ایران اکونومیست- وعده ایجاد بازار متشکل ارزی از سال گذشته داده شد و در ابتدا بسیاری بر این باور بودند که بانک مرکزی این بازار را برای در دست گرفتن قدرت تعیین نرخ ایجاد می‌کند و برخی نیز از انتظارات بسیاری زیادی از این بازار داشتند، اما جزئیاتی که از نحوه فعالیت این بازار اعلام شد، نشان داد که بازار متشکل ارزی صرفاً به دنبال ساماندهی بازار ارز است.
این بازار قرار است برای خرید و فروش ارز بین بازیگران اصلی بازار ارز یعنی بانک‌ها و صرافی‌ها ایجاد شود و بر اساس آخرین خبرها درباره این بازار، بانک‌ها و صرافی‌ها مانند شرکت‌های کارگزاری بورس برای خرید و فروش ارز، کد کارگزاری دریافت می‌کنند که این موضوع منوط به تشکیل پرونده و ارائه اطلاعات و مدارک مورد نیازی است که بانک مرکزی به آن‌ها اعلام کرده است.
یکی از مهم‌ترین نقش‌هایی که این بازار قرار است در نظام ارزی کشور ایفا کند، کشف نرخ ارز به صورت عرضه و تقاضاست و بانک مرکزی با تشکیل این بازار به دنبال این است که قیمت ارز را به جای دلالان و بازارهای هرات، سلیمانیه و … عرضه و تقاضای واقعی در بازار تهران مشخص کند.
این موضوعی است که فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز بر آن تاکید و خبر آغاز فعالیت این بازار از هفته جاری را اعلام کرده است.
کشف نرخ واقعی چگونه انجام می‌شود؟
اما اینکه چگونه این بازار قرار است سبب کشف نرخ ارز در بازار تهران شود، بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی است که برای خرید و فروش ارز در این بازار انجام گرفته است؛ به طوریکه با باز شدن بازار در هر روز نخستین قیمتی که یک صرافی یا بانک برای فروش دلار خود اعلام می‌کند، قیمت پایه آن روز است و از آن طریق قیمت در بازار تهران کشف می‌شود.
یکی از تفاوت‌های مهمی که بازار متشکل ارزی با بازار آزاد در زمینه کشف نرخ دارد، این است که قیمت‌های اعلام شده در بازار و کانال‌های اعلام نرخ ارز، بعضاً واقعی نیست و برای ایجاد التهاب در بازار و افزایش نرخ ارز اعلام می‌شود، اما با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی این امکان وجود ندارد، چراکه فروشنده باید در ازای قیمتی که برای حجم مشخصی از ارز خود در بازار اعلام می‌کند، موجودی در حساب ارزی خود داشته باشد و به محض اعلام این قیمت، ارز اعلام شده در حساب فرد مسدود می‌شود، بنابراین این بازار امکان انجام معاملات غیرواقعی را ندارد.
همچنین برای قیمت پایه هر روز محدودیتی در نظر گرفته شده که یک تغییر پنج درصدی نسبت به آخرین نرخ روز گذشته است، به این ترتیب امکان نوسان ناگهانی در قیمت ارز در بازار نیز پایین می‌آید.
از سوی دیگر اگر صرافی یا بانکی ارز خود را با قیمت بالایی برای فروش بگذارد، نمی‌تواند التهاب در بازار ایجاد کند، چراکه در این بازار، قیمت‌ها از پایین به بالا در ستون سمت چپ نمایش داده می‌شود و کسی که قیمت بالا اعلام کرده در انتهای لیست قرار می‌گیرد و معاملات از پایین‌ترین قیمت فروش و بالاترین قیمت خرید انجام می‌شود.
هرچند ممکن است روش‌هایی برای ایجاد نوسان و التهاب در بازار متشکل ارزی وجود داشته باشد، اما این احتمال تا حد زیادی کم شده و در عین حال بانک مرکزی نیز باید نظارت مستقیم بر این بازار داشته باشد تا از این گونه موارد جلوگیری کند، چراکه تمامی فعالان بازار متشکل ارزی، بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی هستند.
به این ترتیب با توجه به شرایط فوق، امکان کشف نرخ در بازار تهران ایجاد می‌شود و در صورت اطلاع‌رسانی درست، این قیمت‌ها جای قیمت‌ها غیرمنطقی در بازار آزاد را خواهد گرفت و ممکن است بتواند دلار را به قیمت واقعی خود در درازمدت نزدیک کند.
منبع: ایسنا
