به گزارش ایران اکونومیست به نقل از مؤسسه بروکینگز، کارشناس مسائل خاورمیانه در این اندیشکده بر این باور است که می‌توان گزینه‌های بسیار غیر نظامی را برای حل بحران سوریه به کار بست که به مراتب نتایج مطلوب‌تری به همراه دارند.
اخیراً در بزرگداشت پنجاهمین سالگرد راهپیمایی دکتر مارتین لوتر کینگ در واشنگتن، دختر دکتر کینگ، کشیش برنیس کینگ سخنرانی کرد. وی با اشاره به جریانات سوریه، خواستار در پیش گرفتن روش‌های بین‌المللی مسالمت‌آمیز شد. این روش‌ها ریشه در عشق و نشان دهنده تعهد پدرش در عدم خشونت و رویکرد صلح‌جویانه دارد. مضحک است که بعد از اینکه رئیس جمهور اوباما از میراث کینگ بر پله‌های بنای یادبود لینکلن ستایش کرد، دولت وی برنامه‌هایش را مبنی بر عملیات نظامی یک جانبه اعلام کرد. این برنامه‌ها با هدف پاسخ به استفاده وحشتناک دولت سوریه از سلاح‌های شیمیایی طراحی شده است.
وضعیت موجود در سوریه باعث می‌شود بپرسیم: آیا تمام راه‌های موجود غیر خشونت‌آمیز برای رسیدن به هدف رئیس جمهور در پاسخ به جنایات بی‌رحمانه رژیم اسد طی شده‌است؟ هدفی که می‌خواهد از یک جنگ جدید منطقه‌ای (و به‌طور بالقوه یک جنگ جهانی) جلوگیری کند.
با اینکه تا کنون گفتمان عمومی بر نقاط قوت و ضعف حمله نظامی تنبیهی متمرکز شده‌است، آیا توجه کافی به احتمال اقدام تلافی‌جویانه در پاسخ به حملات موشکی کروز ـ امری که سوریه، حزب‌الله و ایران به آن تهدید کرده‌اند ـ علیه اسرائیل شده است؟ آیا به قدر کافی توجه شده است که این وضعیت ممکن است به طور غیر قابل تصوری تشدید شود؟ باید توجه داشت که یکی از نصایح دکتر کینگ این بود که خشونت، موجب زایش خشونت می‌شود. همچنان دبیر کل سازمان ملل، بان کی مون گفته‌است: «باید به دیپلماسی فرصت دهیم، و باید به صلح فرصت دهیم.»
روی هم رفته، قبل از صدور اجازه عملیات نظامی، آیا کنگره و دولت می‌توانند به ما این اطمینان را بدهند که برخی قدم‌ها (مانند قدمهای ذیل) به عنوان بخشی از راه حل‌های موجود در منطقه طی شده‌اند؟
* در پیش گرفتن گزینه‌های غیر نظامی در یک ائتلاف چند جانبه؛ آیا ایالات متحده، به جای آنکه به تنهایی اقدام کند، تمام راه‌ها و تلاشها را برای رهبری یک ائتلاف چند جانبه به منظور تنبیه سوری‌ها، به کار برده است؟ آیا ممکن است گزارش بازرسی سازمان ملل که در دست بررسی قرار دارد، راه را برای دخالت‌های بیشتر چند جانبه در زمینه‌هایی چون تحریم‌های جهانی و تحت پیگرد کیفری قرار دادن رژیم اسد در دادگاه لاهه، باز کند؟ آیا ممکن است یک قطعنامه تحریمی سنگین سازمان ملل، در پاسخ به استفاده جنایی رژیم از سلاح‌های شیمیایی صادر شود، در حالی که در این ماه در حال آماده شدن برای جلسه شورای عمومی سازمان ملل هستیم؟
* تلاشهای جدید برای تعامل با روسیه و چین، همراه با پیگیری دوباره شرکای دیپلماسی دو جانبه (Track II)؛ روسها به اندازه ایالات متحده نگران رسیدن سلاح‌های کشتار جمعی به دست تروریست‌ها هستند. سازمان بین‌المللی گفتمان پایدار (IISD)، کنفرانس دارتموت و دیگر شرکای دیپلماسی دو جانبه‌ی آنها نیز می‌توانند درگیر شوند. این تلاشها باید با ارتباطات چند جانبه و پارلمانی بین آمریکا و روسیه (به علاوه چین و متحدین آمریکا) برای اقدامات بیشتر دیپلماتیک و اعمال تحریم‌ها همراه باشد.
* تعامل با خاورمیانه و شرکای میان مذهبی (interfaith)؛ شکاف‌های فرقه‌ای در خاورمیانه نیاز به گفتمان جدی میان مذهبی تحت اصول و ارزش‌های مشترک بین تمام ادیان ابراهیمی دارد؛ گفتمانی که از منظر آنچه «رویکرد ارتباط» در گفتمان پایدار خوانده می شود، درگیری سوریه را مورد توجه قرار می‌دهد. ابتکاراتی نظیر انجمن جهانی آمریکایی ـ اسلامی، تلاشهای میان مذهبی توسط پاپ فرانسیس و مرکز میان مذهبی جدید پادشاه سعودی باید مورد استفاده قرار گیرند. گزارش پژوهشی توسط اندیشکده بروکینگز و فردایی عاری از ترور (Terror Free Tomorrow) در مورد اثرات قدرت نرم در تعاملات درون دینی و هم چنین تلاشها در نقاط تنش‌زا مانند نیجریه و جنوب آسیا، نشان‌دهنده این است که این پتانسیل تا حد زیادی مورد استفاده قرار نگرفته است.
* سلسله مراتب در دیپلماسی، ابتکارات درون دینی و خدماتی دیپلماسی دو جانبه (Track II)؛ رئیس جمهور اوباما می‌تواند یک دستور اجرایی به وزارت خارجه، وزارت دفاع، دفاتر کاخ سفید ـ که فعال در زمینه‌ی مشارکت‌های محلی دین محور، نوآوری‌های اجتماعی و مشارکت‌های مدنی هستند ـ سپاه صلح و دیگر سازمان‌ها بدهد. این دستور مبنی بر این باشد که این سازمان‌ها، ظرف 30 روز گزارشی از استراتژی‌ها و شرکای دیپلماسی دو جانبه (Track II) که می‌توانند حمایت بیشتری از حل مسائل منطقه‌ای در خاورمیانه و دیگر مناطق درگیری دنیا داشته باشند، بدهند. همچنین می‌بایست امداد و کمک‌های انسان‌دوستانه فوری و چند جانبه برای پناهندگان رو به افزایش درگیری‌های سوریه، افزایش یابد. این تلاشها می‌تواند تحت فرماندهی سازمان ملل، اتحادیه عرب، ناتو و ایالات متحده باشد.
با طی کردن این «مسیر کمتر رفته شده» و ترسیم یک کمپین مستقیم غیر خشونت آمیز و ائتلاف چند جانبه برای تنبیه سوریه و تقویت شراکت برای صلح، اوباما و کنگره موقعیت بهتری برای فرماندهی جریانی با پتانسیل شکستن سیکل خشونت بدست می‌آورند؛ در نتیجه پیشگام میراث نلسون ماندلا، دکتر کینگ و گاندی خواهند بود.
