ایران اکونومیست- امروز تعاملات جهان براساس ارتباطات دوجانبه و چند جانبه کشور‌ها تنظیم شده و در این بین داشتن رابطه مناسب و تبادلات اقتصادی و سیاسی با همسایگان از اهمیت خاصی برخوردار است تا آنجا که اینگونه روابط در توانمندی کشور‌ها نقش بسزایی داشته و به رونق تولیدات داخلی؛ صادات و چرخش بهتر چرخ زندگی مردم یک کشور کمک کند.
امنیت و رفاه پایدار برای مرز نشینان با توسعه شهرک های صنعتی مرزی
جمهوری اسلامی ایران از ابتدا بنا را بر تبادل منصفانه با همسایگان خود گذاشته و تلاش کرده به استمرار این رابطه استحکام بخشد. طبق نظر کارشناسان رابطه و تبادل با همسایگان منافعی دو طرفه از جمله امنیت جغرافیایی و اجتماعی بیشتر، سودآوری اقتصادی دو طرفه و مبارزه با تروریسم و قاچاق دارد که بر همین اساس ایران همواره در شکل گیری روابطی مستحکم و با دوام بوده است.
امروز بحث تشکیل شهرک‌های صنعتی مشترک مرزی با عراق و ترکیه، تبادلات اقتصادی را با این دو کشور افزایش داده و امید صادرکنندگان ایرانی را به آینده صادرات بیشتر کرده است.
آینده ای روشن برای شهرهای مرزی با ایجاد شهرک های صنعتی مرزی
شهریار حیدری مدیر کل امور مرزی وزارت کشوردرباره ساخت شهرک‌های صنعتی مرزی و رابطه آن با رونق تولید گفت: با توجه به اینکه شهرک‌های صنعتی بیشتر بحث تولید و توان فنی دو کشور را مطرح می‌کند و از سوی دیگر سرمایه گذاری دو کشور است که مستقیما بر رونق تولید و سرمایه گذاری مشترک تاثیر دارد و همچنین تأثیر مثبتی بر روابط اقتصادی، سیاسی، امنیتی دو کشور می‌گذارد.
حیدری با بیان اینکه برخی از کشور‌ها چنین اقداماتی در مرزهای مشترک خود انجام داده اند و اثرات آن را مثبت ارزیابی کردند, افزود: با توجه به توافق‌های حاصل شده بین ایران و کشورهای همسایه، اگر شهرک‌های صنعتی اجرا شود، اثرات بسیار خوبی بر جای خواهد داشت.
مدیر کل امور مرزی وزارت کشور تصریح کرد: شهرک‌های صنعتی الگوی خوبی است. اگر در آینده همچنان استقبال خوب بود، می‌توان این شهرک‌ها را به مرزهای میانی برد و از دو شهرک به چهار و یا پنج شهرک صنعتی افزایش یابد، برای اجرای این شهرک‌های صنعتی باید حوزه اقتصادی دولت پیگیر باشد.
پیشنیه تشکیل شهرک های صنعتی با عراق
تشکیل شهرک‌های صنعتی ایران با عراق پیشینه‌ای بیش از ۱۰ ساله دارد، محوریت ایجاد شهرک‌های صنعتی با تبادل دانش فنی و آموزش ایران و عراق گام بسیار مثبتی برای توسعه صنعت دو کشور است و می‌تواند صادرات به عراق را به چند برابر برساند، بعد از التهابات ارزی در ایران و کاهش ارزش ریال برابر دلار، صادرات به کشورهای همسایه صرفه اقتصادی بسیاری برای کشور دارد، زیرا قیمت محصولات ایرانی در بازار عراق به شدت کاهش یافته و این محصولات را به باصرفه‌ترین محصولات این کشور تبدیل کرده است.
محصولات ایرانی امروز در بازار عراق به محصولات با کیفیت و ارزان معروف شده اند تا جایی که بسیاری از عراقی‌ها را در یک سال اخیر برای سفر به ایران و خرید محصولات ایرانی مشتاق کرده است.
بازار عراق، بازار بسیار بزرگی بوده و ایران با یک سیاست گذاری درست در ایجاد شهرک‌های صنعتی در مرز عراق می‌تواند محصولات خود را از راه این کشور به کشورهای عربی دیگر نیز برساند. یزدانی رئیس وقت سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در تیر ماه ۹۶ گفته بود که «ایجاد شهرک‌های صنعتی مرزی در دست اقدام بوده و تنها مشکل، تعرفه بالا بوده که این موضوع نیز باید رفع شود.»
