شاخص بورس تهران نیم‌ میلیونی می شود؟

 همزمان با رشد یک‌دست قیمت سهام بنگاه‌های بورسی، صفوف تقاضا برای ورود به گردونه معاملات سهام ۶۷ درصد نماد‌های فعال این بازار را فراگرفت و نقدینگی بالغ بر یک هزار و ۲۱۵ میلیارد تومان در تلاش برای خرید سهام ناکام ماند.
 
این درحالی است که به نظر می‌رسد بورس تهران به جای اثرپذیری از عواملی همچون شیوع بیماری کرونا و بازگشت به فهرست سیاه FATF و دیگر خبر‌های منفی، بیشتر به عوامل مثبت همچون افزایش نرخ دلار و البته جریان نقدینگی توجه دارد. جایی که در دو روز معاملاتی ابتدای هفته شاهد رشد ۷/ ۶ درصدی نرخ دلار آزاد بودیم و این مهم به قرارگرفتن گروه‌های کالامحور بورس تهران در صدر معاملات بازار سهام انجامید.

روزی رویایی برای بورس‌بازان
در دومین روز معاملاتی اسفندماه، شاخص کل بورس تهران توانست با رشد ۱۷ هزار و ۱۰۷ واحدی (رشد تاریخی) به قله جدید ۴۹۸ هزار و ۹۰۴ واحدی صعود کند.
 
از همان ثانیه‌های ابتدایی معاملات، بازار سهام شاهد سیل عظیم تقاضا برای خرید سهام بورسی بود. به‌طوری‌که در زمان پیش‌گشایش شاهد تشکیل صف خرید در ۱۳۱ نماد بورسی به ارزش یک هزار و ۱۶۹ میلیارد تومان بودیم. با گذشت زمان و عرضه قابل توجه از سوی بازیگران حقوقی، اما نه‌تن‌ها از ارزش صف‌های خرید کاسته نشد بلکه شاهد طولانی‌تر شدن صفوف تقاضا نیز بودیم.
 
به این ترتیب در نهایت پس از پایان معاملات این روز بورس تهران، از ۳۱۲ نماد فعال در این بازار، ۳۰۶ نماد با قیمت پایانی مثبت معامله‌گران را بدرقه کردند و تنها پنج نماد روزی منفی را پشت سر گذاشتند. در دیگر بازار‌ها نیز روال به همین منوال بود. به‌طوری‌که در فرابورس ایران تنها شاهد یک نماد منفی بودیم و حدود ۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی در انتظار ورود به گردونه معاملات سهام ناکام ماندند. ارزش صفوف تقاضا در بازار پایه نیز حدود ۳۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شد.

از این رو در شرایطی که حدود ۵۴۰۰ میلیارد تومان نقدینگی بین فعالان بازار سهام (بورس و فرابورس) دادوستد شد، بیش از ۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی موفق به خرید سهام در این بازار‌ها نشد. موضوعی که نشان می‌دهد با وجود رشد چند صد درصدی قیمت سهام در سال‌جاری و فاصله گرفتن این قیمت در برخی سهام از سطوح ارزندگی، همچنان عطش خریداران زیاد است. در این شرایط به نظر می‌رسد قدرت نقدینگی بیش از هر عامل دیگری روند بازار را رقم می‌زند.

دلایل واقعی رشد سهام
در شرایط فعلی علاوه بر رشد نرخ دلار در بازار آزاد، درحال‌حاضر رشد بازار سهام را می‌توان نتیجه خودتاییدشوندگی این بازار قلمداد کرد. به عبارت دیگر پول‌هایی که در سال‌جاری به خصوص ماه‌های گذشته توانسته بودند از خرید سهام سود کنند، انگیزه‌ای تازه برای افزایش حضور در این بازار پیدا کرده‌اند.
 
