ایران، تنها تولیدکننده سوخت کم سولفور کشتی در خاورمیانه

 استفاده از سوخت کم سولفور با میزان مجاز ۳.۵ درصد در مرحله نخست و سپس نیم درصد برای کشتی‌ها یکی از مولفه‌هایی است که توسط سازمان بین المللی دریانوردی IMO از سال ۲۰۲۰ میلادی تبدیل به اجبار شده است. رعایت این استاندارد در سوخت مورد استفاده کشتی‌ها چندین سال قبل به تمامی کشورهایی که در بخش حمل و نقل دریایی در آب‌های بین المللی فعال هستند، ابلاغ شده بود. از آنجایی که تقاضای جدی ای برای این مدل سوخت که گران‌تر از سوخت با سولفور بالای ۱۰ درصد است، وجود نداشت، پالایشگاه‌های دنیا به طور جدی به تولید چنین فرآورده‌ای نپرداخته بودند.
با آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی کم کم تقاضا کشتی‌ها برای این نوع سوخت رو به فزونی گذاشت و پالایشگاه‌های سراسر دنیا تولید سوخت کم سولفور را وارد برنامه تولیدی خود کردند که طبیعتاً نیازمند سرمایه گذاری و تغییر ساختاری در روند تولید فرآورده‌های پالایشی بود.
خاورمیانه نیز به عنوان یکی از پرتردد ترین نقاط دریایی دنیا از این قاعده مستثنا نبود. البته در این منطقه ایران تنها تولیدکننده نفت کوره با سولفور ۳.۵ درصد است و باقی کشورها اقدام به واردات این فرآورده از خارج از منطقه می‌کنند که همین اقدام هزینه‌های حمل و نقل آنها را افزایش داده است.
ایران، تنها تولیدکننده سوخت کم سولفور کشتی در خاورمیانه
سعید مداح مروج، مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه نفت کوره مورد نیاز ناوگان دریایی کشور طبق استاندارد IMO۲۰۲۰ با حداکثر گوگرد نیم درصد، در داخل کشور تولید می‌شود، گفت: هم اکنون با تدابیر اندیشیده شده و برنامه ریزی های انجام شده، نفت کوره کم گوگرد (نیم درصد) مورد نیاز برای ناوگان دریایی کشور از طریق پالایشگاه‌های اراک و بندرعباس در حال تأمین است؛ بنابراین با توجه به این امر نیازی به واردات نفت کوره کم گوگرد وجود ندارد.
در همین حال علیرضا خجسته، مدیرکل حفاظت و ایمنی دریانوردی سازمان بنادر و دریانوردی در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره آخرین وضعیت تولید و بانکرینگ سوخت کم سولفور برای کشتی‌ها و ناوگان تجاری دریایی ایران اظهار داشت: تا کنون گزارشی از شرکت‌های کشتیرانی ایرانی و به خصوص دو شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش در خصوص توقیف یا اعمال جریمه علیه ناوگان حمل و نقل دریایی کشورمان به دلیل عدم رعایت دستورالعمل سازمان جهانی دریانوردی مبنی بر لزوم استفاده از سوخت با سولفور نیم درصد دریافت نکرده ایم.
وی در بخش دیگری از اظهارات خود مطرح کرد: وزارت نفت مدعی است که می‌تواند روزی ۱۵ هزار تن سوخت کم سولفور تولید کند اما در انتقال آن کمی مسأله دارند. تا هفته گذشته (حدود نیمه دی ماه سال جاری) ۵ تا ۶ هزار تن سوخت با سولفور نیم درصد به ناوگان کشتیرانی‌های ایران تحویل داده شده بود که احتمالاً کمی بیشتر شده است. چون قرار بود شرکت‌های کشتیرانی ایرانی، با چند پیمانکار حمل سوخت از پالایشگاه شازند به بندرعباس مذاکره کنند که این مشکل برطرف شده و توانسته اند با پیمانکار به توافق برسند.
عرضه نفت کوره کم سولفور در بورس انرژی
با وجود این اظهارات، چندی پیش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای نخستین بار اعلام کرد که قصد عرضه نخستین محموله نفت کوره کم سولفور در رینگ بین المللی بورس انرژی را با هدف صادرات دارد. از آنجایی که ایران تنها تولیدکننده این فرآورده در منطقه خاورمیانه بوده و هزینه سوخت کم سولفور وارداتی به منطقه رقم بالایی است، پیش بینی می‌شد بی شک این سوخت عرضه شده با بهترین قیمت صادر شود.
انتظار می‌رفت به دلیل تأمین کامل سوخت کم سولفور مورد نیاز داخلی شرکت ملی پالایش و پخش اقدام به صادرات کرده باشد، این در حالی است که از گوشه و کنار خبر می‌رسید که این شرکت سوخت مورد نیاز ناوگان کشتیرانی کشور را تأمین نمی‌کند! از سوی دیگر سوالاتی پیرامون این نکته شکل گرفت که آیا تنها پالایشگاه اراک قادر به تولید چنین سوختی است و چرا سایر پالایشگاه‌های کشور نمی‌توانند چنین سوختی تولید کنند؟! در نتیجه جویای علت روند شکل گرفته شدیم.
طبق گفته یک مقام مسؤول در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی علت اینکه تنها تولید کننده نفت کوره با گوگرد نیم درصد پالایشگاه اراک است، این است که این پالایشگاه تنها پالایشگاهی است که واحد آر. سی. دی که امکان تولید نفت کوره کم سولفور را می‌دهد را دارا است.
وی درباره اینکه آیا شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی سوخت مورد نیاز ناوگان کشتیرانی کشور را تأمین نمی‌کند نیز توضیح داد: چنین موضوعی کذب است، سوخت کم سولفور در کشور به میزان کافی وجود دارد و می‌توانیم علاوه بر تأمین کامل نیاز ناوگان داخلی، نیاز متقاضیان بین المللی را نیز برطرف کنیم. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که هزینه تولید نفت کوره با سولفور نیم درصد بی شک بیشتر از هزینه تولید سوختی با سولفور بالغ بر ۱۰ درصد است؛ بنابراین قیمت متفاوتی در فروش دارد. این در حالی است که متقاضیان داخلی سوخت با سولفور نیم درصد را هم قیمت سوخت با سولفور بالغ بر ۱۰ درصد می‌خواهند و طبیعتاً پالایشگاه چنین خواسته‌ای را نمی‌پذیرد چون صرفه اقتصادی ندارد.

مهر