نیمه پر کاهش قیمت نفت

ورود رسمی بازار نفت به فاز خرسی اگرچه نگرانی معامله‌گران و کشورهای تولیدکننده نفت را برانگیخته است، اما از نگاه تحلیلگری مانند جان کمپ می‌تواند فرصتی برای بازگرداندن تعادل دوباره به این بازار باشد. هر بشکه طلای سیاه در حال حاضر افتی حدوداً ۲۰ درصدی نسبت به بالاترین سطح خود در اواخر آوریل به ثبت رسانده است. هر بشکه نفت خام برنت در آوریل به رکورد ۷۴ دلار بر بشکه دست یافت اما روز گذشته و تا لحظه تنظیم این خبر (ساعت ۱۵:۳۰) با رشد محدود ۷ سنتی، روی ۶۳.۳۶ دلار بر بشکه باقی ماند. شاخص نفت خام آمریکا نیز پس از ثبت رکورد ۶۶ دلار بر بشکه در آوریل، روز گذشته ۲۷ سنت افزایش قیمت داشت و به ۵۴.۳۶ دلار بر بشکه رسید. با این حال کمپ در رابطه با روند نزولی قیمت‌ها، نیمه پر لیوان را می‌بیند و عقیده دارد «قیمت‌های پایین نفت شروعی برای بازگرداندن تعادل به بازار نفت است، زیرا می‌تواند همچون مانعی بر سر راه رشد تولید نفت خام آمریکا قرار گیرد و از دیگر سو عاملی برای تحریک عربستان و متحدانش برای تداوم توافق کاهش تولید در نیمه دوم ۲۰۱۹ باشد.»
چرا کند شدن تولید آمریکا مهم است؟
به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام این کشور در ماه مارس نسبت به فوریه رشدی ۲۴۱ هزار بشکه‌ای در روز داشته و به ۱۱.۹۰۵ میلیون بشکه در روز رسیده است. همچنین تولید روزانه نفت خام آمریکا در سه ماه نخست امسال نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته، رشد داشته و افزایشی ۱.۵۷۵ میلیون بشکه‌ای در روز داشته است. طبق یادداشت کمپ، رشد تولید نفت از میادین ساحلی آمریکا در سه ماه نخست امسال ۱.۴۲۵ میلیون بشکه در روز بوده که نسبت به رشد تولید ۱.۸۱۷ میلیون بشکه‌ای در سه ماه سوم ۲۰۱۸ روندی کاهشی را نشان می‌دهد. در واقع کاهش قیمت‌ها که از سه ماهه چهارم سال گذشته آغاز شد، از اواخر آوریل بار دیگر از سر گرفته شده است. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های شروع دوباره روند نزولی قیمت‌ها، کاهش سرعت حفاری‌های تازه در صنعت نفت آمریکا یا تکمیل دکل‌های حفاری نیمه‌تمامی است که از قبل وجود داشته‌اند.
برای مشخص شدن میزان تأثیرگذاری افت قیمت‌ها بر روند فعالیت صنعت نفت آمریکا کافی است نگاهی به آمارهای منتشر شده از سوی مؤسسه بیکر هیوز داشته باشیم. طبق اعلام این شرکت، تعداد دکل‌های حفاری نفت خام در انتهای مه به ۸۰۰ عدد کاهش پیدا کرده است. این میزان از رکورد تعداد دکل‌های حفاری در نوامبر ۲۰۱۸ (که تعداد آنها ۸۸۸ عدد بوده)، کاهشی ۱۰ درصدی به ثبت رسانده است. طبق تجربه، تأثیر کامل کاهش قیمت‌های اخیر با یک فاصله زمانی و در نیمه دوم ۲۰۱۹ و اوایل ۲۰۲۰ خود را به شکل کند شدن روند رشد تولید نشان خواهد داد. تولید روزانه نفت خام در آمریکا طی سال‌های گذشته به لطف افزایش تولید نفت شیل، رشد قابل توجهی داشته و از حدود ۹.۲ میلیون بشکه در روز در ابتدای ۲۰۱۶ به ۱۲.۴ میلیون بشکه در روز در حال حاضر رسیده است. به این ترتیب صنعت نفت خام آمریکا موفق شده طی حدود سه سال بیش از ۳.۲ میلیون بشکه در روز به تولیداتش بیفزاید.
رشد تولید نفت آمریکا یکی از عوامل اثرگذار بر مازاد عرضه و فشار به قیمت‌ها به شمار می‌رود. هرچند کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت خام مانند عربستان نسبت به رشد تولیدات شیل آمریکا ابراز نگرانی نمی‌کنند اما روسیه کشوری است که همواره نگرانی بیشتری در این زمینه دارد. با این حال روند نزولی قیمت‌ها می‌تواند مانعی بر سر راه رشد بیش از اندازه تولید نفت شیل باشد.
عامل حیاتی برای توافق کاهش تولید
اتفاق دیگری که ممکن است با افت قیمت نفت رخ بدهد، افزایش شانس دست یافتن به توافقی برای تداوم کاهش تولید در نیمه دوم ۲۰۱۹ است. کمپ عقیده دارد ترکیبی از کند شدن رشد تولید شیل آمریکا و ادامه محدودیت تولید از سوی عربستان و متحدانش می‌تواند نگرانی از عرضه بیش از اندازه را در اواخر ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ از بین ببرد.
با این حال باید دید آیا روسیه با وجود قیمت‌های پایین نفت به تداوم توافق کاهش تولید ۱.۲ میلیون بشکه‌ای رضایت خواهد داد یا خیر. الکساندر نواک، وزیر نفت روسیه روز گذشته اعلام کرد نمی‌تواند منکر سناریویی شود که طبق آن اگر توافق کاهش تولید تمدید نشود، قیمت‌ها به ۳۰ دلار بر بشکه سقوط خواهند کرد.
