سید عادل جاهد فوق تخصص غدد و متابولیسم، مهم‌ترین تغییرات رویکردهای درمان دیابت در گایدلاین‌های جهانی را این‌گونه تشریح کرد: مهم‌ترین تغییر این است که اکنون برای درمان دیابت هرچند که به اسم بیماری قند شناخته می‌شود، اما نباید فقط به عدد قند خون نگاه کنیم.
وی که یکی از سخنرانان رویداد اینکرتین سامیت (INCRETIN SUMMIT) بود، در حاشیه این وبینار اظهار کرد: اکنون داروهایی وجود دارند که می‌توانند هم روی دیابت و عدد قند مؤثر باشند و هم روی فاکتورهای مهم دیگری مثل فشار و چربی خون، بیماری‌های قلبی و عروقی یا مغزی، نارسایی قلب و نارسایی کلیه اثر بگذارند.
وی افزود: در واقع اکنون گایدلاین‌ها و رویکردها به ما این را می‌گویند که اگر بیمار مراجعه‌کننده به شما جزو افرادی است که به این بیماری‌ها مبتلاست و یا ریسک ابتلاء به این ناراحتی‌ها در آینده و شاید خطر مرگ بر اثر این عوامل او را تهدید می‌کند باید دارویی به او بدهید که علاوه بر کنترل دیابت وی یا کمک به کنترل آن، بتواند عوارض قلبی و عروقی آن را برایش کم کند. این اصلی‌ترین تغییری است که در دوسال اخیر جای خود را در راهکارها و گایدلاین‌های جهانی درمان دیابت کاملاً باز کرده‌است. این گایدلاین‌ها اکنون به سمتی می‌روند که داروهای کلاسیک، سنتی و بسیار خوبی مثل متفورمین را در این مورد به چالش می‌کشند که آیا برای همه بیماران مناسب هست یا نه.
فوق تخصص غدد و متابولیسم ادامه داد: امروزه معیارهای تصمیم‌گیری تغییر کرده‌اند و گایدلاین‌های جهانی به این سمت رفته‌است که به دنبال تجویز یک داروی اثربخش برای بیمارمان باشیم تا علاوه بر دیابت، بیماری‌های قلب و عروق و غیره در او کنترل شود. اکنون دو دسته دارو در دنیا برای این نوع مشکلات داریم که البته هر کدام مزایا و معایب خودشان را دارند و خوشبختانه از هر دسته دارویی چه تزریقی و چه خوراکی در ایران موجود داریم. به زبان مختصر، دیدگاه درمان دیابت از گلوکوسنتریک یا تمرکز بر قند برای تصمیم‌گیری به کاردیوسنتریک یا کاردیومتابولیک سنتریک در حال تغییراست، یعنی در واقع باید ببینیم که اوضاع قلبی و عروقی بیمار چگونه است. دیگر فقط بحث سر این نیست که دارو چقدر قند را پایین می‌آورد، بلکه موضوع این است که بیمار را از نظر سلامتی قلب و عروق هم پایش کنیم و دارویی تجویز کنیم تا از نظر قلبی و عروقی که مهم‌ترین علت مرگ‌ومیر بیماران دیابتی هست در وضعیت بهتری قرار گیرد. باید ببینیم که آیا بیمار از نظر قلبی و عروقی در خطر هست یا نه و اگر چنین موردی وجود دارد، باید یکی از داروهای جدید از خانواده GLP_1 یا مهارکننده‌های SGLT2 را به او تجویز کنیم.
جاهد درباره اینکه در حال حاضر برای درمان دیابت در ایران چقدر به کاهش خطرات بیماری قلبی و عروقی در عمل توجه می‌شود، اظهار کرد: متأسفانه در این قسمت که به عملکرد گروه درمانی ارتباط پیدا می‌کند؛ نه در بخش دولتی و نه در بخش خصوصی، تا جایی که من اطلاع دارم آماری برای این موضوع به صورت رسمی و معتبر نداریم. بنابراین ادامه صحبت درواقع دیدگاه شخصی من به عنوان کسی است که بیش از ۲۰ سال در این زمینه فعال هستم. آنچه در این مورد به نظر می‌رسد این است که ما در زمینه آموزش و دانش تئوریک و روزآمد پزشکان مشکلی نداریم و بسیاری از همکاران داروهای جدید را می‌شناسند، اما نظارتی از سوی تصمیم‌گیران بر نحوه درمانی که من پزشک برای بیمار در نظر می‌گیرم وجود ندارد.
وی توضیح داد: یعنی اگر گایدلاینی انجام نمی‌شود و اگر در عمل نمی‌بینیم بیماران با آن دقت درمان شوند ناشی از ندانستن نیست. یکی از مهم‌ترین دلایل آن، صرف وقت کمی است که برای ویزیت بیماران می‌شود؛ در همه بخش‌ها اعم از دولتی و خصوصی. یک دلیل هم این است که ناظری وجود ندارد که بر مبنای کیفیت کار و بر مبنای حصول و دست‌یابی به اهداف واقعی، کار را ارزیابی کند و به‌دلیل نبود اینها عملاً سیستم محرکی نیست برای اینکه سره را از ناسره جدا کند. اگر سیستم‌های بیمه ما می‌توانستند پرداخت خود را بر این مبنا داشته‌باشند که اگر گایدلاین دنیا گفته که بیمار قلبی و عروقی باید این دارو را بگیرد پس پزشک باید آن را تجویز کند و اگر دولت به جای تقبل پرداخت هزینه‌های آینده یک بیمار دیابتی که به عوارض قلبی و کلیوی و مغزی دچار خواهد شد و هزینه‌های سنگینی را به بار خواهد آورد از ابتدا پرداخت هزینه داروی گران‌تری را که عواقب را کمتر خواهد کرد تقبل کند؛ خیلی کارها بهتر پیش می‌رود.
فوق تخصص غدد و متابولیسم خاطرنشان کرد: متأسفانه امروزه می‌بینیم که بسیاری از داروهای این‌چنینی شامل بیمه نمی‌شود و من پزشک هم آن را تجویز نمی‌کنم و این یک مشکل سیستمی است که باید برای رفع آن فکری کرد. هزینه نکردن در حال، ممکن است باعث شود که در جای دیگر هزینه‌های بیشتری را تحمیل کند.
مهر
