با توجه به شرایط مساعد اقلیمی و بارش های فروردین، میزان تولید سیب درختی نسبت به مدت مشابه سال قبل حداقل ۴۰ درصد رشد داشته است که به دلیل نبود بازار شفاف، عدم وجود صنایع تبدیلی, ظرفیت نگه داری در سردخانه و چالش های صادرات، عمده محصول روی دست باغداران مانده است.
این در حالی است که در سال رونق تولید انتظار می رود دست اندرکاران توجه بیشتری به کشاورزان داشته باشند تا با وجود پتانسیل بالای بخش کشاورزی و توسعه صادرات کالاهای مزیت دار بتوانیم درآمد ارزی قابل توجهی را نصیب کشور کنیم تا از فشار بر منابع نفتی کاسته شود.
آخرین برآوردها از قطب های اصلی تولیدکننده سیب نشان می دهد که عمده محصولات تولیدی به سبب نبود خریدار روی دست باغداران مانده که اگر هر چه سریع تر تمهیداتی برای مازاد تولید اندیشیده نشود، بخشی از تولید به هدر می رود.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که امسال تولید سیب درختی به سبب شرایط مساعد اقلیمی و نبود سرمازدگی با رشد حداقل ۳۵ تا ۴۰ درصدی به بیش از ۴.۵ میلیون تن خواهد رسید که با احتساب مصرف داخل حداقل ۱.۵ میلیون تن از این میزان برای تعادل بازار داخل و جلوگیری از افت قیمت باید صادر شود.حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت تولید سیب درختی و چالش های پیش روی صادرات با خبر شویم:
صادرات حداقل ۱.۵ میلیون تن سیب درختی لازمه تعادل قیمت بازار داخل
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به اینکه بازار محصولات باغی مطلوب نیست، اظهار کرد: با وجود رشد چند برابری تولید محصولات باغی نسبت به سال گذشته و مازاد تولید بیش از نیاز داخل، اما قیمت محصولات باغی به حدی پایین است که جوابگوی هزینه کشاورزان نیست.
وی افزود: بنابر آمار، امسال ۴.۵ میلیون تن سیب درختی در کشور تولید می‌شود که با صادرات حداقل ۱.۵ میلیون تن از این میزان، تعادل در بازار داخل حفظ خواهد شد.
نورانی با تاکید بر ایجاد بازار‌های جدید صادراتی بیان کرد: با توجه به افزایش هزینه حمل و نقل، بسته بندی، نیروی انسانی و تاثیر آن بر قیمت تمام شده تولید انتظار می‌رود که دستگاه‌های متولی همچون وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت حمایت‌هایی به منظور کاهش هزینه‌های تولید انجام دهد.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ادامه داد: با وجود آنکه راه اندازی کشتیرانی والفجر بندر بوشهر موجب شده تا کشور‌های حاشیه خلیج فارس همچون کویت، بحرین و قطر را پوشش دهیم، از این رو این امر در تسهیل صادرات تاثیر بسزایی دارد.
به گفته وی، با وجود آنکه با کشور‌های هند، پاکستان، چین و افغانستان روابط اقتصادی خوبی داریم، بنابراین امکان توسعه پروتکل‌های تجاری با کشور‌های همسایه دور از انتظار نیست. به عنوان مثال پاکستانی‌ها علاقه‌مند به خرید سیب ایرانی در برابر تهاتر با نارنگی کینو در فصول دیگر هستند که به سبب ممنوعیت واردات نارنگی به کشور، آن‌ها حاضر به خرید محصول از ما نیستند.
نورانی با انتقاد از این مسئله که هندوستان برای واردات سیب ایرانی تعرفه ۴۵ درصدی گذاشته است، بیان کرد: براین اساس وزارت امور خارجه با ورود به این موضوع باید پروتکل دوجانبه منصفانه‌ای را بین طرفین ایجاد کند چرا که در جاده ۲ طرفه صادرات و واردات باید موازنه و تعادل ایجاد شود تا مشکل پیش روی باغداران مرتفع گردد.
