شما که غریبه نیستید.در هفته های گذشته حتی چهره های دانشگاهی و پزشکی مشهور نیز به دام تبلیغات رسانه ای علیه کرونا ویروس جدید افتادند. پست هایی که دست به دست در فضای مجازی می چرخید زورشان به واقعیت چربید و حتی متخصصان را نیز فریب داد. شاید همین فضای اغراق آلود بود که سبب شد در ابتدا پزشکانی که عمرشان را صرف شناخت ویروس های متعدد کرده اند تمایلی به مصاحبه نداشته باشند.
به محض برقراری تماس از پشت تلفن می‌گفتند «باور کنید جای نگرانی نیست. خطر این ویروس از آنفولانزا بسیار کمتر است و مصاحبه درباره آن به فضای ملتهب رسانه ها دامن می زند.» در نهایت تنها به این قید که به طور علمی ویژگی های ژنوم این ویروس و همچنین میزان آمادگی زیر ساخت های ما برای مقابله با این بیماری تازه از راه رسیده را تبیین کنند پای میز گفتگو نشستند.
دکتر «روح الله درستکار» رییس بخش ویروس شناسی بیمارستان بقیه الله به نمایندگی از طرف همه همکارانش گفت جای هیچ گونه نگرانی نیست و در بدترین وضعیت ممکن صدرصد بیمارانی که مشکلات زمینه ای حاد نداشته باشند در صورت ابتلا به کرونا صد در صد بهبود پیدا می‌کنند و همه امکانات لازم برای مقابله با این کرونا ویروس جدید در سراسر کشور تعبیه شده است.
- آقای دکتر به نظر می آید جنگ رسانه ای بسیار قوی تر از کرونا ویروس جدید توانسته ترس را به جان اذهان عمومی بیندازد. در چنین شرایطی چطور می‌توان آرامش را به جامعه برگرداند و افراد را با واقعیت های این بیماری آشنا کرد؟
ببینید واقعیت این است که تقابل کشورهایی مثل آمریکا و چین از نظر تجاری، این بیماری را بهانه ای برای ضربه زدن به حریف کرده است. شاید اگر موقعیت مبدا این بیماری شهر ووهان در چین نبود وضعیت به گونه ای دیگر در مورد این بیماری پیش می رفت. ما دو ویروس شبیه به هم داریم.کرونا و آنفولانزا بیماری هایی هستند که ویروس آن ها بسیار مشابه هم عمل می‌کنند و در ابتدا علائمی مانند هم در بدن انسان بروز می دهند. آمریکا سال هاست دارو واکسن آنفولانزا را تولید کرده است. اما چرا این بیماری همچنان تلفات انسانی دارد. چون این ابرقدرت با این بیماری دست به تجارت زده است. حرف من و بسیاری از متخصصان دیگر این است که خیلی وقت ها به دلیل سود و زیان های اقتصادی است که شاهد تبلیغات نگران کننده گسترده در مورد بیماری ها هستیم و نباید آن ها را جدی بگیریم.
- یعنی ابتلا به آنفولانز در خود کشور سازنده واکسن هم همچنان آمار قابل توجهی منجر به فوت دارد؟
بله، همین طور است. بیماری که نام آن حالا برای بسیاری از ما عادی شده بسیار خطرناک تر از کرونا است. آنفولانزا در سال گذشته با وجود واکسن در آمریکا دهها هزار نفر و در سراسر جهان نیز صدها هزار نفر قربانی گرفته است. الان تعداد مبتلایان کرونا که بیماری شان منجر به فوت شده بسیار کمتر هستند.
- این در حالی است که هنوز واکسنی برای این بیماری ساخته نشده و دانشمندان گفته اند در خوشبینانه ترین حالت ممکن است در سه ماه آینده به این واکسن دست پیدا می کنند.
بله، این بیماری هنوز واکسن ندارد اما برای بیماری‌های نظیر آنفولانزا که واکسن آن سال هاست که ساخته شده چرا باید شاهد چنین آماری از قربانیان باشیم؟ دلیلش این است که بیماری هایی مانند سرطان و آنفولانزا تبدیل به چاه نفت آمریکا شده اند. برای سردمداران این کشورها چرخه مالی حرف اول را می زند. یعنی در زمینه بیماری هم نگاه شان به این است که از قبل این بیماری تا چه اندازه می توانند به سود برسند. برای همین هیچ گاه چنین بیماری هایی را ریشه کن نمی کنند تا به درآمدزایی شان خدشه ای وارد نشود. اما چین در زمینه مقابله با کرونا تجاری برخورد نکرد.
- یعنی این کشور به زعم کارشناسان و متخصصان عملکرد خوبی نسبت به مهار و کنترل بیماری داشت؟
چینی ها اعلام کردند که با یک اپیدمی رو به رو شده اند. به سرعت برخی از شهرهای شان را قرنطینه کردند. این کار بسیار دشواری است که خیلی از دولت ها از پس آن بر نمی آیند. این بیماری همان طور که پیش بینی می شد ضررهای کلان اقتصادی را برای چین به همراه داشته است. با این وجود آنها با این بیماری دست به تجارت نزدند.
