طی ماه‌های گذشته محققین تولید واکسن از همه روش‌های مختلف، کار بر روی ویروس کرونا را آغاز کردند و این تلاش برای آن است تا هر چه سریعتر به واکسن موثر علیه این بیماری دسترسی حاصل شود.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، در حال حاضر بیش از ۲۰۰ شرکت تحقیقاتی علمی در کشورهای متعدد در حال تحقیق و تولید واکسن هستند. برخی از شرکت‌ها موفقیت بیشتری داشته و توانسته‌اند به مراحل مطالعات انسانی نیز برسند و از ابتدای تابستان ۱۳۹۹ کارآزمایی‌های بالینی روی انسان آغاز شده است. قابل ذکر است که فقط واکسن‌های ژنتیکی نیاز به زنجیره سرمای مخصوص در دمای زیر صفر درجه سانتیگراد دارند و بقیه واکسن‌ها می‌توانند در دمای معمول یخچال همانند سایر واکسن‌های موجود استفاده شوند.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، واکسن‌هایی که تا اول دی ماه ۱۳۹۹ موفق به دریافت تاییدیه مصرف شده‌اند و یا در شرف دستیابی به تاییدیه نهایی مصرف هستند، عبارتند از:
یک از آنها واکسن تولیدی مشترک شرکت‌های آمریکایی و آلمانی به نام فایزر-بیو ان تک Pfizer-BioNtech است، این واکسن از نوع واکسن‌های ژنتیکی است و برای نگهداری و حمل و نقل نیاز به شرایط حرارتی ویژه حدود منفی ۷۰ درجه سانتیگراد دارد. این واکسن در دو نوبت به فاصله ۲۱ روز تزریق می‌شود. در حال حاضر دو کشور آمریکا و انگلستان استفاده از این واکسن را آغاز کرده‌اند و در کشورهای دیگری مانند کانادا، سنگاپور، عربستان، امارات متحده عربی، کویت و بحرین تاییدیه مصرف گرفته است.
واکسن دیگر تولیدی شرکت آمریکایی به نام مودرنا Moderna نیز از نوع ژنتیکی است و استفاده آن از اول دی ۱۳۹۹ در آمریکا آغاز شده است. این واکسن برای نگهداری و حمل و نقل نیاز به حرارت منفی ۲۰ درجه سانتیگراد دارد ولی تا یک ماه می‌تواند در دمای یخچال ۲تا ۸ درجه نیز کارایی خود را حفظ نماید. این واکسن نیز ۲ نوبت به فاصله ۲۸ روز تزریق می‌شود. علاوه بر آمریکا، اتحادیه اروپا برای ۱۶۰ میلیون دوز از این واکسن قرار داد بسته است.
واکسن تولیدی شرکت چینی به نام سینووک Sinovac نیز از نوع ویروس غیرفعال شده است. این واکسن در کشورهای مختلف مانند ترکیه و برزیل مطالعه بالینی شده است. تعداد زیادی از کشورها برای تولید مشترک آن مانند برزیل، اندونزی و هند که از تولید کنندگان بزرگ واکسن هستند قرارداد بسته‌اند. این واکسن در کشور چین در حال استفاده محدود است و اندونزی اولین محموله آن را برای مصرف وارد کرده است. دو نوبت واکسن به فاصله ۲ هفته تزریق می‌شود و در دمای یخچال از آن نگهداری می‌شود.
واکسن دیگر تولیدی شرکت‌های چینی سینوفارم Sinopharm در شهرهای ووهان و پکن نیز از نوع غیر فعال شده است. در بحرین و امارات متحده عربی تاییدیه مصرف گرفته و تا کنون در کشور چین مصرف شده است. دو نوبت واکسن به فاصله ۳ هفته تزریق می‌شود و در دمای یخچال نگهداری می‌شود.
واکسن تولیدی شرکت چینی کانسینو CanSino نیز بر مبنای استفاده از یک ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی ژن واکسن است. از آدنوویروس غیرفعال شده به عنوان حامل استفاده می‌کند. مطالعه بالینی در کشورهای عربستان، پاکستان و روسیه نیز در حال انجام است. این واکسن فقط یک نوبت تزریق می‌شود و در دمای یخچال نگهداری می‌شود.
