به گزارش خبرنگار مهر، چند سال پیش و درست در بحبوحه جنجال خبری گسترده پیرامون محاکمه صدام حسین، خبرنگار شبکه سحر در حاشیه یکی از همین رویدادها از "رزگار محمد امین" قاضی دادگاه صدام نظرش را در مورد شبکه ایرانی سحر پرسید.
سوال خبرنگار، قاضی کرد عراقی را که شانس پیدا کرده بود با محاکمه صدام، در برهه حساسی از تاریخ عراق و بلکه جهان برای همیشه در دل تاریخ ماندگار شود به فکر فرو برد و از پاسخ فوری طفره رفت اما قرار یک جلسه حضوری را گذاشت تا با فراغ بال در مورد رسانه محبوبش سخن بگوید.
چند روز بعد در دفتر کار رزگار محمد امین، سر صحبت در مورد شبکه سحر باز شد و مرد سرد و گرم چشیده عراقی در حالی که مشخص بود از همه جزییات برنامه های شبکه سحر هم که بپرسی، مثل یک بیننده دائم پر و پاقرص، آماده تشریح‌شان است، برای اینکه ابهامی در مورد عدم طرح نظراتش در همان برخورد چند روز پیش باقی نگذارد، به خبرنگار گفت: چطور توقع داشتی وقتی در مورد شبکه‌ای مثل "سحر" می‌پرسی، بدون فکر قبلی در موردش سخن بگویم؟! "سحر" شبکه ای است که همراه خانواده ام و بی هیچ هراسی از تاثیر نکات اخلاقی و تربیتی اش می بینم. "سحر" فقط یک شبکه تلویزیونی نیست، کلاس درسی است که فرزندانم از آن زندگی کردن را می آموزند، همسرم از آن رسم و آیین دین و اخلاق فرا می‌گیرد و ....
این فقط نظر رزگار محمد امین نبوده و نیست. همین حالا هم اگر سری به شهرهای کردستان عراق بزنی، جز این نخواهی شنید.
البته آن روزها و روزهای بعد آن، شاید وقتی گزارش های موثق از منابع داخلی عراق به فراگیر بودن تماشای "سحر" حتی بین نیروهای امنیتی و در حال خدمت و خلوت شدن خیابان ها در هنگام پخش سریال های ایرانی بویژه سریال های دینی- تاریخی مثل "یوسف پیامبر(ع)"، "مردان آنجلس"، و ...منتشر می شد، وقتی همه در اربیل فهمیده بودند نقاش گوشه‌گیر و کم درآمد یکی از خیابان های شهر، با کشیدن تابلوی چهره بازیگر نقش ماکسیمیلیان در "مردان آنجلس" یعنی جعفر دهقان، در زمان پخش دوبله کردی این سریال از شبکه سحر، به شهرت و اعتبار و درآمد خوب دست پیدا کرده و جوابگوی خیل تقاضای مردم اربیل برای کشیدن تابلوی ماکسیمیلیان نیست، وقتی روزی نمی گذشت که کلاس درس معلم کرد یکی از مدارس اربیل با صحبت های هیجان‌آمیز دانش آموزانش در مورد قسمت گذشته سریال شبکه سحر آغاز نشود، وقتی با پخش "خواب و بیدار" تابلوی سردر خیلی از فروشگاه های شهرهای کردستان عراق پایین آمد و با نام جدید "ناتاشا" نصب شد، وقتی منابع ثبت احوال منطقه هم اذعان دارند که درصد نامگذاری نوزادان کرد عراقی با اسامی شخصیت های سریال های ایرانی، رقم بالایی نشان می دهد و ... کسی پیش‌بینی نمی‌کرد که "سحر" محبوب کردهای عراقی، با موج تحریم های فزاینده غرب علیه رسانه های ایرانی اینگونه مورد هجمه و تحدید واقع شود؛ حمله و تهدیدی که از مهرماه سال گذشته تاکنون همچنان ادامه دارد ولی جذابیت سحر و برنامه های آن برای مردم کرد عراقی، همچنان برگ برنده این رسانه ایرانی برای حضور مستمر در خانه های مخاطبانش است؛ حضوری که برغم رقبای بسیار برای شبکه سحر در آخرین نظرسنجی صورت گرفته مرکز تحقیقات صدا و سیما، رقم قابل توجه نزدیک به نیمی از مردم کردستان عراق(1/47 درصد) را جزو بینندگان این شبکه به ثبت رسانده است.