یک جورهایی می خواهم بگویم جامعه جهانی در مورد کرونا ویروس جدید به چینی ها مدیون شد. چون این دولت با مردم بسیار هماهنگ خود راه برای شیوع گسترده تر این بیماری به دنیا را بست و خودش متوجه خسارت ها شد. الان نگاه بکنید کشور های همسایه چین و آن هایی که روابط گسترده با این کشور دارند میزان مبتلایان شان به این بیماری از انگشتان دو دست هم تجاوز نمی‌کند و این از نظر متخصصان یک امر فوق العاده است. این ویروس به هر دلیل می توانست مثل ویروس آنفولانزایی که جهش پیدا می کند عمل کند.اما خوشبختانه در همان کشور مبدا متوقف شد.
- آقای دکتر با وجود کنترل مطلوبی که در چین صورت گرفته باز هم امکان شیوع گسترده این بیماری در کشور های دیگر وجود دارد؟
تاکنون ما در کشورهای دیگر آمار ابتلایی که منجر به فوت باشد فقط 2 نفر داشته ایم. شمار اندکی از مردم در کشورهای دیگر به این بیماری مبتلا شده اند. مثلا در آمریکا 5 نفر مبتلا شده اند. این آمار در مورد یک اپیدمی اصلا چیزی به حساب نمی آید. در حال حاضر به هیچ عنوان وضعیت نگران کننده ای در مورد کرونا ویروس جدید وجود ندارد. پیش بینی متخصصان بخش ویروس شناسی این است که اگر تا به حال کشوری در گیر این اپیدمی نشده است از این به بعد شیوع گسترده در آن بسیار بعید به نظر می رسد.
- متخصصان می گویند با شیوع هر بیماری ویروسی با وجود مهار و کنترل آن و همچنین وجود زیرساخت های درمانی بدن انسان نسبت به آن بیماری مقاوم می شود. این در مورد کرونا ویروس جدید هم صادق است؟
اساسا هیچ ویروسی قابلیت ماندن در بدن انسان را ندارد. به جز برخی ویروس‌های ویژه مانند ویروس اچ آی وی هیچ ویروسی بیش از یک هفته در بدن نمی ماند. یعنی در صورت ابتلا به ویروس ها اگر بدنی سیستم ایمنی قابل قبولی داشته باشد و فرد سالخورده و غیر مقاومی نباشد به طور حتم بیماری او بهبود پیدا می‌کند. می‌دانیم که حتی یک بیماری عفونی ساده هم برای سالمندان می تواند مخاطرات جدی به همراه داشته باشد.
بنابراین با ورود هر ویروس بدن با آن شروع به مقابله می کند و قوی‌تر می شود. اگر کرونا شبیه به آنفولانزا بود مطمئن باشید که شیوع آن همه دنیا را درگیر خود می‌کرد اما واقعیت این است که کرونا قابلیت های خطرناک آنفولانزا را ندارد. با این وجود کرونا هم یک ویروس با ژنوم ویژه خودش است.این بیماری کشنده نیست و صرفا فرد را درگیر می‌کند.یعنی اگر بیماری زمینه ای وجود نداشته باشد بعد از مدتی با خروج ویروس از بدن بهبودی حاصل می شود اما با این حال پیشگیری از ابتلا به آن امر مهمی است که در کشورمان در این زمینه آمادگی کامل ایجاد شده است.
- یعنی اگر بر فرض مثال در کشور تعدادی فرد مبتلا داشته باشیم جای نگرانی نیست و با آمادگی و زیر ساخت های موجود برای مقابله با این بیماری این افراد بهبود پیدا می کنند؟
بله. به طور قطع همین طور است و نگرانی ها در این زمنیه بی مورد است. پیش بینی ما این است که این اپیدمی دیگر راهی به ایران پیدا نمی‌کند. ممکن است مانند برخی کشور های دیگر تعداد انگشت شماری از مبتلایان را داشته باشیم اما همان طور که گفته شد این اصلا در آمار به حساب نمی آید. بیمارستان های ما در آماده باش کامل به سر می برند. تکنیک شناسایی این بیماری به همه اعضای کادر درمانی بیمارستان ها آموزش داده شده است. در مبادی ورودی برای پیشگیری و غربالگری اولیه دوربین های حرارتی کار گذاشته شده و بر فرض مثال اگر کسی با علائم مشکوک به این بیماری وارد کشور شود در همان مبادی ورودی از باقی افراد جدا می شود.
