حجت نوروزی، رئیس پژوهش و فناوری شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) به تشریح آخرین وضع پروژه توسعه فناورانه میدان آزادگان که قرارداد آن بین شرکت ملی نفت ایران و دانشگاه تهران منعقد شده است، پرداخت و گفت: با توجه به غربالگری صورت‌گرفته از سوی انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران، اولویت تزریق در مخازن سروک، کژدمی، گدوان و فهلیان به ترتیب بر اساس تزریق آب، تزریق تناوبی آب و گاز و تزریق گاز امتزاجی به دست آمده است که در صورت اجرا، قابلیت افزایش ضریب بازیافت به میزان حدود ۱۰ درصد بیش از تخلیه طبیعی فراهم خواهد شد.
ایجاد بانک جامع اطلاعات یکپارچه میدان
وی از ایجاد نخستین بانک جامع و یکپارچه اطلاعات میدان مشترک نفتی آزاگان (آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی) در سایه تعامل تنگاتنگ شرکت متن و دانشگاه تهران نیز خبر داد و افزود: اجرای این پروژه از زمان آغاز در سال ۹۴ تا کنون، دستاوردهای زیادی به همراه داشته است که از جمله آن می‌توان به ایجاد بانک اطلاعات یکپارچه آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی در چهار مخزن سروک، کژدمی، گدوان و فهلیان اشاره کرد. به این منظور، بیش از دو ترابایت داده از طرح توسعه آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی در اختیار انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران قرار گرفت و نخستین بانک اطلاعات با قابلیت دسترسی سریع به داده‌های چاه‌ها و مخازن مختلف میدان آزادگان ایجاد شد.
افزایش بهره‌وری با کاهش حفر چاه‌های کم‌بازده
نوروزی با اشاره به شناسایی و تدوین نقشه ناهمگونی تخلخل و تراوایی لایه‌های مختلف میدان آزادگان در این پروژه، عنوان کرد: این اقدام، کاهش حفر چاه‌های خشک و کم‌بازده را به دنبال داشته، به‌طوری که بر اساس مدل‌های یکپارچه ساخته‌شده از سوی دانشگاه، جانمایی چاه‌های پیشنهادی با توجه به توزیع مشخصات مخزنی بهینه‌سازی شده است.
بهبود نرخ تولید با ساخت مواد شیمیایی نانوپایه
سبک‌سازی (افزایش API) و کاهش گرانروی نفت نیمه‌سنگین لایه سروک و کاهش پتانسیل ته‌نشست آسفالتین نفت سبک لایه فهلیان به کمک فرمولاسیون مواد شیمیایی نانوپایه مختص هر مخزن، دیگر دستاورد اجرای طرح توسعه فناورانه میدان آزادگان است که نوروزی به آن اشاره کرد و گفت: با توجه به مشکلات تولید چاه‌های سروک به دلیل سنگینی نفت این لایه و چاه‌های فهلیان به دلیل رسوب آسفالتین در ستون چاه و تاسیسات، انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران اقدام به تهیه فرمولاسیون و ساخت مواد شیمیایی نانوپایه کرده که به نحو موثری به سبک‌سازی و کاهش گرانروی نفت سروک و نیز کنترل و کاهش رسوبات آسفالتین نفت فهلیان در مقیاس ازمایشگاهی منجر شده است. در مرحله بعد، ارزیابی عملکرد میدانی این مواد انجام می‌شود که می‌تواند اثر قابل‌توجهی بر بهبود نرخ تولید چاه‌های سروک و کاهش بسته شدن چاه‌های فهلیان داشته باشد.