همه این اتفاقات در حالی می‌افتد که بخش کردی شبکه سحر، پنجم مرداد امسال آغاز هفدهمین سال حضورش در قالب عضوی از اعضای شبکه جهانی سحر را پیش رو دارد و خبرنگار مصاحبه‌کننده دیروز با قاضی دادگاه صدام، امروز مدیر سیمای کردی شبکه سحر است.
دیالوگ گویی برای چارلی چاپلین
محمدهادی محمدی مدیر سیما کردی شبکه سحر گفت: "سحر" اولین رسانه دیداری برای کردزبانان است که قدمتش به سال 64 می رسد. در آن زمان سیمای کردی ای که امروز تحت عنوان "سحر" شناخته می شود و یکی از 6 سیمایی است که شبکه جهانی سحر را تشکیل داده، هفته ای یک نوبت، آن هم جمعه ها به مدت 1 و به مرور تا یک ساعت و نیم برنامه به زبان کردی و از کانال شبکه یک سیما پخش می کرد که علاوه بر پخش داخلی، از طریق فرستنده های مرزی در معرض دید مخاطبان کردزبان در استان کردستان عراق هم قرار داشت و با نام "سیمای برونمرزی" شناخته می شد. البته اسم برنامه اصلی "دیاری هه ینی" (هدیه روز جمعه) بود که در دل خود یک بخش خبر 5 دقیقه ای و تکه نمایش های طنزی که توسط محمد فریدونی که در حال حاضر جزو مدیران دوبلاژ زبده سیمای کردی است، تهیه می شدند، مصاحبه در مورد مسائل روز و پخش فیلم های کمدی مثل چارلی چاپلین و .. را داشت و جالب این بود که با همان امکانات اندک، روی فیلم‌های صامت چاپلین، گفتارهایی به زبان کردی توسط گویندگان کرد گذاشته می شد که هم خیلی بامزه بودند و هم مورد توجه بینندگان.
وی همچنین توضیح داد: هر چند پخش این برنامه برای چند سالی متوقف شد اما مدتی قبل از راه اندازی مجدد بخش تلویزیونی کردی که 5 مرداد ماه 1376 و چند ماه قبل از افتتاح رسمی "شبکه جهانی سحر" صورت گرفت، فعالیت کارکنان علاقمند این بخش آغاز شد و از مرداد ماه پخش برنامه های سیمای کردی از سر گرفته شد. چند ماه بعد یعنی آبان 1376 آغاز به کار شبکه سحر هم اعلام شد و این روند تا به امروز که برنامه های سیمای کردی 9 ساعت پخش در شبانه روز دارد و از طریق کانال دوم شبکه ماهواره ای سحر به نظر تماشاگران کردستان عراق می رسد، رشد کمّی و کیفی داشته است.
دوبله کردی شبکه سحر؛ همچنان پیشرو
محمدی با اشاره به اینکه از مهم ترین نکاتی که در طی این سال ها به عنوان نقطه مشخصه فعالیت سیما بتوان به آن اشاره کرد بحث دوبله است، گفت: در واقع دوبله کردی در سحر اگر موفق‌ترین در این عرصه نباشد جزو بهترین ها است. وقتی سیمای کردی اوایل دهه 70 شمسی، کار دوبله را آغاز کرد هیچ شبکه تلویزیونی کرد زبان دیگری چنین توانایی ای نداشت. مخاطبان این شبکه در کردستان عراق به خوبی به یاد دارند که کارتون "دور دنیا در 80 روز" توسط شهناز کریمخانی دوبله شده بود و بی نهایت مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
وی توضیح داد: این مزیت همچنان به وقت خود باقی است و خیلی از شبکه های کرد زبان در منطقه کردستان عراق، همین حالا هم فیلم و سریال های کردی سحر را ضبط می کنند، آن هم با کیفیت پائین و لوگو، و به همان صورت از شبکه های خودشان به پخش می رسانند. گرو ه های دوبله کردی شبکه سحر، هم در تطابق جنس صدا و لحن دوبلور با کاراکتر، ساخت افکت و صدابرداری و صداگذاری و هم حس بازی و ایفای نقش، هنوز هم بی رقیب هستند و وقتی سریال میوه ممنوعه که در سلیمانیه دوبله شده بود، پخش شد، مورد اعتراض مخاطبان قرار گرفت که به تفاوت محسوس دوبله های انجام شده در شبکه سحر و دوبله این سریال اذعان می کردند و با ادامه این روند مخالف بودند.
