مکانیسم‌های متعددی وجود دارد که بدن از طریق آنها نسبت به تهاجم‌های خارجی واکنش نشان می‌دهد. این مکانیسم‌ها سلول‌های تی سیستم ایمنی بدن هستند که روی سطح آنها چند پروتئین مختلف نام «پروتئین های نقطه کنترل» وجود دارد. آنها به پروتئین‌های روی سلول‌های دیگر می‌چسبند و در نتیجه آن فعالیت سلول‌های تی تحریک یا سرکوب می‌شود.
به طور نرمال پروتئین‌های سطحی سلول‌های مهاجم یا سلول‌های خارجی در مواجهه با این سلول‌ها، فعالیت سلول‌های تی را تحریک می‌کند. از سوی دیگر سرکوب سلول‌های تی یک مکانیسم داخلی است که اجازه نمی‌دهد سیستم ایمنی به سلول‌های نرمال بدن حمله کند.
اما گاهی اوقات سلول‌های تومور با نشان دادن پروتئین‌های سطحی که با پروتئین‌های نقاط کنترل سلول تی پیوند برقرار می‌کنند، سیستم ایمنی را فریب می‌دهند تا فعالیت سلول‌های تی را سرکوب کنند. در برخی موارد واکنش میان پروتئین‌های سطح تومور با سلول‌های تی سبب می‌شود این سلول‌ها از هم بگسلند.
در سال‌های اخیر محققان سعی کرده اند داروهای «بازدارنده پروتئین‌های نقاط کنترل» بسازند تا با واکنش سرکوب کننده آنها مقابله کند. به این ترتیب واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به سلول‌های تومور دوباره فعال می‌شود.
یکی از این داروها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان متاستاز ملانوما تأیید شده است. داروهای دیگر نیز در حال توسعه برای درمان بیماری‌های دیگر هستند.
با وجود پیشرفت‌های موجود در این زمینه، به سختی می‌توان تعیین کرد کدامیک از بیماران سرطانی کاندیدای مناسبی برای این نوع از درمان هستند و کدام دارو بیشترین پتانسیل برای این درمان را دارد. در همین راستا ایجاد روشی که این چالش‌ها را بررسی کند برای تعیین ایمن ترین و تاثیرگذارترین دارو برای بیماران سرطانی لازم است.
در همین راستا گروهی از محققان انستیتو تراساکی آمریکا با مدیریت علی خادم حسینی، محقق ایرانی به طور موفقیت آمیز چنین سیستمی را طراحی و آزمایش کرده‌اند. آنها توده‌های کروی شکل سلول‌های سرطان سینه را روی تراشه‌های شفاف مخصوص با ریز چاهک هایی مخروطی کشت دادند. تراشه مذکور نیز با پرینتر سه بعدی ساخته شده بود. این چاهک های مخروطی برای رشد بهینه و ایجاد ثبات توده کره‌ای شکل سلولی طراحی شده بودند. تست‌های انجام شده نیز قابلیت زنده ماندن سلول‌ها و تولید پروتئین‌های غیر فعال کننده سلول‌های تی را نشان داد.
ووجین سان یکی از محققان این انستیتو می‌گوید: ویژگی تراشه ابداعی ما به توسعه موفقیت آمیز مدل بافت ایمنی کمک می‌کند. شفافیت این تراشه نیز سبب می‌شود بتوان به طور مستقیم آن را با میکروسکوپ رصد کرد. همچنین طراحی آن به گونه‌ای است که امکان حجم بالای تست را فراهم می‌کند.
خادم حسینی نیز در این باره می‌گوید: ایجاد روش‌هایی برای بهبود تصمیم گیری کلینیکی و داروهای شخصی سازی شده برای بیماران یکی از اهداف اصلی مؤسسه ما است. این تحقیق گامی مهم در دستیابی به این هدف در حوزه ایمونوتراپی سرطان به شمار می‌آید.
مهر