با این حال روسیه هنوز در قبال اینکه در نیمه دوم ۲۰۱۹ در توافق کاهش تولید ۱.۲ میلیون بشکه‌ای حضور خواهد داشت یا خیر، موضع مشخصی اتخاذ نکرده است. موضع خنثای روسیه اما باعث نشد تا روز گذشته نواک نسبت به ریسک‌های بیش از اندازه بازار نفت ابراز نگرانی نکند. به گفته وزیر نفت روسیه که به‌عنوان رهبر کشورهای غیرعضو اوپک در توافق کاهش تولید حضور دارد، روسیه نیاز به بررسی بیشتر بازار دارد تا بتواند در «جولای» در رابطه با بازگرداندن تعادل بازار نفت تصمیم‌گیری کند. تاکید نواک بر ماه جولای برای تصمیم‌گیری درباره آینده توافق کاهش تولید در حالی است که طبق جدول زمان‌بندی اوپک، قرار بر این بوده که نشست رسمی ۱۶۷ اوپک و همچنین ششمین نشست اوپک پلاس، به ترتیب در روزهای ۲۵ و ۲۶ ژوئن برگزار شود. اما پیشنهاد وزیر نفت روسیه تغییر این تاریخ به روزهای دوم تا چهارم جولای است.
نواک روز گذشته در حالی به «نیاز روسیه به زمان بیشتر برای بررسی بازار نفت» تاکید کرد که همتای عربستانی او به نقل از خبرگزاری تاس اعلام کرده بود روسیه تنها کشور در میان کشورهای عضو اوپک پلاس است که هنوز تصمیمی در رابطه با تداوم توافق کاهش تولید در نیمه دوم ۲۰۱۹ اتخاذ نکرده است. فالح به خبرگزاری تاس روسیه گفت: تصور می‌کنم تنها کشوری که هنوز درباره تمدید کاهش تولید با ما همراه نیست، روسیه است. در داخل این کشور درباره میزان نفتی که این کشور باید در نیمه دوم سال تولید کند، بحث وجود دارد.
تلاش سعودی برای جلب همراهی روسیه
با وجود اختلاف نظرهایی که بر سر تمدید یا عدم تمدید توافق کاهش تولید میان عربستان و روسیه وجود دارد، به نظر می‌رسد خالدالفالح، وزیر نفت عربستان، قصد دارد برای جلب نظر روسیه تا حد ممکن با این شریک استراتژیک همراهی داشته باشد. به گزارش رویترز، وزیر انرژی عربستان سعودی اظهار کرده که ممکن است پیش از نشست رسمی اوپک، فرصت دیگری برای مذاکره با نواک در نشست گروه جی ۲۰ در ژاپن وجود داشته باشد. الفالح با این اظهارنظر، به‌طور تلویحی با تاریخ پیشنهادی روسیه برای تغییر نشست پیش‌روی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک موافقت کرده است، زیرا نشست جی ۲۰ امسال در روزهای ۲۸ و ۲۹ ژوئن، یعنی چند روز بعد از تاریخی که در جدول زمان‌بندی اوپک برای برگزاری نشست رسمی اوپک در وین در نظر گرفته شده، برگزار می‌شود.
با وجود انعطافی که سعودی‌ها با هدف دست یافتن به قیمت‌های بالاتر نفت در مقابل روسیه از خود نشان می‌دهند؛ باید دید در نهایت بی‌میلی روسیه برای تداوم حضور در توافق کاهش تولید از بین خواهد رفت یا خیر. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هفته گذشته گفته بود اوپک و روسیه درباره قیمت مناسب برای نفت اختلاف نظر دارند اما در نشست سیاست‌گذاری، یک تصمیم مشترک خواهند گرفت. او با تاکید بر اینکه روسیه از محدوده فعلی حدود ۶۰ تا ۶۵ دلار در هر بشکه راضی است، از محور سعودی - اماراتی فاصله گرفت. پوتین با اشاره به سطح پایین‌تر قیمت اذعان کرد که مسکو برخلاف تولیدکنندگان عربی که به قیمت بالاتر برای تقویت بودجه دولتی خود و بسته‌های تنوع‌سازی اقتصادی نیاز دارند، علاقه‌ای به دستیابی به قیمت بالاتر ندارد. اظهارات رئیس‌جمهور روسیه در شرایطی که وزیر نفت این کشور نفت ۳۰ دلاری را در صورت تمدید نشدن توافق کاهش تولید دور نمی‌بیند، می‌تواند به معنای تمایل این کشور برای ترک توافق کاهش تولید تفسیر شود.
همچنین ایگور سچین، مدیرعامل شرکت روس‌نفت هشدار داده است اگر مسکو با تمدید توافق کاهش تولید اوپک موافقت کند، باید خسارت این شرکت را جبران کند. وی درباره به خطر افتادن سهم بازار روسیه و افتادن آن دست رقیبان آمریکایی نیز هشدار داده است. آن‌طور که اویل پرایس تحلیل می‌کند، اگر غول‌های نفت و گاز روسیه که حامیان اصلی پوتین در روسیه هستند شروع به شکایت کنند تزار روسیه ناچار به اقدام خواهد بود.با تمام این تفاسیر باید دید در نهایت موضع روسیه که حالا تبدیل به عنصری کلیدی در تعیین سرنوشت توافق کاهش تولید شده، به کدام سمت تغییر خواهد کرد.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد