امروزه بیماری‌های قلبی عروقی به‌عنوان مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر انسان‌ها در سراسر جهان شناخته شده‌اند. بر این اساس پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۲۰ میلادی نزدیک به حدود ۵۰ درصد مرگ‌ومیرها به دلیل ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی باشد.
همچنین طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی بیش از یک‌سوم مرگ‌ومیرها در ایران به بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط است. این بیماری‌ها اغلب مرگ‌ومیر، ناتوانی و هزینه بیشتری را نسبت به دیگر بیماری‌ها موجب می‌شوند. به‌طوری‌که اگر تمام گروه‌های سنی در نظر گرفته شود، بیماری‌های ایسکمیک قلبی شایع‌ترین علت مرگ هم در مردان و هم در زنان است.
به گفته محققان، رایج‌ترین نوع بیماری‌های قلبی عروقی ناتوان‌کننده، بیماری عروق کرونر است؛ به‌طوری‌که سالانه ۱.۵ میلیون نفر دچار آنفارکتوس میوکارد می‌شوند و بسیاری از آن‌ها نیاز به جراحی باز پیدا می‌کنند. اعضای خانواده چنین بیمارانی معمولاً اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند. می‌توان گفت اضطرابی که در اعضای خانواده بیمار تحت جراحی به وجود می‌آید، با میزان اضطرابی که خود بیمار تجربه می‌کند، برابر است.
در طول مدت جراحی فوق، عواملی چون انتظار و بی‌خبری همراهان بیمار از روند عمل جراحی، از عوامل مؤثر ایجاد اضطراب در آن‌ها است. به‌طوری‌که بر اساس آمار، ۴۲ تا ۷۲ درصد از اعضای این خانواده‌ها، دچار علائم اضطراب می‌شوند.
در این خصوص، پژوهشی توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهرکرد انجام شده است که در آن تأثیر اطلاع‌رسانی به خانواده بیمار تحت جراحی پیوند عروق کرونر حین انجام عمل، با وسایلی چون تلفن همراه و همچنین بورد الکترونیکی بیرون اتاق عمل، بر کاهش میزان اضطراب آن‌ها بررسی شده است.
این مطالعه روی ۸۰ نفر از اعضای خانواده بیماران تحت جراحی عروق کرونر در شهرکرد انجام شده است و در آن، برای افراد گروه آزمایش، گزارش‌دهی حین جراحی با استفاده از تلفن همراه از سوی پژوهشگر انجام می‌شد. درحالی‌که افراد گروه کنترل، اطلاعات مربوط به بیمار خود را روی بورد الکترونیکی نصب‌شده پشت در اتاق عمل دریافت می‌کردند.
اضطراب شرکت‌کنندگان نیز قبل و بعد از اتمام عمل جراحی و خروج بیمار از اتاق عمل با استفاده از پرسش‌نامه اضطراب انجام شده است.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، حمایت مؤثر اطلاعاتی از اعضای خانواده بیماران می‌تواند باعث کاهش اضطراب آنان حین جراحی بیمار شود و در این خصوص، استفاده از روش تلفن همراه بهتر عمل می‌کند.
در این رابطه، کبری نوریان، پژوهشگر مرکز تحقیقات پرستاری مامایی جامعه نگر دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد و همکارانش می‌گویند: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین تغییرات نمره اضطراب، بین دو گروه مطالعه شده تفاوت قابل‌توجهی با یکدیگر داشتند. بر این اساس میزان کاهش نمره اضطراب در گروه آزمایش که برای آن‌ها از ارتباط تلفن همراه استفاده شده بود نسبت به گروه دیگر، به‌طور قابل‌توجهی بیشتر بود».
این محققان معتقدند «مدیران بیمارستان‌ها می‌توانند برای مراقبت و حمایت بهتر اعضای خانواده بیماران تحت جراحی‌های مختلف تصمیماتی بگیرند تا اطلاع‌رسانی به اعضای خانواده بهتر صورت پذیرد. این اطلاع‌رسانی می‌تواند از سوی پرسنل رده‌های مختلف درمانی شاغل در اتاق عمل و با هماهنگی و تأیید پزشک جراح و مسئول درمان بیمار انجام شود».
طبق نتایج این مطالعه «اطلاع‌رسانی را می‌توان از طریق تلفن و یا ملاقات با همراهان بیمار انجام داد. به‌علاوه ازآنجایی‌که اعضای خانواده حین جراحی بیماران بیشترین اضطراب و نگرانی را تجربه می‌کنند و اضطراب آنان بر سلامتی بیمار و مراقبت‌هایی که از او انجام می‌دهند تأثیرگذار است، بهتر است به آن‌ها فرصتی داده شود تا نگرانی‌ها و سؤالات خود را با پرسنل مراقب بیمار بیان کنند و در این زمان علاوه بر حمایت‌های اطلاعاتی، حمایت‌های عاطفی نیز انجام شود».
این یافته‌ها که می‌توانند در حمایت مؤثر از خانواده بیماران تحت عمل جراحی قلب مفید واقع شوند، در «فصل‌نامه بالینی پرستاری و مامایی» متعلق به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهرکرد انتشار یافته‌اند.
ایسنا