این مقام مسئول ادامه داد: با وجود افزایش چشمگیر تولید محصولات باغی از جمله سیب درختی، اخذ تعرفه‌های بالای واردات فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد می‌کند چرا که آن‌ها مجبورند محصول خود را ارزانتر به فروش رسانند تا صادرات انجام شود.
وی با بیان اینکه روسیه بازار مناسبی برای سیب ایرانی به شمار می‌رود، تصریح کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های حمل و نقل از مسئولان دولتی انتظار می‌رود که حمایت‌هایی در این خصوص داشته باشند تا با کاهش هزینه ها، صادرات افزایش یابد.
تداخل زمان برداشت با بسته شدن ایام اربعین بر کندی صادرات دامن زد
محمد رضا شعبانی مدیر عامل اتحادیه باغداران مازندران، با اشاره به اینکه بازار محصولات سردرختی تعریفی ندارد، اظهار کرد: طبق روال همه ساله همزمان با فصل برداشت محصولات باغی، قیمت با روند نزولی در بازار روبه رو می‌شود که امسال افزایش تولید مزید بر علت شده تا باغداران با زیان چشمگیری در فروش محصولاتشان مواجه شوند.
وی افزود: با توجه به آنکه امکان عرضه مستقیم محصولات از سوی کشاورزان وجود ندارد، همین امر موجب شده تا محصولات باغی با افت قیمت در بازار رو به رو شود.
شعبانی با تاکید بر صادرات سیب درختی گفت: با توجه به مازاد تولید سیب درختی بیش از نیاز کشور، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت با حمایت از صادرکنندگان باید گامی مهم در توسعه صادرات بردارند.
مدیر عامل اتحادیه باغداران مازندران ادامه داد: تداخل زمان برداشت سیب درختی با ایام محرم و بسته شدن مرز عراق، موجب کند شدن و عدم صادرات شد.
وی درباره تاثیر خرید تضمینی بر بازار سیب درختی بیان کرد: با توجه به آنکه عرضه یکباره محصول منجر به افت شدید قیمت در بازار می‌شود، از این رو خرید تضمینی محصول، نگه داری در سردخانه‌ها و عرضه بتدریج سیب درختی تا حدی بر بهبود قیمت و شرایط باغداران تاثیر گذار است.
شعبانی کاهش قدرت خرید خانوار را یکی دیگر از دلایل افت قیمت سیب درختی در بازار اعلام کرد و گفت: بنابر آمار امسال بیش از ۴ میلیون تن سیب درختی در کشور تولید می‌شود که علی رغم رشد چند برابری تولید نسبت به سال قبل، میزان مصرف به سبب کاهش قدرت خرید خانوار افت محسوسی داشته است که انتظار می‌رود با فراهم شدن زمینه صادرات هر چه سریع‌تر مشکلات پیش روی باغداران مرتفع شود.
این مقام مسئول مجموع صادرات سیب درختی سال گذشته را یک میلیون تن اعلام کرد و افزود: اگر با فراهم شدن زیرساخت‌های صادراتی، کاهش هزینه‌های حمل و نقل و تعرفه امسال بتوانیم این میزان صادر کنیم، به سبب ماندگاری بالای سیب و مصرف در طول ایام سال و صنایع تبدیلی دیگر جای هیچ گونه نگرانی مبنی بر افت شدید قیمت و مازاد تولید روی دست باغداران نیست.
وی ادامه داد: سال گذشته سرمازدگی باغات منجر به افت شدید تولید سیب درختی شد که خوشبختانه به سبب شرایط مساعد بارندگی، امسال میزان تولید حداقل ۳۵ درصد رشد یافت که متاسفانه مسائل و مشکلات متعدد همچون بسته بودن مرز عراق در ایام اربعین و مشکلات بازگشت ارز به کشور نگرانی‌هایی از حیث افزایش تولید برای باغداران ایجاد کرده است که امیدواریم بانک مرکزی از طریق تهاتر کالا یا بازگشت پول به صورت ریال موانع را از سر راه صادرکنندگان بر دارد، در غیر این صورت تجار رغبتی به صادرات ندارند.
