روزنامه آرمان ملی در بخشی از گفت و گوی خود با حیدر مستخدمین‌حسینی، رئیس پیشین هیات‌مدیره سازمان بورس، آورده است: بازار سرمایه روز گذشته رکورد جدید دیگری بر جای گذاشت و با رشد ۷۰۰۰ واحدی، وارد کانال ۳۸۴ هزار واحد شد. این در شرایطی است که گروهی از کارشناسان این روند را در شرایط تحریم و نوسانات ارزی، حباب‌گونه می‌دانند و معتقدند که گزاره قدیمی «ویترین‌بودن بورس» در اقتصاد ایران کاربردی ندارد. در این زمینه «آرمان ملی» گفت‌وگویی با حیدر مستخدمین‌حسینی، رئیس پیشین هیات‌مدیره سازمان بورس، انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.
طی یک سال اخیر شاهد هجوم بسیاری از شهروندان به سمت بازار سرمایه هستیم. دلیل این اتفاق چیست؟
بورس یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی هر کشوری به حساب می‌آید. اگر این بازار بتواند سهم بیشتری از بازار مالی کشور را در اختیار بگیرد، نشان‌دهنده قوت و توانایی آن اقتصاد به شمار می‌رود. تاریخچه کشورهای توسعه‌یافته هم نشان می‌دهد که نقطه شروع رشد آنها از بورس بوده است. بورس ایران نیز بعد از سال ۸۴ که قوانین جدید به اجرا گذاشته شد، به‌لحاظ انعطاف‌پذیری تغییر محسوسی پیدا کرد، چراکه پس از این قوانین در ویترین بازار سرمایه محصولات جدیدی ارائه شد. پیش از سال ۸۴ فعالیت بورس صرفا به خرید و فروش سهام محدود می‌شد، اما بعد از این سال محصولات متنوعی اعم از سهام، اوراق گواهی، صکوک و ... به عرضه رسید. همچنین تامین منابع شکل جدیدی به خود گرفت و حضور افراد حقیقی و حقوقی در بورس جامعیت پیدا کرد. از این رو فرهنگ سرمایه‌گذاری از زمین، طلا، ارز، سکه و سپرده‌های بانکی به سمت سهامداری بورس کشیده شد. این اتفاق زیربنای رشد بازار سرمایه در ایران بود که اکنون از بازرگانان، مدیران، حقوقدانان و پزشکان گرفته تا کارگران و فعالان کسب‌وکارهای آزاد در بورس حضور دارند. از نگاه اقتصادی نیز هیچ بازاری برای سرمایه‌گذاری بهتر از بورس نیست.
اما عده‌ای سریع دلسرد می‌شوند و حتی ممکن است پس از یک هفته سرمایه خود را از بورس خارج کنند. آیا اصولا بورس بازدهی کوتاه‌مدت دارد؟
بازار سرمایه ماهیتا یک بازار بلندمدت است و نباید از آن انتظار بازدهی سریع داشت؛ اما بورس واکنش سریع به شوک‌های درونی و بیرونی نشان می‌دهد و گاه ریسک بازدهی بالایی دارد. بنابراین شوک‌ها محور این بازار را تشکیل داده‌اند. حال هر چه اقتصاد داخلی کشور باثبات‌تر باشد، به‌تبع آن بازار سرمایه عاری از شوک‌های داخلی می‌شود و وضعیت بهتری پیدا می‌کند. شوک‌های بیرونی هم به همین صورت است.
روز گذشته شاخص بورس به قله ۳۸۴ هزار واحد رسید. دلیل این اتفاق چیست؟ قیمت ارز نیز در مدت اخیر رشدی ۲۰۰۰ تومانی داشته است. آیا می‌توان ارتباطی بین بورس و ارز قائل شد؟
مهم‌ترین اتفاقی که در این مدت در رابطه با اقتصاد ایران رخ داد، به کاهش ارزش پول ملی مربوط می‌شود. بدین ترتیب نرخ دلار که در اوایل دهه ۹۰ در محدوده ۱۰۰۰ تومان قرار داشت، پس از مدتی به ۳۶۰۰ تومان رسید و اکنون هم در محدوده ۱۳ هزار تومان نوسان دارد. زمانی که ارزش پول ملی در مقابل ارز خارجی بیش از سه برابر کاهش پیدا می‌کند، همه قیمت‌ها دستخوش تغییر می‌شوند. بدین ترتیب تورم شکل می‌گیرد و بر همه جوانب اقتصاد اثر می‌گذارد و درنتیجه ارزش سهام بورس هم بالا می‌رود. در سال ۹۱ نیز بورس با استقبال ویژه‌ای مواجه شد و بعد از مدتی که ثبات در پول ملی به وجود آمد، مردم این بازار را تخلیه کردند. حال پس از اتفاقاتی که از فروردین سال گذشته رخ داد، بار دیگر مردم به بورس هجوم آوردند تا بورس رکوردهای پی در پی برجای بگذارد و روز گذشته از قله ۳۸۴ هزار واحد هم عبور کند. تا زمانی که کاهش ارزش پول ملی ادامه داشته باشد، صعود سهام بورس هم ادامه خواهد داشت. این یک رابطه معکوس است که همواره شاهد آن بوده‌ایم.
پس این رکوردشکنی‌ها لزوما به‌معنای توانمندی شرکت‌های تحت پوشش بورس نیست؟
علت رکوردشکنی شاخص بورس نه به‌معنای توانمندی واحدهای تولیدی، بلکه به‌معنای تخلیه کاهش ارزش پول ملی روی سهام شرکت‌هاست. از سوی دیگر، تحریم‌ها باعث شده تا واحدهای تولیدی تحت حمایت‌های بیشتری قرار بگیرند و روند مثبتی در فروش سهام خود پیدا کنند. توانمندی شرکت‌های داخلی به هر حال قیمت کالا و سهام آنها را هم افزایش می‌دهد. حتی لایحه بودجه سال آینده تورم‌زاست و این اتفاق نیز وضعیت افزایشی در بازار به وجود می‌آورد.