آخرین تعاملات برای احداث شهرک های صنعتی با عراق
در دیدار تاریخی روحانی با برهم صالح در اسفند ماه سال گذشته ، رئیس جمهور بر ایجاد شهرک های صنعتی و تقویت بازارچه های مرزی باز هم تاکید کرد و گفت که «آماده انتقال تجربیات و ارائه خدمات فنی و مهندسی به عراق و تشویق بخش خصوصی ایران برای سرمایه‌گذاری در عراق هستیم.»
رئیس جمهور کشور تقویت بازارچه‌های مرزی و ایجاد شهرک‌های صنعتی در مرزهای دو کشور را در توسعه روابط فی‌مابین تأثیرگذار می داند و مدعی است که «آماده انتقال تجربیات و ارائه خدمات فنی و مهندسی به عراق و تشویق بخش خصوصی ایران برای سرمایه‌گذاری در عراق هستیم. ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک و دعوت از سرمایه‌گذاران و کارآفرینان دو کشور برای فعالیت در این مناطق و همکاری‌های مشترک در زمینه استاندارد کالا‌ها موجب توسعه روابط و تبادلات تجاری ایران و عراق خواهد بود.»
برنامه ایجاد شهرک صنعتی با ترکیه
ترکیه نیز از کشورهایی است که ظرفیت توسعه روابط اقتصادی را داشته و ایجاد شهرک های صنعتی مشترک با آن می تواند روابط اقتصادی با این کشور را توسعه دهد، استان آذربایجان غربی و شهر ارومیه به علت نزدیک بودن به ترکیه گزینه مناسبی برای ایجاد شهرک های صنعتی است. ترکیه می خواهد از انرژی ارزان ایران برای توسعه تولید خود استفاده کند و ایران می تواند با تاکید بر این نکته، سرمایه گذاران ترک را برای سرمایه گذاری در ایران مجاب کند، قیمت انرژی در ایران به نسبت کشورهای همسایه بسیار ارزان بوده و فرصتی برای توسعه تولید در کشور است. ایران می تواند، انرژی ارزان را در شهرک‌های صنعتی در اختیار ترکیه قرار داده و از طرف مقابل تکنولوژی های به روز دنیا در صنایع مختلف را درخواست کند، این امر کمک شایانی به تقویت و نوسازی و توسعه صنایع مختلف ایران و افزایش اشتغال می کند. علاوه بر صنایع پوشاک، ترکیه در حوزه فناوری، آبیاری و زراعت نوین پیشرفت‌های بسیاری داشته است و ایران می تواند از این زمینه استفاده کند، همچنین بسیاری از صنایع مانند کودهای شیمیایی و تولید زعفران و پسته ترکیه می تواند هاب صادرات محصولات ایرانی به اروپا باشد.
ایجاد شهرک های صنعتی دیگر در مرزهای کشور
علاوه بر ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک با کشورهای ترکیه و عراق، ایران می‌تواند از ظرفیتهای تولید کشورهای دیگر همسایه نظیر پاکستان و آذربایجان استفاده کند، ایجاد شهرک‌های مشترک صنعتی به ویژه در پاکستان می‌تواند به تامین امنیت سیستان و بلوچستان کمک کرده و این استان را از محرومیت خارج کند، همچنین از ظرفیت صنایع کشورهای دیگر مانند هند نیز می‌توان در منطقه آزاد تجاری چابهار استفاده کرد.
ابراهیم رزاقی استاد اقتصاد دانشگاه تهران درباره تاثیر ایجاد شهرک‌های صنعتی مرزی در اشتغال زایی مردم مناطق گفت: اگر این شهرک‌ها با مدیران جهادی، با فرهنگ و الگوی اقتصادی جمهوری اسلامی شکل بگیرد بسیار مفید خواهد بود. در این مناطق می‌توان تدابیری اندیشید تا جلوی قاچاق گرفته شده و با ایجاد شهرک‌های صنعتی بر رونق تولید و اشتغال به خصوص در مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور کمک شده تا این مناطق به امنیت پایدار برسند.
شهرک های صنعتی به مناطق واردات تبدیل نشوند
برخی از کارشناسان پاشنه آشیل شهرک های صنعتی به ویژه مناطق آزاد تجاری را واردات محور شدن این مناطق، و تبدیل شدن به مراکز اقتصاد تجاری ارزیابی می کنند، ابراهیم رزاقی گفت: واسطه‌ها در مناطق آزاد تجاری چه نقشی دارند؟ چرا باید برخی از این مناطق به مراکز ضدتولید ملی تبدیل شود؟، عده ای در این مناطق رانت ویژه گرفته اند و سود این مناطق هم به مردم فقیر نرسیده است و برای ایجاد شهرک های صنعتی مرزی جدید حتما باید به این نکات دقت شود.