در ادبیات «اقتصاد رفتاری» به این پدیده مکانیزم بازخورد (Feedback) گفته می‌شود. این مکانیزم به معنای آن است که وقتی یک عمل (مثلا خرید سهم) با سود همراه می‌شود و این سود به علت ورود پرقدرت نقدینگی باشد، مجددا انگیزه‌ای برای ورود پول جدید ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی گفته می‌شود نوعی رفتار خودتاییدشونده رخ داده و پول‌های جدید می‌توانند با اطمینان بیشتری وارد بازار‌ها شوند. این موضوع به رشد هر چه بیشتر قیمت‌ها کمک می‌کند و به چرخه‌ای تکرارشونده تبدیل می‌شود.

تحلیل دیگر جایی ندارد؟
در ابتدای معاملات این هفته، فعالان بازار به شدت نگران اثرگذاری منفی دو موضوع بازگشت مجدد ایران به لیست سیاه FATF و شیوع کرونا بر معاملات سهام بودند.
 
البته در دقایق ابتدایی معاملات این روز نیز اثرپذیری برخی معامله‌گران به‌خصوص تازه‌وارد‌ها از همین دو عامل منفی به ریزش حدود ۱۲ هزار واحدی شاخص کل منتهی شد. اما این نماگر به سرعت تغییر مسیر داد و در نهایت با رشد ۳۱۱۴ واحدی همراه شد. در سهام بنگاه‌های بورسی نیز نوسان آنچنان زیاد بود که برخی نماد‌ها در مدت زمان کوتاهی از صف فروش به صف خرید جهش کردند.
 
در واقعیت امر نیز این دو عامل باید اثر خود را بر معاملات سهام به جا می‌گذاشتند، اما این روز‌ها دیگر این نوع تحلیل‌های احتمالی مورد توجه بازار قرار نمی‌گیرد و به نظر می‌رسد همچنان بورس تهران به‌جای اثرپذیری از عواملی همچون شیوع بیماری و بازگشت به فهرست سیاه FATF و دیگر خبر‌های منفی، بیشتر به عوامل مثبت همچون افزایش نرخ دلار و البته جریان نقدینگی توجه دارد.
 
نگاهی به گروه‌های برتر معاملات روز گذشته بورس تهران و قرارگیری صنایع کامودیتی‌محور در صدر ارزش دادوستد‌ها و همچنین نماد‌های اثرگذار بر رشد شاخص کل، خود گواهی بر این مدعا و اثرپذیری بالای بازار سهام از رشد نرخ دلار است. جایی که روز شنبه شاهد رشد بیش از ۷ درصدی نرخ دلار و سکه نسبت به قیمت‌های پایانی انتهای هفته گذشته بودیم و این روند در معاملات روز یکشنبه نیز حفظ شد و دلار با افزایش ۳/ ۱ درصدی، به ۱۵ هزار و ۳۵۰ تومان رسید.

تب و تاب دوباره معاملات کالایی
در جلسه دیروز بورس‌کالا و در رینگ محصولات صنعتی، در مهم‌ترین موارد کاتد مسی «فملی» و بلوم فولادی «ذوب» عرضه شدند. در رابطه با کاتد مسی، قیمت پایه در حدود ۱۴۴/ ۷۴ میلیون تومان به ازای هر تن مشخص شده بود و ملی مس ایران ۴ هزار تن از این محصول را برای تحویل در چهارشنبه همین هفته عرضه کرد.
 
چنین قیمت پایه‌ای نرخ دلار اعمال‌شده را در حدود ۱۲۹۰۰ تومان به‌دست می‌دهد. معاملات این محصول بار دیگر بدون رقابت خاصی به اتمام رسید؛ با این حال دو نکته را باید مدنظر داشت. معمولا عرضه‌های کاتد «فملی» در حجم‌های ۳ هزار تن انجام می‌شد و برای همین میزان نیز تقاضا به اندازه کافی شکل نمی‌گرفت.
 
در مقابل برای این محصول دیروز ۴ هزار تن تقاضا در قیمت پایه قرار گرفت و به این ترتیب ارزش معاملات کاتد «فملی» برای تحویل در این هفته حدود ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در رابطه با بلوم فولادی ذوب‌آهن اصفهان، رقابت به لمس سطوح قیمتی جدیدی منجر شد. «ذوب» در این جلسه ۱۰ هزار تن از این محصول را در قیمت پایه ۳۰۴۳ تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه کرد که در سمت تقاضا سقف قیمتی ۵۶۵۶ تومان به ازای هر کیلوگرم (رشد حدود ۸۶ درصدی) را ملاقات کرد.
 