شعبانی قیمت خرید تضمینی هر کیلو سیب درختی از باغداران را ۴ هزار و ۸۵۰ تا ۴ هزار و ۹۵۰ تومان اعلام کرد و گفت: با توجه به شرایط اقتصادی و افزایش هزینه‌های تولید، باغداران رغبتی به فروش محصول با چنین نرخ‌هایی ندارند، اما به سبب کاهش قدرت خرید خانوار مسائل باید مدیریت شود تا سرانه مصرف افت محسوسی نداشته باشد.
رشد حداقل ۳۵ درصدی تولید سیب درختی نسبت به سال قبل
مجتبی شادلو نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران، با انتقاد از این محصول که بخش عمده‌ای از سیب درختی برخی استان‌ها به هدر رفته است، اظهار کرد: با توجه به نبود خریدار و افزایش تولید، بخش عمده‌ای از سیب درختی روی دست باغداران مانده است و هم اکنون سلف خران برای خرید با قیمت‌های نازل در بازار ریختند.
وی افزود: با وجود آنکه از زمان گل دهی محصول بار‌ها با وزیر جهاد کشاورزی، بانک کشاورزی و معاونت برنامه و بودجه دولت موضوع افزایش چند برابری تولید سیب درختی نسبت به سال قبل را اطلاع رسانی کردیم و راهکار‌هایی برای جلوگیری از افت قیمت محصول و زیان باغداران را ارائه دادیم، اما تاکنون اقدام قابل قبولی در این خصوص صورت نگرفته است.
شادلو از رشد حداقل ۳۵ درصدی تولید سیب درختی نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد و گفت: با وجود رشد چند برابری تولید سیب درختی، اگر دلالان به امر خرید از باغداران ورود نمی‌کردند، به مراتب خسارت باغداران بیشتر بود.
نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران ادامه داد: علی رغم افزایش هزینه‌های تولید و تعهدات بانکی، باغداران اقدام به تولید محصولات باغی از جمله سیب درختی کردند که هم اکنون انتظار دارند قیمت فروش محصولاتشان به گونه‌ای باشد که جوابگوی قیمت تمام شده تولید و هزینه‌های حداقلی خانوار باشد.
به گفته وی، با وجود افزایش چند برابری قیمت کاغذ، سبد، نیروی انسانی و ... باغداران انتظار دارند با تخصیص مشوق‌های صادراتی و تهاتر سیب در ازای واردات محصولاتی همچون موز و آناناس و کاهش تعرفه از استمرار کاهش قیمت و هدر رفت محصول جلوگیری کنند.
شادلو با بیان اینکه نبود بازار شفاف از چالش‌های اصلی پیش روی باغداران به شمار می‌رود، گفت: نبود بازار شفاف و بارندگی‌های اخیر به سبب تعلل در برداشت مشکلات متعددی برای باغداران ایجاد کرده است که انتظار می‌رود مسئولان ذی ربط پای کار بیایند و حمایت‌های حداقلی را به منظور کاهش زیان آن‌ها به عمل آورند.
نایب رئیس اتحادیه باغداران در پایان با اشاره به اینکه رشد محصولات باغی فرصت طلایی پیش روی اقتصاد به شمار می‌رود، تصریح کرد: در شرایط کنونی که از صادرات نفت محروم هستیم، اما در زمینه مواد غذایی و محصولات کشاورزی به کشور‌های همسایه فرصت خوبی پیش روست و این معطلی و از دست دادن زمان از سوی مسئولان امر, جای سوال است و همواره از متولیان انتظار می‌رود به جای شعار دادن، تدابیری همچون مشوق صادراتی و سیاست بازار در ازای بازار بیندیشند چرا که نبود زیر ساخت‌های مناسب، مشکلات حمل و نقل، نبود حمل و نقل تخصصی، بروکراسی‌های پیچیده اداری و مشکلات بازگشت ارز، دست و پای صادرات بسته است.
باشگاه خبرنگاران جوان
