ایران به دلیل قرار گرفتن در جغرافیایی استراتژیک و با فراهم آوردن زیرساخت های لازم در دسترسی ریلی، جاده‌ای و دریایی سواحل خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران، سواحل دریای خزر در سال های اخیر مورد توجه اقتصاد جهان قرار گرفته است که در حال حاضر با تکمیل مسیرهای ریلی، جاده‌ای و دریایی شرایط را برای عبور و ترانزیت کالا فراهم می کند.
یکی از مسیرهای راهبردی در نیم کره شرقی کریدور شمال-جنوب است که در سال ۱۳۷۹ ایران، هند و روسیه برای بهره برداری از آن موافقت‌نامه ای را امضا کردند.
این کریدور به عنوان مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاه‌تر و هزینه تا ۳۰ درصد ارزانتر است.
کریدور شمال-جنوب که از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است و ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا و روسیه را از ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا برقرار می‌سازد و چابهار، بندری است که در این جایگاه ارتباطی نقش مهمی را ایفا می کند.
این بندر در مسیر چندین شاهراه بین‌المللی قرار دارد و لقب دروازه بزرگ یا چهارراه تجارت و اقتصاد را به خود اختصاص داده است. این بندر مستعد اتصال مراکز تجاری در جنوب آسیا(هند)، خلیج فارس(دوبی) و آسیای میانه و افغانستان است و ۹۵۰ کیلومتر با مرز افغانستان و ۱۸۲۷ کیلومتر با سرخ در مرز ترکمنستان فاصله دارد.
در همین راستا، مصطفی آیتی مدیرکل ترانزیت ایران درخصوص فعالیت دریایی این کریدور، اظهار داشت: با حرکت نخستین کشتی در مسیر "رو رو" از بندر امیرآباد مازندران روز دوشنبه ۲۶ آبان ماه بعد از بارگیری محموله هایی تحت پوشش کارنه تیر حرکت کرد و در بندر کوریک قزاقستان پهلو گرفت تا امکان ارسال کالاهای ترانزیتی در کریدور شمال جنوب از مسیر دریایی مهیا شود.
وی افزود: با ایجاد خط "رو رو" در مسیر دریای خزر توسط سازمان بنادر و دریانوردی و ارسال کالا از این مسیر دریایی با پوشش کارنه تیر، ضمن کاهش زمان ارسال کالا، تجارت هند و کشورهای جنوب با روسیه، آسیای میانه و شمال اروپا تسهیل می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: گمرک جمهوری اسلامی ایران با به کارگیری "کارنه تیر" در گمرکات بنادر جنوبی از جمله چابهار و بنادر شمالی امیرآباد و انزلی، تسهیلات لازم برای توسعه ترانزیت را در کریدور شمال-جنوب مهیا کرده است.
آیتی تاکید کرد: در بررسی های پیشین یکی از مشکلات ترانزیتی در این کریدور، وجود نداشتن اسناد واحد گمرکی و توقفات ناشی از انجام تشریفات قانونی در مرزهای کشورهای مسیر عنوان شده بود که با استفاده از" کارنه تیر" به عنوان سند گمرکی بین المللی واحد، عملا تسهیلات لازم برای کاهش توقفات ایجاد شد.
مدیرکل ترانزیت گمرک خاطرنشان کرد: گمرک جمهوری اسلامی تبادل الکترونیکی اطلاعات کارنه تیر در کریدور شمال-جنوب و سایر کریدورها را در دستور کار داشته و امیداوریم با تبادل الکترونیکی اطلاعات در آینده گام‌های موثرتری در توسعه این مسیرها ایجاد کنیم.
آیتی تصریح کرد: در پی شیوع کرونا و بروز محدودیت‌ها در برخی مرزهای زمینی، در مرداد ماه سال جاری نیز دو کریدور کتای(ایران-افغانستان-تاجیکستان-قرقیزستان) و ایران-افغانستان-ازبکستان با استفاده از پوشش تضمین "کارنه تیر" و از طریق قلمرو افغانستان به عنوان مسیرهای جدید و جایگزین افتتاح شد و تاکنون از این طریق محموله های زیاد صادراتی کشور و ترانزیتی از بنادر جنوبی به مقاصد آسیای میانه ارسال شده است.
کنوانسیون تیر، مهمترین کنوانسیون ترانزیت بین المللی با ۷۶ کشور عضو و با حضور بزرگترین اقتصادهای دنیا است که جمهوری اسلامی ایران یکی از موثرترین و فعال‌ترین اعضای این کنوانسیون طی سال‌های اخیر بوده است.
کارنه تیر قراردادی گمرکی برای ترانزیت بین المللی کالا است که در کشور مبدا صادر می شود و به موجب آن کالا در وسیله نقلیه به طور پلمپ شده از خاک کشورهای بین راه عبور می کند و تا مقصد نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترانزیت در مرزهای ورودی و خروجی طبق قوانین داخلی آنها ندارد.
ایرنا