وجود ارتباط هیدرولیکی با یاران
رئیس پژوهش و فناوری شرکت متن، ایجاد دستورعمل استاندارد بررسی صحت نتایج آزمایش‌های خواص و رفتار فازی (PVT) نمونه‌های سیالات مخازن و کنترل کیفیت این داده‌ها به‌منظور انتخاب نمونه سیال بهینه را دیگر دستاورد اجرای این طرح پژوهشی برشمرد و افزود: این دستورعمل استاندارد تحت نام QAQC در گزارش‌های فنی مطالعه میدان آزادگان معرفی شده است. نتایج این پروسه استاندارد به همراه مطالعات گرادیان هیدرولیکی فشار استاتیک (DST data) در مخزن فهلیان میدان، سبب کسب اطلاعات زیادی درباره این مخزن شده و ارتباط هیدرولیکی این مخزن با یاران را نشان داده است.
بهره‌مندی از شریک خارجی
به گفته وی، در انجام بسته کاری اول و دوم، دانشگاه تهران ضمن مذاکره با دانشگاه‌ها و شرکت‌های مشاور و مهندسی مختلف دنیا سرانجام یک شرکت معتبر خارجی را به‌عنوان شریک مهندسی و مشاور فنی انتخاب و پیشنهاد فنی و مالی را نیز ارائه کرد که با تایید صلاحیت شریک خارجی و تصویب بسته‌های کاری اول و دوم، همکاری با شریک خارجی و انتقال دانش و فناوری از سال ۱۳۹۵ وارد مرحله اجرایی شد. هم‌اکنون بسته دوم این طرح با همکاری شریک تحقیقاتی خارجی رو به اتمام است و بسته کاری سوم در قالب انجام آزمایش‌های فناورانه ازدیاد برداشت از بهمن‌ماه آغاز خواهد شد.
نوروزی اظهار کرد: با برنامه‌ریزی صورت گرفته، بسته چهارم این طرح اواخر سال ۱۴۰۰ پایان می‌یابد و پروژه وارد مرحله اجرای پایلوت میدانی خواهد شد.
برنامه‌ریزی برای تکمیل زیرساخت‌های طرح در بلندمدت
وی با بیان اینکه با توجه به تداوم قرارداد طرح کلان ملی مطالعات میدان‌محور آزادگان، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت و توسعه و تکمیل زیرساخت‌های متناسب با طرح در دانشگاه تهران فراهم شده است، تصریح کرد: به گفته مسئولان دانشگاه، انستیتو مهندسی نفت امکان ارائه خدمات حرفه‌ای متعددی را در سطح ملی و بین‌المللی پیدا کرده است که از جمله آنها می‌توان به توانمندی در حوزه‌های مختلف مانند ارائه خدمات حرفه‌ای مطالعات جامع فنی - مهندسی توسعه میدان، ارائه خدمات حرفه‌ای فرمولاسیون و تولید افزایه‌های شیمیایی کنترل و حذف رسوبات آسفالتین و واکس، ارائه خدمات حرفه‌ای آزمایش‌های آنالیز خواص سیال و آزمایش‌های معمولی و ویژه مغزه، ارائه خدمات حرفه‌ای آزمایش‌های معمولی و پیشرفته ازدیاد برداشت، ارائه خدمات حرفه‌ای آزمایش‌های آسیب سازند، ارائه خدمات حرفه‌ای آزمایشگاه مغزه دیجیتال و ارائه خدمات کاربردی استفاده از فناوری هوش مصنوعی در مطالعات مخازن و توسعه میدان اشاره کرد.
نوروزی، اعتماد و اطمینان نفت به دانشگاه‌ها و تغییر رویکرد واگذاری پروژه‌ها به دانشگاه‌ها از کوتاه‌مدت به بلندمدت را از عوامل موفقیت این طرح عنوان کرد و گفت: همکاری تیم‌های فنی و مدیریتی دانشگاه با صنعت نفت در قالب کمیته‌های تخصصی و راهبری، هماهنگی و کار گروهی استادان دانشگاه تهران، حمایت و کمک مدیریت و تیم پژوهش و فناوری و برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران و پیگیری و نظارت مستمر معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت در پیشرفت و اثربخشی این طرح نقش بسزایی داشته است.
شانا