محمدی بیان کرد: اکثر کسانی که در سیمای کردی شبکه سحر مشغول به کار هستند، بیش از 20 سال سابقه و تجربه کاری دارند. این افراد در حال حاضر به نوعی معلم نسل بعدی سیما هم هستند و به عنوان نمونه هم اکنون محمد فریدونی ضمن اینکه پیشکسوت دوبله در سیمای کردی است، جمع زیادی دوبلور را هم در واقع تحت آموزش دارد تا جایگاه سحر در این عرصه حفظ شود.
حرف هایی که خریدار دارند
عموم رسانه های کردی، شبکه سحر و بخش کردی آن را رسانه ای می دانند که محتوایی بر اساس پشتوانه فکری تولید می کند. همین عنصر شبکه سحر را از دیگر شبکه های رقیب اش جدا می کند. این رسانه ها بیشتر احساسات و عواطف مخاطبان شان را دستاویز نفوذ قرار می دهند اما بر شبکه سحر یک منطق متفاوت و متمایز از جریان عمومی رسانه های کردی حاکم است که با اینکه هر روز بر تعدادشان افزوده می شود و طبیعتا دایره رقابت را برای سحر تنگ تر می کنند، اما همین عامل باعث شده این رسانه در فضای رشد سریع شبکه های کرد زبان، بر اساس نظرسنجی سال 91 مرکز تحقیقات صدا و سیما، باز هم از 9 درصد افزایش مخاطب نسبت به قبل برخوردار شود. با توجه با اينکه در مدت يک سال فاصله بين دو نظرسنجي سال 90 و 91، حداقل 16 شبکه کردي ديگر هم در جهان پا به عرصه وجود گذاشتند و علاوه بر ظهور شبکه هاي جديد کردي، رويکرد تاسيس شبکه هاي تخصصي موسيقي و آواز کردي نيز اين چالش را شدت بخشيده است، ارتقای حدود 9 درصدي مخاطبان سحر در کردستان عراق امتياز و پيشرفت ارزشمند و مهمي براي سيماي کردي اين شبکه محسوب مي شود.
شکار خاموش
بر اساس یک نظرسنجي كه در سال 1385 در دانشگاه تربيت معلم حلبچه تهيه شده و طي آن نظرات دانشجويان مراكز تربيت معلم چند شهر مهم كردستان عراق جمع آوري و مورد تحليل قرار گرفته است، شبكه سحر از بيش از 70 درصد بيننده در ميان دانشجويان اين دانشگاه ها برخوردار است. در این گزارش نسبت به گسترش حضور و نفوذ اين شبكه و بالتبع فرهنگ ايراني در ميان اقشار تحصيلكرده كردستان عراق تاکید شده است. اين گزارش در برجسته‌ترين نقطه مورد تاكيد خود نسبت به خطر هژمونی فرهنگ ايراني هشدار داده و تصریح کرده است: "با توجه به اين كه تربيت شدگان اين مراكز در آينده متوليان آموزش و پرورش كودكان و نوجوانان كرد خواهند بود، اقبال و پذيرندگي ايشان نسبت به فرهنگ ايراني كه از گذرگاه شبكه جهاني سحر و سيماي كردي آن تامين مي‌شود، خطرناك خواهد بود."
در حقیقت ریشه دشمنی غرب با رسانه های ایرانی را نیز باید در چنین زمینه هایی جست. رسانه های ایرانی با حرف متفاوت و پیام متمایزی که از همه جهان دروغین رسانه های غربی دارند، کلید گشودن دریچه های قلب و ذهن مردم جهان به سمت خود را به دست آورده اند.
