مقاومت خنثی فروشندگان در بازار مسکن

ایران اکونومیست- بعضی سایت‌های فروش ملک، کماکان عرصه تاخت و تاز نوسان گیران است؛ به طوری که در روزهای گذشته واحدهای ۳۰۰ میلیون تومانی مسکن مهر پردیس را تا یک میلیارد تومان قیمت گذاری کردند! هرج و مرج قیمتی البته در بازار مسکن شهر تهران نیز دیده می‌شود. فروشندگان، تحت تأثیر قیمت‌های کاذب یا از فروش منصرف می‌شوند یا قیمت‌ها را به روز می‌کنند. این در حالی است که به گفته دفاتر املاک، قبل از اینکه مالکان قیمت‌ها را بالا ببرند هم برای واحد آنها مشتری پیدا نمی‌شد؛ چه برسد به حالا که پنج تا ۱۰ درصد به قیمت پیشنهادی اضافه کرده‌اند. واسطه‌های ملکی می‌گویند که فروشندگان، قطعاً از ایجاد فضای رکود تورمی در بازار مسکن، توفیقی به دست نخواهند آورد. از سوی دیگر مقایسه روند رشد بازارهای مسکن، طلا و ارز طی پنج سال گذشته نشان می‌دهد که برخلاف تصور غالب، قیمت‌ها در هر سه بخش تقریباً به یک میزان رشد کرده و ظرفیت بازار مسکن پر شده است.
اقتصاد بدون تقاضا
منطق ساده‌ای در هر بازاری برای تعیین قیمت‌ها وجود دارد و آن تناسب عرضه و تقاضا است. در حال حاضر با توجه به جهش قابل ملاحظه قیمت مسکن، بخش تقاضا قدرت خود را از دست داده و کارشناسان می‌گویند حداقل تا ۱۰ فصل این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد. در این فاصله هر نوع تحول قیمتی در بازار مسکن، زمان دستیابی به رونق مجدد را طولانی‌تر می‌کند. طی سه ماه اخیر میانگین قیمت مسکن شهر تهران ۹ میلیون و ۷۸۹ هزار تومان در هر متر مربع بوده که نسبت به سه ماه قبل از آن سه درصد افزایش یافته است. سال گذشته در همین زمان متوسط قیمت مسکن شهر تهران پنج میلیون و ۵۳۰ هزار تومان به ثبت رسید. آذرماه ۱۳۹۶ نیز به عنوان نقطه آغاز افزایش قیمت، میانگین قیمت مسکن تهران پنج میلیون و ۹۰ هزار تومان بود. آذرماه ۱۳۹۴ هم متوسط قیمت سه میلیون و ۸۸۰ هزار تومان بود. همان طور که آمار نشان می‌دهد قیمت نسبت به آذرماه سال ۱۳۹۶ معادل ۹۲ درصد و نسبت به آذرماه ۱۳۹۴ معادل ۱۵۲ درصد رشد یافته است.
تأثیر گرانی نهاده‌های تولید بر قیمت مسکن
برخی کارشناسان معتقدند با توجه به رشد قابل ملاحظه قیمت مصالح ساختمانی ناشی از نوسانات نرخ ارز، قیمت مسکن در آینده افزایش خواهد یافت. با این حال عده‌ای دیگر می‌گویند بازار مسکن، تورم آینده را پیش‌خور کرده و جهش قیمت‌ها با توجیه افزایش قیمت مصالح ساختمانی، منطقی به نظر نمی‌رسد. از سوی دیگر بسیاری از سازندگانی که سال ۱۳۹۴ واحدهای خود را با قیمت مصالح آن زمان ساختند، سال ۱۳۹۷ آپارتمان‌ها را به عنوان واحد کلید نخورده نوساز با ۱۵۲ درصد رشد قیمت فروختند. بنابراین اگر مجدداً قیمت‌ها را به طور مثال ۵۰ درصد افزایش دهند یعنی ۲۰۲ درصد سود خواهند کرد که این مقدار سود در هیچ بخشی از اقتصاد کشور وجود ندارد. توجیه برخی سازندگان این است که رشد قیمت مسکن طی یک سال اخیر ۷۰ درصد پایین‌تر از طلا و ارز بوده که در پاسخ باید گفت قیمت طلا و ارز از سال ۱۳۹۲ تا کنون نوسان بسیار اندکی داشته و حالا که به رشد حدود ۱۶۰ درصد رسیده تقریباً با رشد ۱۵۲ درصد قیمت مسکن برابر شده است. لذا در حال حاضر توجیهی برای رشد قیمت مسکن وجود ندارد.
