بسمه تعالی
بیش از چهار دهه از آغاز انقلاب دیجیتال در سیلیکون ولی می گذرد.چه کسب و کارهایی که در آن منطقه طی این مدت متولد شده و دنیا را تحت سیطره خود درآوردند و چه انسانهایی که از پارکینگ منازل خود یا انباریها و اتاق های اجاره ای، دنیای کسب و کار را تسخیر نمودند.
امروز ما با نسلی طرف هستیم که به نسل دیجیتال معروفند و بدون گوشی موبایل،تبلت و یا کامپیوتر بخش بزرگ زندگی خود را از دست رفته می دانند.در چنین دنیایی تکنولوژی در همه عرصه های زندگی رخنه کرده است.از پزشکی گرفته تا آشپزی و از مهندسی تا خدمات ، همگی درگیر فناوری یا بهتر بگوییم نیازمند به آن هستند. همین است که هر روز شاهد سر برآوردن کسب و کارهایی هستیم که در عین تامین رفاه بیشتر برای انسانها ، هزینه کمتری را نیز به آنها تحمیل می نمایند و به دلیل برخورداری از تنوع فراوان ، ذایقه انتخاب آدم ها را بهبود می بخشند.
این دنیای موازی یا همان فضای مجازی بستر گسترده ای برای خلق کسب و کارهای نوین یا استارت آپ ها هم بوده است.یکی از این شاخه های دنیای دیجیتال ، فناوری مالی یا فین تک است. اصطلاح فین تک از ترکیب دو عبارت (Financial Services) به معنای خدمات مالی و (Digital Technology) به معنای فناوری دیجیتال حاصل شده است و خود شامل نه زیر شاخه می باشد: وام دادن (Lending)، بانکـــــــداری (Bank Tech)، مدیریت مالی (Personal Finance)، امور بیمه (Insure Tech)، سرمایه گذاری (Wealth Tech)، خدمات پرداخت (Pay Tech)، رگ تک (Reg Tech)، انتقال پول (Remittance) و ارزهای رمزگذاری شده (Cryptocurrency) می باشد. بطور قطع با پیشرفت تکنولوژی و تداوم فعالیت در این عرصه بخشهای گوناگونی نیز بر این تعداد افزوده خواهد شد و امکان بهره مندی برای انسان را فراهم خواهد ساخت. در شرایط فعلی نیز هر خریدار ایتنرتنی یا هر کسب و کار دنیای مجازی نیازمند استفاده از زیر شاخه های فین تک می باشد بدلیل تفاوت موجود در قوانین و مقررات مالی در نقاط مختلف جهان ، خدمات ارایه شده توسط فین تک ها در هر کشوری متفاوت است و خود این تنوع ، توسعه این کسب و کارها را با فرصت ها و چالشهای فراوانی مواجه می نماید و باعث می گردد توسعه صنعت فین تک نیازمند اقداماتی در سطح ملی باشد.
در ایران حوزه خدمات مالی هم مانند سایر حوزه های خدماتی نیازمند توجه است. چرا که راه نرفته زیادی باقیست و عدم توسعه این بخش تبعات گسترده ای برای توسعه سایر کسب و کارها دارد. بهبود خدمات مالی در حقیقت عامل ارتقای خدمات سایر کسب و کارها است لذا بهره مندی از فین تک ها نه تنها برای خود صنعت مالی مفید است بلکه باعث هم افزایی سایر صنایع با دنیای مجازی خواهد بود.
همچنین نباید فراموش کرد که ارایه خدمات مالی توسط فین تک ها رقیبی جدی برای نظام بانکداری سنتی در ایران است و علی رغم بهره گیری تقریبی این نظام از خدمات فین تک ها طی یک دهه گذشته تقابل نظام سنتی و روشهای نوین مبتنی بر فین تک چالشی ملی است. بخشی از این تقابل ناشی از بی علاقگی به تدوین سیاستهای کلان و قوانین بالادستی برای فین تک ها بوده و بعضی نیز به ضعف زیرساخت ها مربوط می شود.
در حوزه نقل و انتقال بین المللی پول نیز ایران با مشکلات متعددی روبرو است. شاید این اواخر بحث تحریم ها به عنوان مهمترین چالش این حوزه مطرح می شود اما عقب ماندگی نرم افزاری و سخت افزاری کسب و کارهای فعال در این عرصه امکان ارتباط آسان بین المللی را برای ایرانیان فراهم نمی سازد.
چالش برانگیزترین حوزه فین تک در ایران حوزه رمزارزها می باشد. بنا به ادعا شاید بیشترین تعداد استارت آپ ها هم در این حوزه فعال باشند. در خصوص رمزارز چه در حوزه استخراج و چه در حوزه تبادل ، حرف و حدیث بسیار است به همین دلیل شفافیت کسب و کار های فعال در این عرصه ، توسعه و رشد این بخش را به همراه خواهد داشت.
در حوزه فین تک های وام دهی در ایران باز با مشکل عدم یا تعدد قوانین مرتبط مواجهیم. تاکید بر استفاده از عقود اسلامی چه در این حوزه و چه در حوزه تامین مالی و یا سرمایه گذاری از موانع اصلی توسعه استارت آپ های فین تکی است.امکان فراهم نمودن بانکداری نوین مجازی با توجه به گستردگی و تنوع بازار ایران از ضروریات توسعه صنعت فین تک است.
حوزه مدیریت مالی شخصی یا مدیریت ثروت با توجه به ذایقه کلی ایرانیان در خصوص پس انداز - از نوع گوناگون آن - می تواند برای استارت آپ های این حوزه امیدوار کننده باشد. تکیه بر تضامین مورد قبول جامعه و خلق اعتماد عمومی لازمه توسعه این حوزه است.
رگ تک() به معنای کاربرد نوآورانه فناوری برای سازگاری و تطبیق پذیری کارآمد و کم هزینه با قوانین است. این مفهوم در راستای تنوع قوانین مالی شکل گرفته تا در عین حفظ کارآمدی همراه با کنترل هزینه ها ، حداکثر تطبیق پذیری با قوانین جدید را در کمترین زمان ممکن فراهم سازد. این حوزه نیز با توجه به نوپا بودن و ضعف ذاتی کسب و کارهای ایرانی در بهره مندی از قوانین مرتبط فرصت خوبی برای کسب و کارهای فین تکی است.
اینشورتک ها در ایران آغاز خوبی داشتند لیکن عدم برخورداری بازار هدف صنعت بیمه از زیر ساخت های مستحکم تکنولوژیک اعم از هوشمند سازی ، اینترنت اشیا و یا توسعه پردازش داده ها سهم این فین تک را با توجه به حجم بزرگ صنعت بیمه کشور ناچیز ساخته است.
خلاصه کلام اینکه فین تک مانند سایر عرصه های دنیای مجازی ،جهانی پر از فرصت و چالش برای کسب و کارهای ریز و درشت است. دنیای امروز سردرگم میان واقعیت و مجاز اما پویا و امیدوار به ترکیب این دو و سود جستن از ارتقای بهره وری ناشی از آن هر روز در پی یافتن فرصتی نو مرز های خلاقیت را در می نوردد و انسان آگاه و خردمند با در نظر داشتن محدودیت زمان در گذر سیطره خود را بر این دنیای جدید گسترش می دهد. دقت کنیم از قافله عقب نمانیم.
فرزاد کیاست
عضو اتاق بازرگانی ایران و کارشناس کسب و کار