تسخیرشدگان
مدير سيماي كردي سحر درباره نفوذ "سحر" در میان مخاطبانش مي‌گويد: استقبال از دوبله كردي فيلم و سريال‌هاي ايراني از سوي مخاطبان كرد زبان شبكه جهاني سحر در كردستان عراق به حدي است كه بازار فروش لوح‌هاي فشرده فيلم‌هاي ايراني پخش شده از شبكه سحر كه با كيفيت نازل از ماهواره دريافت و تكثير شده‌اند، گرم است و نه تنها اين فيلم‌ها با همان كيفيت نازل در داخل منطقه كردستان عراق پرفروش‌اند كه به عنوان بهترين سوغات براي اكراد مقيم خارج از سوي خويشاوندان شان در كردستان عراق، تهيه و به كشورهاي محل اقامت ايشان ارسال مي شود.
دريافت احساس قرابت و نزديكي فرهنگي، سلامت اخلاقي، حفظ كيان ديني و احترام به مخاطب كرد زبان در برنامه‌هاي سيماي كردي از جمله عواملي هستند كه بارها از سوي بينندگان اين سيما به عنوان عوامل اقبال و توجه چشمگير به برنامه هاي شبكه جهاني سحر از جانب مخاطبان آن در كردستان عراق عنوان شده‌اند.
تنها تریبون آزاد
مهدي مجتهد مدير شبکه جهاني سحر نیز بر ارتباط با مخاطب به عنوان شرط پويايی و زنده بودن رسانه تاکيد کرده و يکي از شاخصه های دشوار کننده کار رسانه هاي برونمرزي را دور بودن اين رسانه ها از فضای زيست و محيط جغرافيايي مخاطبان اين رسانه ها عنوان می کند.
وي بیان کرد: سيماي کردي شبکه سحر نخستين و با سابقه ترين تلويزيون کرد زبان منطقه بوده و قدمت قابل توجه آن بر اهميت حضور اين شبکه در ميان بينندگان کرد زبان مي افزايد.
مجتهد ادامه داد: براي حتي رهبران فعلي جريان هاي سياسي منطقه کردستان عراق، در مقاطع مهمي، تنها رسانه اي که از طريق آن مي توانستند ديدگاه ها و نقطه نظرات خود را بيان کنند، شبکه سحر بود و اين شبکه، رسانه بلا منازع و بدون رقيب محسوب مي شد اما در شرايط فعلي شاهد هستيم که تعداد شبکه هاي رقيب سحر به ده ها تلويزيون کردي با خاستگاه بومي، اغلب 24 ساعته و بدون محدوديت هايي که رسانه هاي جمهوري اسلامي ايران خود ملزم به رعايت آنها مي دانند، رسيده و طبعا مزيت هاي مختلف اعم از حضور در منطقه و موارد ديگر، زمينه رقابتي آنها با شبکه سحر را وارد عرصه هاي جديدي کرده که بايد به عنوان چالش هاي پيش روي رسانه ايراني سحر در نظر گرفته شوند.
مدیر شبکه جهانی سحر گفت: با اينکه سيماي کردي سحر با چالش هاي مختلفي از جمله محدود بودن زمان پخش در مقابل شبکه هاي 24 ساعته رقيب و ... مواجه است اما مزيت هاي نسبي اين رسانه که ناشي از تکيه بر فرهنگ ايراني و اسلامي و سابقه و تجربه طولاني در برنامه سازي و کار کيفي است، به استناد نظر سنجي هاي صورت گرفته، به پیشرفت قابل توجه سیمای کردی سحر در مقایسه با رقبای آن کمک کرده است.
وی در پایان بیان کرد: در واقع، حتی همین امروز هم که رسانه های کردی در انواع و اقسام مختلف فعالیت دارند، شبکه سحر به دلیل دور بودن از آفت عمومی این رسانه ها که گرایشات حزبی است، در کانون توجه قرار دارد و خبرساز و جریان پرداز است و رمز موفقیت این رسانه، علی‌رغم همه هجوم گسترده ای که امروزه غرب بر علیه رسانه های برونمرزی ایران روا می‌دارد، به عوامل گوناگونی باز می گردد که در یک کلام می توان در ماهیت ایرانی و برخاسته از آموزه های اسلامی این رسانه خلاصه کرد؛ ویژگی هایی که سحر را تصویر جاودانه قاب تماشای جهانیان ساخته است...
گزارش از شیدا اسلامی
