ایران اکونومیست- هفته گذشته و در روز عید پاک، به چند کلیسا در سریلانکا حمله تروریستی صورت گرفت که در جریان آن، صدها نفر کشته شدند. حال موضوعی که در این میان مطرح است، نقل مکان نیروهای داعش به مناطق دیگر مانند کشورهای آفریایی و منطقه آسیای مرکزی است. اکنون این سوال پیش می‌آید چه چیز در این مناطق باعث می‌شود نیروهای داعش به آنجا کشیده شوند و مهم تر از همه، حامیان آنها چه کسانی هستند؟
شعیب بهمن کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با شرایط کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز و مهاجرت تروریست‌های داعش از خاورمیانه به آن مناطق گفت: گزینه محتمل‌تر برای داعش پس از سوریه و عراق این است که به مناطق دیگری که شرایط لازم برای حضور تروریست‌ها را دارند و مستعد حضور آنها هستند بروند.
وی در ادامه درباره کشورهایی را در حال حاضر شرایط حضور تروریست‌ها را دارند افزود: در این مورد می‌توان از برخی کشورهای آفریقایی مانند لیبی و سودان نام برد که ثبات سیاسی لازم را ندارند و با توجه به اینکه بی‌ثباتی و ناامنی که عموماً در داخل، مرزها و یا مجاورت این کشورها شاهدیم، بحث حضور نیروهای داعش در افغانستان و کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز مطرح می‌شود.
انتقال داعش از خاورمیانه به آسیای مرکزی، منفعت واشنگتن، ریاض و تلآویو
بهمن در رابطه با مسائلی که در انتظار منطقه آسیای مرکزی و قفقاز است، توضیح داد: در حال حاضر دو حالت برای این منطقه محتمل است، نخست اینکه اتباع این کشورها که به داعش پیوسته بودند می‌خواهند به کشورهای مبدأ خود بازگردند که این موضوع از زمانی که داعش قدرت گرفت و اتباع‌شان به این گروهک تروریستی پیوستند به عنوان یک موضوع و چالش امنیتی مطرح بوده است، به این دلیل که بازگشت آنها به کشورهایشان می‌تواند موجی از خشونت و ناامنی را به منطقه بیاورد و باید به این نکته توجه داشته باشیم که این افراد دارای تجربه جنگی هستند و علاوه بر اینکه ممکن است خودشان به خشونت متوصل شوند، این احتمال وجود دارد که تجربیات جنگی خود را به افراد دیگر نیز منتقل کنند، اما موضوع و چالش مهم تر این است که یک گروه تروریستی مانند داعش بتواند نیروهای خود را با حمایت کشوری مانند آمریکا به منطقه‌ای مانند آسیای مرکزی منتقل بکند و افغانستان را برای نفوذ به کشورهای دیگر منطقه پایگاه خود قرار دهد.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز در ادامه عنوان کرد: با توجه به اینکه از انتقال داعش به آسیای مرکزی هم دول آمریکا و عربستان سعودی و هم رژیم صهیونیستی سود می‌برند، احتمال روی دادن چنین مسئله‌ای دور از ذهن نیست. به این دلیل که آن 3 رژیم تمایل دارند که تمرکز ایران و روسیه را از منطقه خاورمیانه بردارند و در همین راستا بهترین جایی که می‌توانند به وسیله ایجاد تنش در آن تمرکز تهران و مسکو را بهم بزنند، آسیای مرکزی است که هر دو دولت یاد شده نسبت به آن از لحاظ امنیتی حساس هستند. با توجه به موارد ذکر شده ممکن است تلاویو، واشنگتن و ریاض این بازی را به راه بیاندازند و این موضوع می‌تواند پیامد‌هایی را برای منطقه و جهان در پی داشته باشد.
بهمن در رابطه با حامیان گروههای تروریستی در خاورمیانه و آسیای مرکزی تاکید کرد: دو کشور عربستان و آمریکا و رژیم صهیونیستی حامیان اصلی این گروههای تروریستی هستند و از این مسئله سود می‌برند؛ زیرا می‌توانند از این طریق مرزهای شرقی ایران و مرزهای جنوبی روسیه و مرزهای غربی چین را دچار نا امنی و تنش کنند. این قاعده می‌تواند به برخی از مناطق چین و روسیه کشیده شود زیرا در مناطق ذکر شده تبعه‌های این دو کشور پیش تر سابقه پیوستن به صفوف داعش را داشته‌اند و به همین دلیل آن مناطق مستعد حضور و ظهور گروهک‌های تروریستی نیز هستند.
انتقال تمرکز مسکو و تهران به آسیای مرکزی هدف آمریکا و متحدانش است
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز در رابطه با اهداف حامیان تروریست خاطر نشان کرد: بیش از همه آمریکایی‌ها، سعودی‌ها و صهیونیست‌ها از ناامنی آسیای مرکزی سود می‌برند؛ زیرا قصد دارند تمرکز تهران و مسکو را بر خاورمیانه کمتر کرده و برای چنین هدفی ناگزیرند در جای دیگری نا امنی ایجاد کنند دلیل انتخاب کردن آسیای مرکزی و قفقاز این است که آنها را در رسیدن به اهدافشان یاری می‌کند.
بهمن در پاسخ به این سوال که آیا می‌توانیم در آسیای مرکزی و قفقاز هم شاهد اجماعی که در خاورمیانه علیه داعش صورت گرفته بود باشیم، عنوان کرد: اگر یک چنین اتفاقی در منطقه آسیای مرکزی که احتمال وقوع آن بیشتر از منطقه قفقاز است بیفتد، قطعاً ایران و روسیه به همکاری‌های خود ادامه خواهند داد. به این دلیل که هر دو کشور با تهدید مشترکی مواجه هستند و به علاوه هر دو با دشمنان خارجی مواجه هستند که تمایل دارند سناریو سوریه و عراق را در آسیای مرکزی نیز پیاده کنند. بنابراین وجود دشمن و تهدید مشترک، قطعاً موجب همکاری ایران و روسیه در منطقه آسیای مرکزی خواهد شد. ضمن اینکه با توجه به قرابت جغرافیایی در این منطقه و همچنین مجاورت چین در آسیای مرکزی احتمال زیاد پکن هم یکی از کشورهایی خواهد بود که به این همکاری می‌پیوندد؛ به علاوه هند هم از این همکاری به دلایل مباحثی که در روابطش با پاکستان وجود دارد و تهدیدهایی که از ناحیه گسترش تروریسم در آسیای مرکزی ممکن است دهلی را درگیر بکند، از این همکاری حمایت خواهند کرد.
وی در پایان با اشاره به اینکه پیش‌تر دره فراغانه محل تجمع تروریست‌ها بود و در پاسخ به این سوال که آیا اکنون هم ممکن است نیروهای تکفیری در این محل تجمع کنند یا خیر، توضیح داد: این دره بیشتر به دلیل معضلات و مشکلاتی فقر، بیکاری و قاچاق مواد مخدر که درگذشته درگیر آن بوده شناخته شده است و در حال حاضر هم دره فراغانه یکی از مکان‌هایی است که از آن به عنوان کانون پرورش افراط گرایی و حتی تروریست در آسیای مرکزی یاد می‌شود، بنابراین این دره می‌تواند با توجه به جمعیتی که در خود جای داده یکی از مناطق مستعد به ظهور و بروز گروههای افراطی مانند داعش باشد.
