صدا و سیما به تحریم‌ کنندگان نفت‌ کش‌ های ایران آدرس داد

به گزارش روزنامه شرق، همین وقت مجری دیگر برنامه حتی اشاره می‌کند که این تصویر در خبرگزاری «رویترز» نیز مورد استفاده قرار گرفته است، درحالی‌که چندی پیش رویترز در گزارشی مدعی شده بود نفت‌کشی ایرانی محموله ۱۳۰ هزارتنی نفت را در بندر جوشان تحویل داده است؛ گزارشی که باعث شد آمریکا درباره تخطی از اجرای تحریم‌ها هشدار دهد و به صرافت تنگ‌ترکردن حلقه تحریم فروش نفت ایران بیفتد. صدا وسیما اما دیروز در همین راستا مدعی شد که نفت کش طبق برآوردها یک میلیون بشکه نفت را تحویل شرکت ملی نفت چین داده است. بازی صداوسیما با منافع ملی البته وقتی تکمیل شد که دیروز روزنامه «نیویورک‌تایمز» آمریکا گزارشی درباره حرکت مخفیانه نفت کش‌ها برای دورزدن تحریم‌ها منتشر کرد.
بازی صدا و سیما با منافع ملی
حوالی ظهر دیروز هنوز؛ نماینده های مجلس در هیئت نظارت بر صداوسیما در جریان برنامه شبکه سه نیستند. غلامرضا کاتب می‌گوید که در جلسه است و گویا علاقه‌ای هم به دنبال‌کردن موضوع ندارد. احسان قاضی زاده هاشمی، نماینده دیگر هم می‌گوید که باید با کارشناسان ذی ربط صحبت کند. هرچند درستی اطلاعات صداوسیما هنوز مشخص نیست و از سوی نهادهای مرتبط تأیید نشده، اما اعتراض‌ها به رویه خلاف منافع ملی این سازمان آغاز شد. محمد کاظمی، نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس، به «شرق» گفت که امیدواریم این موضوع از روی عمد نباشد، اما «این روزها صداوسیما در خیلی از مسائل خلاف منافع ملی عمل می‌کند». کاظمی گفت: «ضرری که ممکن است چنین برنامه‌ای به منافع ملی بزند جبران‌ناپذیر است. این اتفاق نشان دهنده این است که مدیر بی‌تجربه‌ای در رأس این شبکه قرار دارد و صداوسیما باید در مدیریت شبکه سه و این انتصاب تجدیدنظر کند، چراکه همان‌طور که گفتم، برنامه های متعددی خلاف منافع ملی پخش کرده است. وقتی ما مجبور هستیم که نفت را از مسیرهای غیرمتعارف عرضه کنیم، این حد از غفلت قابل‌قبول نیست. درواقع دانستن محرمانه‌بودن چنین اطلاعاتی در حد الفبای کار است». کاظمی تأکید کرد که باید توجه داشت برنامه ها زیر ذره‌بین جهانی هستند و در این شرایط قراردادن فردی غیرحرفه‌ای و بی‌تجربه در رأس شبکه‌ها اشتباهی نابخشودنی است که چنین عواقبی هم دارد: «صدا و سیما در این زمینه باید بازنگری داشته باشد و این موضوع باید در هیئت نظارت بررسی شود».
پاس گل به رسانه آمریکایی
دیروز اما درست وقتی که صداوسیما اطلاعات ملی را پخش می‌کرد، روزنامه «نیویورک تایمز» گزارشی درباره وضعیت دورزدن تحریم‌ها در ایران منتشر کرد و از حرکت «چراغ خاموش» نفت کش نوشت. در این گزارش آمده: «درحالی‌که تحریم های دولت ترامپ بر نفت و فراورده‌های پتروشیمی ایران در جای خود قرار گرفته‌اند، بعضی از ناوگان‌های حمل‌ونقل جهان زمان برداشت محموله از بنادر ایران، «چراغ خاموش» حرکت می‌کنند و از این راه از این محدودیت‌ها سرپیچی می‌کنند. این را تحلیلگران تجاری‌ای می‌گویند که داده‌های حمل و نقل را رصد می‌کنند و نیز مقامات اطلاعاتی اسرائیل؛ که از فشارهای ترامپ حمایت می‌کند». در ادامه، این روزنامه نوشته که سمیر مدنی، از بنیان گذاران شرکتی که برای شناسایی نفت‌کش‌هایی که در بنادر ایرانی پهلو می‌گیرند، از تصاویر ماهواره‌ای استفاده می‌کند، می‌گوید: «فعالیتشان را مخفی می‌کنند. نمی‌خواهند این حقیقت را که در ایران مشغول عبور از تحریم‌ها بوده‌اند جار بزنند. به همین سادگی».