واکسن تولیدی شرکت روسی گامالیا Gameleya با نام اسپوتنیک پنج واکسن دیگری است که بر مبنای استفاده از یک ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی ژن واکسن ساخته شده است و از آدنوویروس غیرفعال شده به عنوان حامل استفاده می‌کند. ۲ نوبت از واکسن به فاصله ۳ هفته تزریق می‌شود. در حال مطالعه جهت تولید نوع قابل نگهداری در دمای یخچال هستند ولی در حال حاضر واکسن آنها باید در فریزر نگهداری شود.
واکسن تولیدی شرکت انگلیسی سوئدی آکسفورد-آسترازنکا Oxford/AstraZeneca بر مبنای استفاده از یک ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی ژن واکسن است و از آدنوویروس غیرفعال شده به عنوان حامل استفاده می‌کند. ۲ نوبت از واکسن به فاصله ۴ هفته تزریق می‌شود. مطالعات این واکسن در کشورهای مختلفی انجام شده است و برای تولید ۲ میلیارد دوز واکسن تا انتهای سال آینده برنامه ریزی کرده‌اند. این واکسن در دمای یخچال نگهداری می‌شود.
واکسن تولیدی شرکت آمریکایی جانسون و جانسون Johnson & Johanson نیز بر مبنای استفاده از یک ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی ژن واکسن است که از آدنوویروس غیرفعال شده به عنوان حامل استفاده می کند. در حال بررسی ارجحیت و کارایی استفاده یک نوبت و یا دو نوبت واکسن هستند اما آن هم در دمای یخچال نگهداری می‌شود.
واکسن تولیدی شرکت آمریکایی نوواوکس Novavax نیز بر مبنای تکثیر بخشی از ویروس در محیط کشت سلولی تولید می‌شود. دو نوبت واکسن به فاصله ۲۱ روز تزریق می‌شود که در دمای یخچال نگهداری می‌شود. همچنین واکسن تولیدی شرکت بهارات هندوستان Bharat Biotech از نوع ویروس غیرفعال شده است که در حال حاضر مطالعه روی ۲۵ هزار و ۸۰۰ نفر در گروه سنی بالای ۱۸ سال در حال انجام است و در ماه‌های آینده نتایج آن روشن می‌شود. این واکسن دو نوبت به فاصله ۲۸ روز تزریق می‌شود و می‌توان آن را در دمای یخچال نگهداری کرد.
به گزارش ایسنا، پیش از این دکتر کیانوش جهانپور_سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره تولید واکسن ایرانی کرونا که ۹ دی ۹۹ فاز اول مطالعه انسانی آن آغاز شد نیز گفته بود: واکسن کرونای ایرانی هنوز تولید نهایی نشده است و مراحل کارآزمایی بالینی را طی می‌کند و این واکسن از نوع ویروس غیرفعال شده کرونا یا Inactivated coronavirus است که ترکیبات آلومینیوم هم همراه دارد. واکسن بعد از اتمام فاز اول و بررسی نتایج آن، وارد فاز دوم و سپس فاز سوم کارآزمایی بالینی خواهد شد و در نهایت بعد از اتمام فازهای مطالعه انسانی مجددا بررسی شده و در صورت دریافت مجوز سازمان غذا و دارو وارد مرحله تولید انبوه خواهد شد.
سخنگوی سازمان غذا و دارو همچنین تاکید کرده بود: اگر قرار باشد در حوزه صادرات واکسن کرونای ایرانی اقدام کنیم، می‌توان برای دریافت مجوز سازمان جهانی بهداشت یا سازمان‌های مرتبط بین المللی یا کشورهای مقصد برای این واکسن هم اقدام کرد اما، برای استفاده در کشور نیازی به مجوز سازمان بهداشت جهانی نیست و همه چیز با مجوز سازمان غذا و داروی ایران انجام می‌شود البته؛ ممکن است مستندات برای سازمان بهداشت جهانی ارسال شود.
ایسنا
