این موضوع را می‌توان در لابلای آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار جستجو کرد. آنجایی که نرخ تورم ماهانه در آذرماه سال جاری به ۲ درصد رسیده است که نسبت به مدت مشابه در ماه آبان، با کاهش همراه است. همچنین نرخ تورم نقطه‌ای خانوارهای کشور در آذرماه، با کاهش به ۱.۶ درصد در مقایسه با ماه قبل، برآورد شده است.
اما در گزارش اخیر بانک مرکزی پیرامون تحولات قیمتی در بازار مسکن نیز، به وضوح به کاهش قیمت مسکن در شهر تهران اشاره شده است. در این گزارش گفته شده است که متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در شهر تهران با کاهش ۱.۱ درصدی در ایستگاه پایانی پاییز نسبت به هشتمین ماه سال همراه بوده است.
از سوی دیگر، بانک مرکزی باور دارد که آذرماه امسال نطقه عطفی در روندهای قیمتی بوده است. زیرا نه تنها تورم نقطه به نقطه پس از هشت ماه کاهش یافته است، بلکه بازارهای دارایی ثبات و کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند. در خصوص کاهش قیمت در بازار مسکن نیز، تحقق افت قیمت در آذرماه، موضوعی است که سال‌ها در این ماه رخ نداده بود.
اما سوالی که مطرح است، این است که چه عواملی در توقف روند افزایشی تورم ماهانه و افت قیمت در بازارهایی نظیر مسکن نقش داشته‌اند؟
پاسخ به این سوال، به طور مشخص در کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد ایران جای دارد. موضوعی که برای تحلیل آن، می توان به کاهش شاخص ارزی در آذرماه امسال بر خلاف سال گذشته اشاره داشت. آن هم در شرایطی که تحت تاثیر فضای انتخاباتی آمریکا در آبان ماه، بسیاری به سمت تقاضای کاذب در بازارهایی نظیر ارز رفته بودند، اما غافل از اینکه در ماه بعد شاخص ارزی نه تنها افزایش نیافت، بلکه با کاهش نیز همراه شد.
اما چرا نرخ ارز به ویژه دلار نه تنها افزایش نیافت بلکه با کاهش نیز همراه بود؟ پاسخ به این سوال، تنها به حضور پرقدرت بازارساز و پاسخ به نیازهای واقعی ارز در بازار مربوط می‌شود. به طور مشخص، در آذرماه امسال، بازار متشکل ارزی تحت نظارت و رصد بانک مرکزی به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد و با برنامه‌ریزی دقیق بازارساز، به کاهش و ثبات نسبی نرخ ارز کمک قابل توجهی کرد.
از سوی دیگر، بانک مرکزی نیز با تدابیر مشخص در جهت مدیریت رشد نقدینگی و در عین حال تامین نیاز ارزی واردات کشور، به از بین بردن فضای هیجانی بازار ارز، کمک شایانی داشت. همچنین شورای پول و اعتبار در اقدامی موثر و به موقع، کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را به تصویب رساند. اقدامی که در جهت کنترل رشد نقدینگی و مهار تورم، موثر بوده است.
به گفته بسیاری از اقتصاددانان و کارشناسان اقتصادی؛ روند پیش روی اقتصاد ایران به سمت کاهش انتظارات تورمی است. موضوعی که در سخنان اخیر رئیس جمهور نیز به آن اشاره شده بود. دکتر روحانی تاکید کرد: اولین آثار مهار تورم را در آذرماه شاهد هستیم و در مسیر مهار شتاب تورم خواهیم بود.
همچنین دکتر همتی رئیس کل بانک مرکزی در اوایل آذرماه، از پیش بینی کاهش نرخ تورم خبر داده بود و اظهار داشت: «بانک مرکزی با توجه به آرامش موجود در بازارها و چشم انداز آن، ضمن تقویت اقدامات و جدیت برای ایجاد تعادل در بازار ارز، از کلیه ابزارهای پولی در دسترس خود، در نیل به تورم هدف‌گذاری شده استفاده خواهد کرد. سیاست‌های احتیاطی کلان برای جلوگیری از ناترازی سیستم بانکی و اثر آن بر متغیرهای پولی و تورم در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد، در این راستا شورای پول و اعتبار نیز پیشتر کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را به تصویب رسانده و همکاران من دستورالعمل‌های مرتبط با این مصوبه و سقف‌های تعیین شده برای میزان رشد دارایی بانک‌ها را بزودی اعلام خواهند کرد. با توجه به تغییر قابل ملاحظه در انتظارات تورمی در هفته‌های اخیر، امید می‌رود که با این اقدامات التهابات و ناطمینانی‌های تورمی کاهش یافته و از مسیر کاهش تورم انتظاری در افق پیش رو، بستر مناسب تری برای فعالیت بنگاه‌های اقتصادی و تقویت سرمایه‌گذاری و جهش تولید فراهم شود.»
اشاره رئیس کل بانک مرکزی به تلاش‌ها برای ایجاد تعادل در بازار ارز، به خوبی در آمار آذرماه بازار ارز خودنمایی می‌کند. به گونه ای که بهای دلار آمریکا در آخرین ماه پاییز، با کاهش معنادار به کانال پایین تر یعنی ۲۵ هزار تومان رسید. افت قیمتی که در مقایسه با دلار ۳۲ هزار تومانی در اواخر مهرماه، نشان از مدیریت بازار ارز توسط بانک مرکزی آن هم در شرایط جنگ تمام عیار اقتصادی دارد.
در باب اهمیت مدیریت بازار ارز باید یادآور شد که کاهش نرخ در آذرماه سال جاری در حالی است که در مدت مشابه در سال گذشته، نرخ دلار آمریکا در طول سی روز پایانی پاییز ۹۸، با افزایش معناداری مواجه شده بود و دو کانال صعود کرده بود.
همچنین تلاش های بانک مرکزی برای جلوگیری از تامین کسری بودجه دولت از منابع نظام بانکی کشور تا به امروز موفق بوده و امید می رود در ادامه سال نیز، استقراضی از منابع بانکی صورت نگیرد، هرچند این موضوع مهم نیازمند توجه ویژه دولت و مجلس به اهمیت کنترل نقدینگی توسط بانک مرکزی و تاثیر آن در نرخ تورم است تا در نهایت شاهد تحقق تورم هدف گذاری شده از سوی بانک مرکزی در خرداد سال آینده باشیم.
ایبِنا