نیویورک‌تایمز در ادامه این گزارش، نموداری پویا منتشر کرد با عنوان «نفت‌کش‌های چینی مدام در خلیج فارس ناپدید می‌شوند». در حاشیه این نمودار، مسیر رصدشده حرکت نفت‌کشی را نمایش می‌دهد که به خلیج‌فارس نزدیک می‌شود و سپس سیستم گزارش موقعیتش که طبق معاهدات بین المللی باید دائماً روشن باشد، خاموش می‌شود. چندروز بعد دوباره سیستم تعیین موقعیت همین نفت‌کش در همان حوالی و در حال حرکت به سمت هند روشن می‌شود. این مسیر دوباره توسط این کشتی به همین شکل طی می‌شود. نیویورک‌تایمز می‌نویسد توجیهات فنی برای خاموش‌شدن این سیستم وجود دارد و مالکان می‌توانند به آنها استناد کنند.
صدا و سیما کدام خط را دنبال می‌کند؟
صدا و سیما معادلات دیگری را هم با شوی دیروز برهم زده است. سفیر ایران در انگلیس که همین چند ماه پیش معترض نشان دادن راه های دورزدن تحریم در برنامه های شبکه «بی‌بی‌سی» بود، شاید امروز باید به رسانه جمهوری اسلامی اعتراض کند. حمید بعیدی نژاد بهمن سال گذشته نوشته بود که «سازمان های اطلاعاتی آمریکا که سال‌هاست مدعی هستند هزاران سند از فعالیت های چندین شرکت ثبت‌شده در اروپا و برخی اشخاص خاص دارند، حالا در یک تقسیم مسئولیت، بسیاری از مدارک فارسی را برای افشای علنی افراد و شرکت های خارجی و ایرانی درگیر دورزدن تحریم‌ها، در اختیار بی‌بی‌سی فارسی قرار داده‌اند». سفیر ایران گفته بود که «هدف اصلی این پروژه در این شرایط خاص ترساندن شرکت های خارجی در معامله با ایران و اضافه‌کردن اسامی جدید اشخاص و شرکت‌ها به لیست تحریم های خزانه داری آمریکاست». او تقاضای تغییر محتوای برنامه های شبکه فارسی زبان را کرده بود؛ درخواستی که حالا شاید بتواند از صداوسیما هم داشته باشد.
شورای‌عالی امنیت ملی ورود کند
اما هدف صدا و سیما از شوی نفت کش چه بوده؟ عبدالکریم حسین زاده، نایب رئیس فراکسیون امید، در این زمینه گفت: «این اقدام نه تنها ضد منافع ملی، بلکه در راستای منافع طرف مقابل با منتشرکردن اطلاعات کشور است. سؤال اول اینجاست که این اطلاعات از چه طریقی به شبکه سه رسیده است؟ اگر هدف نشان‌دادن اقتدار و توانایی دورزدن تحریم‌هاست، باید پرسید که هزینه این برنامه ضد منافع ملی را چه کسی می‌دهد؟ شبکه سه یا ملت؟» او معتقد است که شورای عالی امنیت ملی باید به این موضوع ورود کند. البته اگر چنین اجازه‌ای پیش‌تر به شبکه سه داده نشده باشد. او اضافه کرد که «با این کار ممکن است مشتری‌های نفت را از دست بدهیم و در نتیجه فشار بر کشور روزبه‌روز بیشتر شود». این نکته‌ای است که به گفته مسئولان حتی طرف چینی هم بارها بر آن تأکید کرده است؛ آدرس ندادن به تحریم کنندگان در راستای نمایش اقتدار و توانایی غلبه بر تحریم‌ها. در این شرایط تنها می‌توان منتظر واکنش‌ها به برنامه شبکه سه ماند و امیدوار به افزایش نیافتن عواقب جبران ناپذیر آن بود.