ایران در اتحادیه جهانی غارشناسی عضو شد

به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این رویداد از نظر فعالان حوزه‌ی غارنوردی و غارشناسی ایران با توجه به محدودیت‌هایی که در داخل کشور بر فعالیت‌های آن‌ها اعمال می‌شود، ارزنده و امیدبخش است، به‌طوری که بسیاری از اساتید دپارتمان‌های زمین‌شناسی دانشگاه‌های ایران و غارنوردان پیشکسوت را تحت تأثیر قرار داده و آن‌ها را برای ادامه‌ی راه به‌منظور شناسایی، معرفی، حفظ و ثبت جهانی غارهای شگفت‌انگیز و گاه بی‌نظیر ایران امیدوارتر کرده است.

جواد نظام‌دوست - رییس انجمن غارشناسان ایران - در این‌باره گفت‌: به‌دنبال برگزاری شانزدهمین اجلاس بین‌المللی غارشناسی در جمهوری چک، ایران با کسب 39 رأی موافق از 41 رأی مجمع، به‌عنوان عضو رسمی اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی در کنار 61 عضو قبلی پذیرفته شد.

او یادآوری کرد: این کنگره‌ی علمی با حضور یک‌هزار و شش نفر از 70 کشور جهان از 21 تا 28 جولای 2013 در شهر «برنو» کشور جمهوری چک برگزار شد که پنج نفر از اعضای انجمن «غار و غارشناسی ایرانیان» با هدف معرفی ایران، غارنوردان و غارشناسان آن، در این همایش حضور داشتند و 9 مقاله‌ی علمی نیز از ایران ارائه شد.

نظام‌دوست ادامه داد: با عضویت ایران در این اتحادیه، جای امیدواری است که در تعامل مجامع بین‌المللی غارنوردی و غارشناسی جهان ضمن ارتقای سطح علمی غارنوردان کشور، زمینه برای معرفی غارها، ثبت جهانی نمونه‌های خاص از جمله غارهای نمکی، عضویت در پروتکل‌های زیست‌محیطی و حمایتی (از جمله خطرات شیوع سندرم خفاش پوزه‌سفید)، حمایت از برگزاری دوره‌های آموزشی در رشته‌های مختلف غارنوردی و غارشناسی و حمایت از دانشجویان رشته‌های مرتبط در کشورهای عضو فراهم شود.

او سپس به خبرنگار ایسنا گفت: انجمن غار و غارشناسی ایران از حمایت دانشگاه‌های شیراز، تبریز، مشهد و ایلام و همچنین سازمان‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، حفاظت محیط زیست، زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و انجمن زمین‌شناسی ایران، کارگروه غارشناسی کشور و کارگروه غارنوردی فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران قدردانی می‌کند و نهایت تلاش خود را در رسیدن به اهداف غارنوردان و غارشناسان ایران به‌کار می‌گیرد.

به گزارش ایسنا، تاریخ شروع غارنوردی در ایران را تقریبا همزمان با کوهنوردی می‌دانند؛ اما نخستین حرکت برای پیمایش جدی و کشف یک غار در سال 1311 توسط گروهی از کوهنوردان باشگاه «نیرو و راستی» با همراهی کوهنوردان خراسان به سرپرستی مرحوم «منوچهر مهران» با کشف غار «مغان» انجام شد.

از آن پس، عده‌ای از کوهنوردان در کنار پیمودن قله‌ها و صعود از صخره‌ها، گاهی به غارهایی که توسط روستاییان پیدا می‌شدند، سر می‌زدند و آن‌ها را که بیشتر غارهای افقی بودند، پیمایش می‌کردند و به داستان‌ها و افسانه‌ها درباره‌ی آن‌ها خاتمه می‌دادند. در این میان، عده‌ای از کوهنوردان با نگاهی ویژه‌تر به غارها، در دهه‌های 30 و 40 به کشف این پدیده‌ی زمین که مملو از رمز و راز بود، دست زدند که حاصل آن، پیمودن غارهای زیادی در استان‌های فارس، همدان، خراسان و تهران بود.

از کسانی که در آن سال‌ها به غارپیمایی و اکتشاف این مواهب الهی بیشتر پرداختند می‌توان به چنگیز شیخلی (معروف به پدر غارنوردی ایران)، احمد معرفت، زنده‌یاد ایرج شیبانی، مصطفی سلاحی، علی جوانشاد، زده‌یاد پروین نوری‌بد و یوسف نجایی، کریم لسان و طاهر زاهدی اشاره کرد.

