با افزایش فشارهای اقتصادی و تشدید تحریم‌های خصمانه دولت آمریکا بر علیه ملت ایران، بازار ارز دچار التهاب شد. التهابی که ناشی از نابرابری کفه عرضه و تقاضا در بازار ارز به وجود آمده بود، اما با توجه به منابع ارزی بانک مرکزی و مدیریت هوشمندانه بازار توسط این نهاد بالادستی نظام پولی و ارزی کشورمان، شاهد ناکامی دشمنان در فروپاشی اقتصاد ایران بودیم.
در این میان، حجم انبوهی از منابع ارزی بانک مرکزی در بانک‌های کشورهایی همچون کره جنوبی، ژاپن، عراق و ... بلوکه شده است و به دلیل فشارهای دولت آمریکا، مسیر بازگشت میلیاردها دلار به چرخه اقتصادی کشورمان با ناهمواری و موانع بسیاری همراه شده است.
اما نکته مهمی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی را به تعدیل نرخ ارز در آینده نزدیک امیدوار کرده است، مذاکرات گسترده مقامات اقتصادی و سیاسی کشورمان با همتایان خود در کشورهایی همچون کره جنوبی و سایر کشورهاست. مذاکراتی که در صدر آن‌ها، رئیس کل بانک مرکزی کشورمان حضور داشته و همواره در جهت برداشتن موانع پیش رو تلاش‌های کارشناسی و اثرگذاری صورت گرفته است.
به عنوان نمونه هفته گذشته دکتر همتی رئیس کل بانک مرکزی در جلسه‌ای که به درخواست مدیرعامل بانک تجارت عراق در محل بانک مرکزی برگزار شد، بر لزوم استفاده هر چه سریع‌تر از این منابع تأکید کرد. پیش‌تر نیز عالی‌ترین مقام بانکی کشورمان در مهرماه امسال در دیدار با مصطفی غالب مخیف، همتای عراقی در بغداد حل‌وفصل مسائل بانکی میان دو کشور را به بحث و مذاکره گذاشت.
مسلما تداوم جلسات و مذاکرات منجر به خبرهایی مثبت از آزادسازی منابع ارزی کشورمان شده است. اولین خبر مثبت در پی جلسه اخیر سفیر کره جنوبی در تهران با دکتر همتی مخابره شد. رئیس کل بانک مرکزی در این باره در جمع خبرنگاران اظهار داشت: فرآیند پرداخت بدهی کره‌جنوبی به ایران با یک‌میلیارد دلار آغاز می‌شود.
همچنین نایب رییس و دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق ضمن تایید آزادسازی بخشی از منابع مالی ایران نزد عراق گفت: تحقق این امر نتیجه دیپلماسی و پیگیری‌های رییس کل بانک مرکزی، وزیر نیرو و رییس قوه قضاییه است. حسینی در این باره افزود: بخشی از این منابع آزادشده برای تامین کالاهای اساسی مورد نیاز کشورمان استفاده خواهد شد تا نیازهای داخلی با تامین آن‌ها برطرف شود و کمبود کالا ایجاد نشود.
در هر صورت آنچه مشخص است، آزادسازی بخش قابل توجهی از منابع ارزی کشورمان که به ناحق در برخی از کشورها بلوکه شده است، به مراحل پایانی نزدیک شده است. اما موضوع مهم در این میان، تاثیر بازگشت منابع ارزی به چرخه اقتصاد بر تعدیل نرخ ارز می‌باشد. زیرا سمت عرضه در بازار ارز، با ورود میلیاردها دلار منابع ارزی، تقویت خواهد شد و با مدیریت هوشمندانه سیاست گذار ارزی، تعدیل نرخ ارز رقم خواهد خورد. تعدیلی که باید توسط سازوکار بازار و مستقل از سیاست‌های مالی و بودجه‌ای رقم بخورد تا شاهد اثرگذاری ماندگار بر اقتصاد باشیم. زیرا همانطور که رئیس کل بانک مرکزی گفته است «بازار ارز، یک بازار حساس و تخصصی است» و در نتیجه در شرایط حساس کنونی و در جنگ اقتصادی نابرابر دشمنان ایران، کنترل و مدیریت بازار ارز و جهت گیری برای تعدیل شاخص ارزی، بایستی در اختیار بانک مرکزی به عنوان نهادبالادستی در زمینه پول و ارز قرار داشته باشد.
بنابراین در آینده نزدیک شاهد بازگشت منابع ارزی به چرخه اقتصادی خواهیم بود؛ در نتیجه در گام نخست، تعدیل نرخ ارز از مهم‌ترین آثار آن خواهد بود، اما نکته حائز اهمیت در این میان، نقش و تاثیر برنامه‌های اقتصادی دولت و یا سیاست‌های بودجه‌ای بر سیاست‌های پولی و ارزی بانک مرکزی است که بایستی به گونه ای باشد که مسیر تعدیل نرخ ارز و رسیدن به نرخ واقعی را تحت تاثیر قرار ندهد و اهداف کنترل سمت عرضه و تقاضا در بازار توسط بانک مرکزی دچار چالش نشود.
فراموش نکنیم که هرگونه اثرگذاری غیرکاشناسی از سوی نهادهای مرتبط در برنامه ریزی بانک مرکزی برای کنترل جریان نقدینگی و تعدیل نرخ ارز، آثار نامطلوبی بر نرخ تورم و نقدینگی و در نهایت کاهش ارزش پول ملی خواهد داشت و بازگشت دوباره به روند باثبات، با زمان و هزینه زیادی همراه خواهد شد.
ایبِنا
