محمدرضا شانه‌ساز رئیس سازمان غذاودارو در نشست بررسی سند جامع خدمات سلامت در داروخانه‌ها که در تالار رازی دانشکده داروسازی علوم پزشکی تهران برگزار شد، اظهار کرد: وقتی حرف از اقتصاد مقاومتی می‌شود ما از حوزه داروسازی و نقش داروسازان با افتخار یاد می‌کنیم و قدم‌های بسیار بزرگی در حوزه داروسازی برداشته‌ایم.
او ادامه داد: باید بگویم هر دارویی که پزشکان احساس نیاز به تجویز آن برای بیماران در داخل کشور میکنند این ظرفیت وجود دارد که ظرف دو سال در داخل تولید شود و همه این‌ها به دلیل زیرساخت‌های علمی - پژوهشی - فرهنگی در حوزه داروسازی است و ریشه آن به دانشکده‌های داروسازی بعد از انقلاب اسلامی برمی‌گردد.
شانه‌ساز گفت: وقتی از عرصه خدمات در داروسازی حرف می‌زنید متاسفانه سرمان پایین است و شاهد آن هستیم که در دیوان عدالت اداری صحبت‌هایی دور از شأن داروسازان زده می‌شود و شورای رقابت بسیار سخیف و نامناسب و دور از شأن داروسازان در این حیطه ورود می‌کند و به نظر من همه این‌ها نتیجه کم‌کاری داروسازان در داروخانه‌ها برای ارائه خدمت است.
رئیس سازمان غذاودارو اظهار کرد: داروخانه در عرصه خدمات دارویی باید ورود کنند و در آینده بتوانیم از این خدمات بهره‌مند شویم. در بیمارستان و بخش‌های بیمارستانی وابستگی شدید به داروسازان وجود دارد و در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها که شرکت می‌کنیم نشان دهنده آن است که رؤسای دانشگاه‌ها علاقه‌مند هستند تا داروسازان بالینی در بیمارستان‌ها خدمت‌رسانی کنند و یکی از حوزه‌هایی که رؤسای دانشگاه‌ها در آن اعلام کمبود میکنند کمبود داروسازان بالینی در بیمارستان‌هاست.
او با تاکید بر مهندسی درست در داروخانه‌ها، گفت: باید به نقش داروساز در داروخانه‌ها توجه کنیم و داروخانه‌ها از محل داروفروشی به محل ارائه خدمت تبدیل شوند.
شانه‌ساز اظهار کرد: ما در کشوری مانند پرتغال دیدیم که در یک بیمارستان ۴۰۰ تخت‌خوابی ۱۸ داروساز فعالیت می‌کردند و این نشان از اهمیت حضور داروسازان در بالین و ارائه خدمات است.
رئیس سازمان غذاودارو اظهار کرد: اجرای سند خدمات داروسازان به افزایش چرخه اقتصادی داروخانه‌ها و حتی پزشکان کمک می‌کند و در مجموع به نفع اقتصاد کشور و سلامت بیماران است چراکه با ورود داروسازان به ارائه خدمت شاهد کاهش بسیاری از عوارض خواهیم بود.
او تاکید کرد: ما به چیزی در داروخانه نباختیم مگر به کم‌کاری‌های خودمان؛ اگر به خوبی خدمت‌رسانی در داروخانه‌ها صورت می‌گرفت امروز شاهد انتقاد‌ات در این حوزه نبودیم. اگر ما خدمت در داروخانه ارائه می‌کردیم کسی نمی‌گفت چرا حق فنی دریافت می‌کنید.
رئیس سازمان غذاودارو با اشاره به حضور داروسازان در داروخانه‌ها اظهار کرد: به دلیل حضور داروسازان در داروخانه‌ها شاهد آن هستیم که داروهای تقلبی در مقایسه با کشور‌های حاشیه خلیج فارس، کشور‌های شمالی ایران و حتی ترکیه بسیار کمتر است.
او درباره اینکه آیا خدمات در داروخانه‌ها برای داروسازان سودآور هستند، گفت: باید توجه داشت اگر خدمات را به اقتصاد وصل نکنیم استمرار نخواهد داشت، اما اگر پیش از این‌ها خدمات و مشاوره‌های دارویی به مردم داده می‌شد جامعه آماده‌تر بود تا این خدمات را بپذیرد.