نظر مردم درباره چشم‌انداز مسکن ۹۸
در یک نظرسنجی اینترنتی با حضور ۲۸۷ نفر از شرکت کنندگانی که عمدتاً فعال حوزه مسکن هستند، نرخ رشد قیمت مسکن در سال ۱۳۹۸ همتراز با تورم عمومی پیش‌بینی شده است. ۲۶ درصد افراد معتقدند افزایش قیمت مسکن همسطح تورم پیش می‌رود. ۲۵ درصد گفته‌اند کمی بالاتر از تورم خواهد بود. ۱۷ درصد پایین‌تر از نرخ تورم را برای این بخش پیش‌بینی کرده‌اند. ۱۷ درصد نیز معتقدند نرخ رشد قیمت مسکن منفی خواهد بود. ۱۱ درصد به رشد بیش از دو برابر تورم نظر داده‌اند و تنها ۴ درصد گفته‌اند که قیمت مسکن در سال جاری به دو برابر نرخ تورم می‌رسد.
کسادی بازار مسکن در تعطیلات نوروز
با وجود گرمای نسبی معاملات در اسفندماه سال گذشته، در روزهای نخستین سال جاری بازار تقریباً در رکود کامل به سر برده است. بر اساس اعلام اتحادیه مشاوران املاک، معاملات مسکن در اسفندماه ۱۳۹۷ نسبت به زمان مشابه سال قبل در کل کشور و شهر تهران به ترتیب ۲۶ درصد افزایش و هفت درصد کاهش داشته است؛ با این حال تعداد قراردادها به ترتیب ۲۴ و ۳۳ درصد نسبت به بهمن ماه افزایش نشان می‌دهد.
اما در خصوص سال جدید با توجه به قرار داشتن در روزهای تعطیل، تعداد معاملات قابل توجه نبوده است؛ به طوری که در ۱۶ روز ابتدای فروردین ماه ۱۳۹۸ تنها ۶۱ مورد خرید و فروش مسکن در شهر تهران به ثبت رسیده و باید ببینیم در ۱۵ روز باقی‌مانده چه اتفاقی می‌افتد. این در حالی است که فروردین ماه سال گذشته تعداد قراردادهای خرید و فروش شهر تهران ۵۰۰۰ مورد بود.
صعود قیمت در پی صعود معاملات در اسفندماه
در شرایطی که شاخص‌های متعدد از کاهش سرعت رشد قیمت مسکن در نیمه دوم سال ۱۳۹۷ حکایت داشت، بر اساس اعلام برخی آمارهای غیررسمی در اسفندماه رشد ماهیانه قیمت مسکن به ۸ درصد رسیده است. افزایش میانگین ماهیانه قیمت مسکن پایتخت در ماه‌های مهر، آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند به ترتیب ۶.۴، ۶.۶، ۴.۱، ۲.۵، ۱.۷ و ۸ درصد به ثبت رسیده است. همان‌طور که آمار نشان می‌دهد پس از یک وقفه قیمتی، مجدداً در اسفندماه با رشد قیمت مواجه شده‌ایم که علت اصلی آن جنب‌وجوش برخی خریداران نگران از شرایط بعد از عید بوده است.
پیش بینی رئیس اتحادیه درباره قیمت مسکن
رئیس اتحادیه مشاوران املاک می‌گوید: یک نگاه فکری در کشور ما وجود دارد که همواره مسائل را به بازه‌های زمانی قبل و بعد از اتفاقات تقسیم می‌کند. قبل از عید، بعد از عید؛ قبل از انتخابات، بعد از انتخابات؛ قبل از ماه رمضان، بعد از ماه رمضان. این انگاره همیشه وجود داشته و امسال هم دیده می‌شود. به همین دلیل غالباً در ماه‌های پایانی سال حجم معاملات برخی کالاها از جمله مسکن بالا می‌رود که به افزایش نسبی قیمت منجر می‌شود.
مصطفی قلی خسروی بیان می‌کند: بسیاری افراد تصور می‌کنند قیمت خانه و سایر کالاها قرار است در سال ۱۳۹۸ دچار جهش شود. اما با توجه به تجربه ۵۰ ساله‌ای که در حوزه املاک دارم می‌گویم سال جاری مطلقاً جهش قیمت اتفاق نمی‌افتد و قیمت مسکن نهایتاً معادل نرخ تورم افزایش می‌یابد.