هرچند همان موقع هم تقریبا همگان بر صعود غیرطبیعی بورس واقف بودند و عمر آن را کوتاه مدت می‌دانستند، اما کمتر کسی پیش بینی می‌کرد که اصلاح بازار سرمایه بیش از ۱۰ ماه زمان ببرد و بازار روزهایی را به خود ببیند که بنیادی ترین و با ارزش ترین سهم ها هم در صف فروش بایستند؛ اتفاقی که مسئولان را بر آن داشت تا ترمز هیجان منفی در بازار را بکشند و در این راستا شگردهای مختلفی به کار بردند که تقریبا هیچکدام علاج درد بورس نشد.
در همان ابتدای ریزش و اواسط شهریور سال گذشته چند تصمیم از جمله کاهش حدنصاب صندوق ها با درآمد ثابت، کاهش نرخ خوراک و به کارگیری فصل جدیدی از بازارگردانی توسط سازمان بورس گرفته شد که البته عمر تصمیم نخست کوتاه بود اما هیچکدام از این اتفاقات حال بورس را خوب نکرد.
در اواخر شهریور نیز آیین نامه پیشنهادی حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سهامداران و سرمایه گذاران مورد بحث و بررسی قرار گرفت که طبق آن منع مشارکت بانکها در رابطه با مفاد ماده ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور استثناء شد و بانکها از یک طرف مجاز به سرمایه گذاری در بازار سرمایه شدند و از طرف دیگر نقش بانک ها در تاسیس نهادهای مالی در بورس تقویت شد.
همچنین اعلام شد که با تصویب و ابلاغ این آیین نامه، موضوع صیانت از بازار سرمایه طراحی و اجرایی شدن ابزارهایی مانند سهام خزانه و اوراق تبعی یعنی بیمه سهام با سهولت بیشتری صورت می گیرد. اما مهم ترین موضوع این آیین نامه پیگیری وصول منابع حاصل از یک درصد صندوق توسعه ملی به سازمان بورس بود که خود حاشیه های زیادی را در پی داشت. البته تصمیمات مذکور باعث شد شاخص کل بورس طی یک هفته از یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد افزایش یابد اما این صعود ادامه نیافت.
از ممنوعیت تا تشویق!
دوم مهر معاملات الگوریتمی در بازار به منظور حفظ شرایط تعادل عرضه و تقاضا در بازار ممنوع شد و ۲۵ آبان ماه فروش سهام عدالت که فشار عرضه را در بازار تقویت کرده بود متوقف شد. سیزدهم آذرماه نایب رییس مجلس شورای اسلامی در نامه ای به رییس قوه قضاییه، لیست شرکت هایی را که با عملکرد سوء خود باعث سقوط شاخص بازار سرمایه شدند، ارائه کرد و تیر خلاص این تصمیمات با نامتقارن کردن دامنه نوسان و تغییر آن از مثبت و منفی ۵ به مثبت ۶ و منفی دو بود. البته چندی پیش دامنه نوسان به مثبت ۳ افزایش پیدا کرد.
اواخر سال گذشته نیز سازمان بورس طرح تشویقی برای سهامداران در نظر گرفت و اعلام کرد سهامدارانی که در تاریخ ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۹ ارزش پورتفوی سهام آنها ۱۰ میلیون تومان یا کمتر است و ورود آنها به بازار سرمایه در سال جاری تا به امروز اتفاق افتاده است، می‌توانند روی پورتفوی سهام خود نوعی ضمانت حداقل بازدهی از صندوق توسعه دریافت کنند.
در هر صورت هیچ کدام از تصمیمات مذکور به احیای بورس کمک نکردند و شاخص کل بارها و بارها بین کانال های یک میلیون ۲۰۰ و یکی میلیون و ۱۰۰ هزار واحد در نوسان بود.
سناریوی جدید سازمان برای احیای بورس و جای خالی اعتماد
البته سازمان بورس همچنان سناریوهای دیگری برای احیای بازار در نظر گرفته است. سه شنبه هفته جاری بود که محمدعلی دهقان دهنوی، مدیرعامل سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که بسته پیشنهادی ۳+۷ برای حمایت از بازار سرمایه ارائه شده است که سه مصوبه آن از همان روز اجرایی شد و هفت مصوبه دیگر نیز در انتظار بررسی توسط سران سه قوه است.
نباید نادیده گرفت که اعلام این خبر در روز سه شنبه باعث سبزپوش شدن بازار در روزهای سه شنبه و چهارشنبه شد اما باید منتظر ماند و دید آیا عمر این سبزپوشی طولانی است یا خیر.
در این میان باید گفت شاید اگر دولت و مسئولان بورسی می‌توانستند اعتماد را به سرمایه گذاران در این بازار برگردانند، دیگر نیازی به این همه مصوبه و قانون و کم و زیاد کردن دامنه نوسان یا دست به دامان صندوق توسعه ملی شدن نبود. اعتمادی که با دعوت های گاه و بیگاه مسئولان به سرمایه گذاری در بورس و در نهایت افت شدید شاخص بورس از بین رفت و باعث شد سرمایه بسیاری از سهامداران نیز نابود شود.
ایسنا