- این جداسازی با توجه به چه علائمی صورت می گیرد و آیا شرایط برای قرنطینه این افراد آماده است؟
همان طور که اشاره شد در فرودگاه امام خمینی با نصب و بکار گیری دوربین های حرارتی در ابتدای ورود مسافران به کشور میزان حرارت بدن آن ها رصد می شود. این دوربین ها فردی که به هر دلیل دارای تب خفیف باشد را هم شناسایی می‌کنند. اگر مسافری علائم اولیه‌ای مانند تب داشته باشد او را از باقی مسافران جدا می‌کنند. به محل مشخص تعبیه شده می‌برند و دوباره تب او اندازه گرفته می‌شود.گاهی با خوردن یک لیوان آب و گذشت زمان کمی درجه حرارت برخی از این افراد پایین می آید و این طبیعی است. اما اگر این تب پایدار بود باید پایش های تخصصی تری انجام شود. بنابر این بیمار را به همراه کادر پزشکی مخصوص به مراکزی که از قبل برای تشخیص قطعی این بیماری آماده کرده ایم انتقال می دهیم.
- آیا تا کنون افراد مشکوکی مورد این پایش قرار گرفته اند و تعداد این مراکز فعال شبانه روزی برای شناسایی قطعی به چند مورد می رسد؟
دو مرکز مجهز برای شناسایی سریع این بیماری در نظر گرفته شده است. نگرانی ها تقریبا رفع شده است. چرا که با مهار اولیه در کشور چین بسیار بعید است که دوباره در کشوری دیگر شاهد یک اپیدمی گسترده باشیم. پس به مردم این اطمینان را می دهیم که این پایش ها در نهایت دقت انجام می شود. تا کنون افرادی برای پایش دقیق تر به این مراکز انتقال داده شده اند. به این دلیل که در غربالگری اولیه در فرودگاه داری علائمی مانند تب یا سرما خوردگی بوده اند. در این مراکز حتما آزمایش هایی برای این افراد به انجام می رسد. پاسخ این آزمایش ها منفی بوده اند و علائم مشابه بیماری هایی مثل سرما خوردگی باعث حساسیت دوربین های حرارتی شده بود.
- آقای دکتر دغدغه ای عمومی در باره افرادی که در دوره نهفته بیماری هستند وجود دارد. ممکن است فردی با ابتلا به کرونا وارد کشور شود و چون علائم اولیه مانند تب هنوز در او بروز پیدا نکرده باشد در روزهای بعدی ناقل این ویروس شود؟
بیماری های ویروسی دوره ای دارند که اصطلاحا به آن دوره کمون گفته می شود. یعنی زمانی که فرد علائم بیماری را نشان نمی دهد اما می‌تواند ناقل این بیماری باشد. اینجا دوباره می خواهم یک مقایسه بین آنفولانزا و کرونا داشته باشم. ویروس آنفولانزا به محض ورود به بدن فرد را درگیر علائم آزاردهنده و آشکاری می‌کند. اما در کرونا این مورد خیلی کم دیده شده است. متخصصان متوجه شده اند وقتی فردی علائمی مبنی بر وجود بیماری کرونا ندارد نمی تواند ناقل این ویروس به بدنی دیگر باشد. انتقال بیماری از زمانی شروع می‌شود که فرد تب کند و علائمی دیگر مانند سردرد، تهوع، لرز و سرفه و عطسه و آبریزش بینی داشته باشد. خب وقتی ما تب خفیف 38 درجه را مرز قرار می‌دهیم به سادگی می توانیم این افراد را در مبادی ورودی شناسایی و در صورت ابتلا بستری و قرنطینه کنیم.
- پس به طور کلی معتقدید که مردم درباره پیشگیری از این بیماری باید رفتاری مشابه با دیگر بیماری های ویروسی موجود در پیش بگیرند و توجهی به تبلیغات اغراق آمیز فضای مجازی در باره این بیماری نداشته باشند؟
بله، این ویروس از نظر متخصصانی که علم شان شناسایی این بیماری هاست به هیچ عنوان جزو ویروس های خطرناک دسته بندی نمی شود.کرونا ویروس جدید بچه ها را درگیر نمی‌کند این در حالی است که در بیماری های ویروسی دیگر مانند آنفولانزا کودکان جزو گروه های خطر هستند. توصیه ما این است که افراد در خانواده ها مراقب سالمندان، بیماران و کسانی که سیستم ایمنی قوی ندارند، باشند. توصیه های بهداشتی را مورد توجه قرار دهند. این بیماری در صورت قرار داشتن طولانی مدت در کنار یک بیمار دیگر انتقال پیدا می‌کند و راه انتقال آن هم از طریق سرفه، عطسه و دیگر ترشحات آلوده به ویروس است. بنابراین بهترین راه پیشگیری شستشوی مداوم دست ها و تقویت سیستم ایمنی بدن است.کادر درمانی در بیمارستان ها آمادگی کامل برای پایش این بیماری را در اختیار دارند و ما به هیچ عنوان در مقابله احتمالی با این بیماری غافلگیر نخواهیم شد.
فارس
