زندگی یک قهرمانی ورزشی و افتخارآفرینی او را نمی‌شود تنها بر روی سکو یا میدان مسابقه خلاصه کرد، بلکه کسب مدال یا عنوان بین‌المللی نتیجه پروسه‌ای طولانی مدت و حاصل تلاش و کوشش گروه‌های مختلف است؛ خانواده، دوستان، مدیران ورزشی، باشگاه‌ها، مربیان و ورزشکار مجموعه‌ای هستند که تلاش آنان در نهایت به مدال‌آوری در سطح بین‌المللی ختم خواهد شد. خانواده نخستین گروهی است که در مسیر این افتخارآفرینی تلاش مضاعفی خواهد کرد.
اما چرا مسیر رسیدن به قهرمانی برای پارالمپیکی‌ها پر پیچ و خم‌تر از ورزشکاران المپیکی است؟ برای پاسخ روشن به این پرسش لازم است ابعاد اجتماعی، روانی و زیستی حضور یک فرد معلول در مسیر زندگی مورد بررسی قرار گیرد تا نقش خانواده به عنوان نخستین پیچ سخت رسیدن به سکوی پارالمپیک مشخص شود. معلولیت به ۲ شیوه برای فرد بروز پیدا می‌کند. در شیوه نخست معلولیت مادرزادی است و فرد از هنگام تولد دچار مشکلاتی است که در بُعد جسمی و ذهنی باید با آن دست و پنجه نرم کند. هر ۲ این ابعاد از روزهای ابتدایی زندگی کودک موجب تغییر نگاه اطرافیان خواهد شد.
اما شکل دوم معلولیت ناشی از مجروحیت در جنگ و مصدومیت در تصادف‌ها است که موجب خواهد شد فرد دچار نقص شود. در این حالت نیز فرد بالغ دچار مشکلات روحی و جسمی خواهد شد که مسیر زندگی اجتماعی او را تغییر خواهد داد.
در هر ۲ شیوه معلولیت بدون شک نخستین نهادی که باید مشکلات روحی، جسمی و درمانی معلولان را تحمل کند خانواده است؛ خانواده‌ای که با داشتن فرزند معلول در اجتماع نیز با مشکلاتی روبرو می‌شود که در برخی مواقع ناشی از کلیشه‌های ذهنی است. اما مبارزه با این مشکلات و آماده کردن یک معلول برای حضور در جامعه سخت است. این سختی زمانی بیش از پیش خواهد شد که معلولان دور افتاده از جمع دوستان و همسالان باید به فعالیت‌های آموزشی و ورزشی روی آورند.
در این شرایط است که خانواده‌ها با کمک نهادهای آموزشی و ورزشی زمینه را برای پرورش ظرفیت‌های فرد فراهم می‌کند، ظرفیت‌هایی که در برخی از مواقع تحت تاثیر اعتماد به نفس پایین در حالت بالقوه مانده‌اند. ایجاد انگیزه و روحیه برای حضور فرد در فعالیت‌های آموزشی و ورزشی توسط خانواده در نهایت برون‌دادی به نام قهرمانان پارالمپیکی دارد؛ قهرمانانی که دیگر شناخت آنان تنها به محله یا یک شهر ختم نمی‌شود بلکه نامدارانی در ورزش جهان و پارالمپیک هستند. کسب بیش از ۵۰ مدال طلای بازی‌های پاراآسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا تنها بخشی از افتخارآفرینی آنان است.
حال که بازیگر تئاتر ورزشی در میدان قهرمانی بهترین نمایش را به اجرا گذاشته، لازم است نگاه جدی به پشت صحنه زندگی این قهرمان شود تا در هیاهوی افتخارآفرینی ورزشکاران پارالمپیکی، مشکلات اجتماعی، ورزشی، اقتصادی و روانی حاکم بر خانواده آنان به فراموشی سپرده نشود. شاید این خانواده‌ها امروزه با وجود داشتن فرزندانی قهرمان خوشحال باشند اما در روزگاری نه چندان دور آنان مشکلات اجتماعی و روانی ناشی از تربیت یک فرزند معلول را بر دوش می‌کشیدند.
لذا برای پاسداشت این «کارگردانان موفقیت» لازم است که وزارت ورزش و کمیته ملی پارالمپیک توجه ویژه‌ای به خانواده‌ها داشته باشند. توجه‌ای که موجب خواهد شد تا دیگر خانواده‌های درگیر با مشکل معلولیت از زیر سایه نگاه سنگین برخی از سوگیری‌ها خارج شوند و فرزندان خود را در مسیر پرورش ظرفیت‌های ذهنی قرار دهند.
اگر بخواهیم نمونه زحمات خانواده‌ها در رساندن فرزندان خود به بالاترین سطح قله افتخار بیان کنیم شاید بهتر باشد به آرشیو صدا و سیما مراجعه کنیم جایی که مادر قهرمانانی مانند «محمد خالوندی» دارنده مدال طلای بازی‌های پارالمپیک 2016 ریو و «مرتضی مهرزاد» عضو تیم والیبال نشسته ایران به تشریح مشکلات پیش روی خانواده از زمان معلولیت فرزندان پرداختند.
ایرنا
