی ارائه شده، متمرکز بر سیاست‌های انبساطی و پولی و مالی بوده است، به همین علت به و موضوعات بخش واقعی اقتصاد از جمله مسائل قیمت گذاری اشاره نشده است، در این خصوص، اساسا برای موضوع ممنوعیت قیمت گذاری کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا مقررات و قوانین کافی در قانون اصل ۴۴ و قانون بهبود مستمر کسب و کار توسط قوه مقننه تصویب شده است و عدم رعایت و اجرای آن موضوعی دیگری است که بایستی جداگانه بررسی شود.
جای خالی تکمیل آزاد سازی سهام عدالت در بسته حمایتی
حسینی اظهار کرد: موضوعی که بازار سرمایه در کلان به آن نیازمند است، شفافیت تمام ارکان در کنار نقش آفرینی در اقتصاد واقعی است، بازار سرمایه بایستی تامین کننده نقدینگی برای بخش واقعی اقتصادی باشد و نه اینکه جریان نقدی از بخش واقعی تولید به سمت بازار انتقال یابد، راهکار‌های مانع زدایی در افزایش سرمایه‌ها و تامین مالی‌ها نیز بایستی مورد توجه واقع شود
کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: موضوع دیگر، تکمیل آزادسازی سهام عدالت از طریق انتخاب هیات مدیره‌های حرفه‌ای دارای صلاحیت و ورود این شرکت‌ها به حوزه سرمایه گذاری‌های اقتصادی در استان‌ها است که می‌توانست در جلسه سران قوا مورد بررسی قرار می‌گرفت تا فرمان مقام معظم رهبری در خصوص آزادسازی سهام عدالت به صورت واقعی انجام پذیرد.
با دقت در نظر کارشناس‌ها به این نتیجه می‌رسیم که مشکل فعلی بازار سرمایه کمبود نقدینگی است، که تمام بند‌های بسته حمایتی به این موارد اشاره کردند، ولی این که این نقدینگی به چه صورت در بازار سرمایه خرج شود نکته قابل توجهی است، که مسئولان باید به آن دقت کنند، تا به هدف مطلوب از این بسته حمایتی برسیم.
گزارش از زهره رضایی
باشگاه خبرنگاران جوان