شانه‌ساز گفت: در سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت، به کاهش تقاضای القایی اشاره شده است و ما می‌خواهیم داروخانه را از کالا و دارو فروشی به محل ارائه خدمت تبدیل کنیم و اکنون هر داروسازی که دارو بیشتر بفروشد درآمد بیشتر دارد، متاسفانه ارائه خدمات در داروخانه‌ها عملاً صفر است و باید اقتصاد داروخانه‌ها را از فروش دارو به ارائه خدمت سوق دهیم تا دیگر داروساز نیاز نداشته باشد داروهای گران قیمت بفروشد.
شانه‌ساز درباره انتقاد رئیس سازمان نظام پزشکی درباره تدوین سند خدمات سلامت در داروخانه‌ها، گفت: این انتقاد بیشتر مربوط به اشراف نداشتن کامل به سند بود و ما جلسه‌ای با رئیس سازمان نطام پزشکی گذاشتیم و بسیاری از چالش‌ها مرتفع شد.
وی تاکید کرد: باید توجه داشت که قرار نیست سند جامع خدمات سلامت در داروخانه ظرف یک سال اجرایی شود و ما برای تدوین استاندارد‌ها جلسات خوبی برگزار کردیم و استادان داروسازی هم به وزیر بهداشت و رئیس نظام پزشکی نامه‌ای در رابطه با سند خدمات نوشتند.
شانه‌ساز گفت: ما به همکاری پزشکان نیاز داریم و عده‌ای از پزشکان و همکاران علوم آزمایشگاهی این را مطرح میکنند که داروسازان از این به بعد دارو تجویز خواهند کرد و این منحرف کردن ذهن پزشکان است، باید توجه داشت که اکنون داروسازان داروهای بدون نسخه را تجویز میکنند؛ اما بنا بر این سند، باید علت تجویز آن برای بیماران مکتوب و مستند شود تا حق و حقوق بیمار هم حفظ شود.
رئیس سازمان غذاودارو اظهار کرد: این طرح باعث می‌شود تعداد بیماران پزشکان بیشتر شود و بیمار دیابتی بعد از تست قند مثبت، در داروخانه به پزشک و آزمایشگاه ارجاع داده می‌شود. از طرفی باید دانست که داروساز در دسترس‌ترین و ارزانترین عضو تیم پزشکی در اختیار بیمار است و می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد.
باید سند خدمات دارویی در شورای عالی سلامت مصوب شود
مهرعلیان مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذاودارو اظهار کرد: در سند ابلاغی مقام معظم رهبری بر دسترسی عادلانه به خدمات سلامت تاکید شده است، همچنین داروسازان بنابر مصوبه مجلس شورای اسلامی باید در ارائه خدمات دارویی نقش فعال داشته باشد و این قوانین و اسناد پشتیبان های خوبی برای سند جامع خدمات دارایی در داروخانه ها محسوب می‌شوند اما باید سند را در شورای عالی سلامت مصوب کنیم تا پشتیبان قوی برای اجرای آن داشته باشیم.
مهناز خیراندیش مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت اظهار کرد: داروسازان می توانند در ارائه خدمات سلامت محور از ابتدای زنجیره درمان در کنار پزشکان باشند و در همه جای جهان روند به این شکل است.
خیراندیش گفت: سند جامع خدمات سلامت در داروخانه براساس توصیه‌های WHO و سایر گایدلاین‌ها و ضوابط معتبر جهانی در کشور‌های پیشرفته تدوین شده است، حوالی سال‌های ۱۹۹۲، گایدلاین‌های مختلفی از سوی سازمان جهانی بهداشت منتشر شد مبنی بر اینکه داروسازان باید از ابتدای زنجیره‌ی درمان با درمان بیمار و مدیریت دارویی بیمار درگیر شوند.
او افزود: هنوز در کشور ما طبق قوانین و مقررات امکان نسخه نویسی داروساز فراهم نشده است، باید این مسئولیت با داروساز به اشتراک گذاشته شود و داروساز این مسئولیت را در دست بگیرد. باید کاری کنیم تا نظام سلامت تجویز دارو، واکسن و داروهای تزریقی را از داروساز مطالبه کند.
او افزود: در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو هر خدمتی که هزینه اثربخشی بیشتری داشته باشد انتخاب می‌شود، فرقی نمی کند این خدمت اثربخش را بهورز قابل ارائه کند یا داروساز. تمام مواردی که در سند به آنها اشاره شده هزینع اثربخشی آنها در نظر گرفته شده است.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت گفت: هنوز در کشور ما طبق قوانین و مقررات امکان نسخه نویسی داروسازان فراهم نشده است، باید این مسئولیت با داروساز به اشتراک گذاشته شود و داروساز این مسئولیت را در دست بگیرد.