همچنان برای برآورد میانگین موزون این معاملات به زمان نیاز است، با این حال به نظر می‌رسد این عدد در نزدیکی سطح ۵۴۰۰ تومان قرار بگیرد. در جلسه پیشین عرضه این محصول قیمت پایانی در حدود ۴۹۳۸ تومان رقم خورده بود و سقف تاریخی این محصول در حدود ۵۰۰۸ تومان در تاریخ ۲۰ اسفند بوده است.

حضور پرقدرت حقیقی‌ها
در روزی که شاخص سهام با رشد ۶/ ۳ درصدی (بیشترین رشد درصدی از ۲۳ دی‌ماه) در یک قدمی فتح ابرکانال ۵۰۰ هزار واحدی قرار گرفت، بازیگران خرد سهام خوش درخشیدند.
 
به این ترتیب دیروز در مجموع بیش از ۶۶۱ میلیون سهم به ارزش افزون بر ۵۲۷ میلیارد تومان از پرتفوی معامله‌گران عمده بازار به سبد سهام حقیقی‌ها منتقل شد که بیشترین خالص خرید این دسته از بازیگران سهام از ۲۸ دی‌ماه بود.
 
از مجموع گروه‌های ۳۸ گانه بورسی، تنها پنج صنعت مورد حمایت حقوقی‌ها قرار گرفتند و در دیگر گروه‌ها شاهد حضور تمام‌قد سهامداران خرد در سمت خرید بودیم. بیشترین خالص خرید حقیقی، اما جابه‌جایی افزون بر ۱۱۲ میلیارد تومانی به معاملات سهام زیرمجموعه گروه فلزات اساسی اختصاص پیدا کرد.
 
پتروشیمی‌ها دیگر گروهی بودند که با خالص خرید ۷۴ میلیارد تومان در اولویت بعدی سهامداران خرد قرار گرفتند. در آن‌سوی بازار، اما بانکی‌ها شاهد انتقال ۷ میلیارد و ۶۳۰ میلیون تومان نقدینگی از سبد سهام حقوقی‌ها به پرتفوی بازیگران عمده بودند.

در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت فولادمبارکه اصفهان بیشترین خالص خرید حقیقی را تجربه کرد. به این ترتیب روز گذشته «فولاد» شاهد جابه‌جایی ۱۰۴ میلیون و ۵۰۰ هزار سهم به ارزش حدود ۴۷ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود. امروز (دوشنبه ۵ اسفند) بورس‌کالا میزبان معاملات محصولات فولادمبارکه خواهد بود. معاملاتی که در هفته گذشته و در پی رشد قابل‌توجه قیمت محصولات مورد تایید قرار نگرفت.
 
اکنون باید دید سطوح هفته قبل در معاملات امروز تکرار خواهد شد یا خیر. از این لحاظ معاملات روز جاری بورس‌کالا می‌تواند اثری قابل‌توجه بر معاملات سهم «فولاد» داشته باشد. پس از این نماد فلزی، بیشترین خالص خرید حقیقی با جابه‌جایی ۱۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار سهم به ارزش حدود ۴۶ میلیارد تومان به نماد معاملاتی شرکت بین‌المللی توسعه ساختمان اختصاص پیدا کرد.
 
«فملی» دیگر نمادی بود که روز گذشته در جمع سهام مورد توجه بازیگران خرد قرار گرفت و خالص خرید ۳۰ میلیارد تومانی را توسط این گروه از معامله‌گران تجربه کرد. در آن‌سوی بازار، اما سه نماد «وغدیر»، «خپارس» و «جم» به ترتیب در اولویت خرید معامله‌گران عمده قرار گرفتند و به ترتیب جابه‌جایی ۴/ ۶، ۸/ ۵ و ۷/ ۴ میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی را ثبت کردند.

دنیای اقتصاد