در سال 1325 توسط چنگیز شیخلی و چهار نفر از دوستانش، انجمن غارشناسی ایران با هدف شناسایی و معرفی غارهای ایران تأسیس شد که حاصل تلاش‌های این گروه کشف و شناسایی غارهای زیادی بود. از آن پس، غارنوردی به‌عنوان شاخه‌ای از رشته‌ی کوهنوردی در مجموعه‌ی فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی پیگیری می‌شد و کوهنوردان با همان ابزار کوهنوردی و سنگ‌نوردی به درون غارها می‌رفتند.

سرانجام در سال 1387 حضور یک گروه غارنوردی خارجی در غار نمکی قشم توجه علاقه‌مندان به این رشته را در کشور جلب کرد، پس از ارتباط با آن‌ها و آشنایی با اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی (UIS)، زمینه‌ی برگزاری اکسپدیشنی از غارنوردان چند کشور جهان با هدف آموزش و آشنایی غارنوردان در ایران فراهم شد.

برگزاری نخستین گردهمایی غارنوردان عضو اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، غارنوردان باشگاه کوهنوردی دماوند و انجمن کوهنوردان ایران سبب آشنایی 40 نفر از علاقه‌مندان به غار و غارشناسی و تغییر نگاه عام غارپیمایی به غارنوردی و غارشناسی شد.

در اسفندماه 1388 و پس از برگزاری چند همایش سراسری در نقاط مختلف کشور، با تجمع غارنوردان و غارشناسان از استان‌های مختلف و عده‌ای از پیشکسوتان و پیشگامان غارنوردی مانند چنگیز شیخلی، احمد معرفت، حشمت حیدریان، مصطفی سلاحی، محمد نوری و علی جوانشاد مجمع عمومی برگزار و نخستین انجمن تخصصی غارنوردی و غارشناسی ایران بنیان گذاشته شد.

در اسفندماه 1389 این انجمن با نام انجمن «غارنوردان و غارشناسان ایرانیان» با حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سازمان حفاظت محیط زیست در وزارت کشور به ثبت ملی رسید.

ارتباطات غارنوردان و غارشناسان داخلی و خارجی، برگزاری همایش‌های علمی، کشف غارهای جدید، نقشه‌برداری از غارهای کشف‌شده‌ی قبلی، اجرای برنامه‌های پاکسازی و حفاظت از غارها، مشاوره و همکاری در پروژه‌های غارهای هدف گردشگری، تهیه و ارسال مقالات تخصصی غارنوردی به مجامع علمی داخلی و خارجی، حضور در نمایشگاه‌های تخصصی غارنوردی و زمین‌شناسی، شرکت در برنامه‌های غارنوردی و علمی خارج از کشور و همچنین برگزاری موفق دو اکسپدیشن 2008 و 2012 توسط انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران و نیاز به ارتباطات علمی با مجامع بین‌المللی، انجمن را بر آن داشت تا برای برآورده کردن آرزوی پیشگامان غارنوردی و غارشناسی ایران، درخواست رسمی از اتحادیه‌ی جهانی برای عضویت ایران داشته باشد.

اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی (UIS) در سال 1965 تأسیس شد که یک سازمان غیرانتفاعی از ملیت‌های مختلف با هدف بهبود روابط میان غارشناسان و غارنوردان برای هماهنگ‌سازی و گسترش بخش‌های علمی، تکنیکی، کاوش، فرهنگی و اقتصادی این رشته در دنیا است.

اهداف اصلی این اتحادیه، برگزاری تجمع‌ها و کنگره‌های علمی با رویکرد آشنایی جهانیان با اهمیت غارها، حفظ و نگهداری غارها، تبادل تجربیات و دستاوردهای علمی و پژوهشی، استفاده از ظرفیت‌های موجود کشورهای مختلف برای اهداف بین‌المللی مربوط به غارها و کمک به یکدیگر در کشف، ایجاد فضای سالم و بستری برای رشد غارنوردی، ثبت، مستندسازی و حفظ و نگهداری از این مواهب الهی است.

این اتحادیه‌ی جهانی دپارتمان‌هایی مانند سازمان‌دهی، توافق‌ها، کمیته‌ی غارهای توریستی، موسسه‌ی تحقیقات کارْست، حفاظت از غارها، آیین‌نامه‌ها و انتشارات (بولتن‌های تحقیقاتی و علمی) دارد.