خیراندیش گفت: برخی به موضوع درمان ناخوشی جزیی اعتراض داشتند باید بگوئیم که اکنون بیمار برای یک سردرد به داروخانه می‌رود و خودسرانه دارو دریافت و مصرف می‌کند، اما با اجرای سند خدمات سلامت در داروخانه‌ها در صورتی که بیمار سردرد‌های مشکوک داشته باشد، داروساز مشاوره دارویی و بیمار را به پزشک ارجاع می‌دهد
جمشید سلام زاده، رئیس انجمن داروسازان بالینی گفت: خدماتی همچون درمان ناخوشی‌های جزئی، تست پزشکی با کیت‌های تشخیصی همانند بارداری و قند خون در داروخانه قابل انجام است.
وی ادامه داد: مشاوره دارویی در کشور ما در عمل وجود ندارد و داروساز به جمله دارو قبل از غذا و بعد از غذا مصرف شود، بسنده می‌کند، البته تعدادی محدود داروخانه هم داریم که سعی دارند مشاوره‌های لازم و اصولی را به بیمار بدهند که در این اوضاع جای تقدیر دارد.
سلام زاده تصریح کرد: باید واقعیت را بپذیریم که اجرایی شدن سند خدمات سلامت داروخانه‌ها کار ساده‌ای نیست و نیاز به بستر سازی دارد و ممکن است اجرای ان حتی سال‌ها بطول بیانجامد و این سند باید بطور فازبندی اجرا شود.
رییس انجمن داروسازان گفت: تامین حداقل شرایط مطابق با ضوابط، فضای فیزیکی، امکانات داروخانه، بکارگیری داروسازانی که اموزش‌های لازمه را کسب میکنند از الزامات قانونی پیاده سازی سند خدمات سلامت در داروخانه هاست و قرار نیست که این سند در همه داروخانه اجراسی شود بلکه هر داروسازی که شرایط اجرای سند را داشته باشد می‌تواند آن را اجرایی کند.
وی افزود: باید آیین نامه نظارت بر داروخانه‌ها هم بازنگری شود و راه اندازی نسخه الکترونیک به اجرایی شدن سند خدمات سلامت در داروخانه‌ها کمک می‌کند و اگر همراهی جامعه پزشکی را نداشته باشیم دچار مشکل می‌شویم و باید کاری کنیم تا بیمار از داروسازان خدمات سلامت را مطالبه کنند و این بحث فرهنگی بسیار مهم است.
نجم الدین متخصص داروسازی بالینی و از نویسندگان سند خدمات سلامت داروخانه‌ها در پنل پرسش و پاسخ نقد و بررسی سند جامع خدمات سلامت در داروخانه‌ها گفت: طبق قانون مسئولیت داروساز فقط ترجمه نسخه و تحویل دهرو به بیمار است و امور مربوط به طبابت در آیین نامه‌ها و قوانین تعریف نشده است.
او ادامه داد: اگر داروساز نقش خود را ایفا کند و مشاوره دارویی را در کشور داشته باشیم خدمات دارویی به خوبی صورت می‌گیرد.
نجم الدین اظهار کرد: سازمان جهانی بهداشت ۲۰ سال پیش خدمات داروسازان را باز تعریف کرده است و حالا ما تصمیم داریم جایگاه داروساز را باز تعریف کنیم، در ۱۰ سال گذشته تنها سه مورد شکایت از پزشکان داشتیم که در این سه مورد داروسازان محکوم شدند و این در مقایسه با شکایت لز پزشکان آمار بسیاری کمی است و نباید از این آمار خوشحال شد چرا که مردم اصلا داروسازان را در نظر نمی‌گیرند.
نویسنده سند خدمات سلامت داروخانه‌ها گفت: با اجرای سند خدمات سلامت، داروساز برای تحویل داروهای بدون نسخه هم باید پاسخگو باشد و باید توجه داشت که در کشور‌های پیشرفته مشاوره دارویی تحت پوشش بیمه است.
او افزود: ما حدود ۲۰ هزار فارغ التحصیل داروساز و ۱۰ هزار دانشجوی داروسازی داریم و به نظر توزیع درست در کشور صورت نگرفته است.
باشگاه خبرنگاران جوان
