رشد حجم و ارزش معاملات فرابورس در سال ۹۷

ایران اکونومیست- بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی شاخص کل و رشد ۷۵ درصدی ارزش بازاری فرابورس در سال گذشته در حالی اتفاق افتاد که  تامین مالی ۳۴۹ هزار میلیارد ریالی نیز در این سال صورت گرفت.
بر اساس این گزارش، در سالی که گذشت طی ۲۴۱ روز معاملاتی، معامله‌گران در تمامی بازارهای فرابورس اقدام به خرید و فروش ۱۷۰ هزار و ۱۹۰ میلیون ورقه ‏بهادار به ارزش یک میلیون و ۱۷ هزار و ۱۱۵ میلیارد ریال در بیش از ۲۴ میلیون و ۷۱۹ هزار نوبت معاملاتی کردند که افزایش ‏این متغیرها در بازه ۷۱ تا ۱۵۰ درصدی قرار داشت. ‏
این گزارش می‌افزاید: در حالی فرابورس در سال ۹۷ دهمین سال فعالیت خود را پشت سر گذاشت و وارد دومین دهه حیات خود شد که در این سال بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی شاخص کل و رشد ۷۵ درصدی ارزش بازاری فرابورس به ثبت رسید. همچنین تامین مالی ۳۴۹ هزار میلیارد ریالی از درگاه فرابورس رقم خورد.
افزایش ۱۱۶۱ واحدی آیفکس
بر این اساس شاخص کل فرابورس در پایان سال ۹۷ با ۱۱۶۱ واحد افزایش نسبت به سال ۹۶، ضمن تجربه رشد ۱۰۶ درصدی در پایان سال در ارتفاع ۲۲۵۸ واحدی ایستاد و رکورد جدیدی را ثبت کرد و ارزش کل بازار فرابورس نیز در انتهای سال ۹۷ به بیش از ۲۵۷ میلیارد تومان رسید که در مقایسه با سال ۹۶ به میزان ۷۵ درصد رشد داشته است.
بازارهای اول و دوم
در این میان بازارهای اول و دوم از نظر ارزش بازاری به ترتیب رشد ۷۸ و ۱۰۹ درصدی را تجربه کردند و ارزش بازارهای شرکت‌های کوچک و متوسط به ترتیب ۴۴ و ۴۹ درصد افزایش یافت. از سوی دیگر بازار ابزارهای نوین مالی در سال ۹۷ شاهد رشد ۵۴ درصدی ارزش بازار نسبت به سال قبل بود.
همچنین در سالی که پشت سر گذاشته شد از طریق عرضه اولیه، عرضه اسناد خزانه اسلامی، پذیره‌نویسی و افزایش سرمایه شرکت‌ها، تامین مالی ۳۴۹ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریالی از درگاه فرابورس صورت گرفت که این رقم نسبت به سال گذشته ۱۴ درصد افزایش یافته است.
ورود ۱۶ شرکت جدید
علاوه بر این در سالی که گذشت، فرابورس از عرضه اولیه سهام ۱۵ شرکت به روش بوک‌بیلدینگ‌ شامل شرکت‌های «پتروشیمی غدیر، تجارت الکترونیک پارسیان کیش، کشت و دام قیام اصفهان، کشاورزی و دامپروری بینالود نیشابور، صنایع ماشین‌های اداری ایران، کشاورزی مکانیزه اصفهان کشت، داروسازی آوه سینا، عطرین نخ قم، تولیدات پتروشیمی قائد بصیر، سنگ آهن گهر زمین، کشت و دامداری فکا، مجتمع کشت و صنعت و دامپروری و مرغداری دشت خرمدره، تولید و مدیریت نیروگاه زاگرس کوثر، بیمه معلم و مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان» میزبانی کرد.
همچنین سهام شرکت بیمه نوین به روش گشایش نماد در بازار دوم فرابورس عرضه اولیه شد و بدین ترتیب ۱۶ شرکت از صنایع مختلف اعم از پتروشیمی، زراعی، رایانه و خدمات وابسته، نیروگاهی و ... طی سال ۹۷ برای نخستین بار وارد تابلوهای اصلی فرابورس شدند.
پذیره‌نویسی ۹۷ میلیون ورقه
در سال ۹۷ پذیره‌نویسی بیش از ۶۶ میلیون ورقه شامل اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه و گواهی سپرده سرمایه‌گذاری خاص و عام به ارزش جمعا ۶۴ هزار و ۴۸۱ میلیارد ریال در فرابورس انجام شد. گفتنی است در این میان تامین مالی ‌۱۰ هزار میلیارد ریالی صنعت نفت از طریق پذیره‌نویسی ۱۰ میلیون ورقه منفعت با موفقیت صورت گرفت.
همچنین ۳۱ میلیون ورقه ETF به ارزش ۳۳۷ میلیارد ریال شامل واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری «فنابا»، «تهران»، «اوصتا» و «آسامید» پذیره‌نویسی شد.
بدین ترتیب جمع پذیره‌نویسی‌های انجام شده در فرابورس طی سال ۹۷ به ۹۷ میلیون ورقه به ارزش ۶۴ هزار و ۸۱۸ میلیارد ریال رسید.
پذیرش و درج نماد ۱۱۱ شرکت
این گزارش می‌افزاید: در سال ۹۷ نماد معاملاتی ۱۱۱ شرکت در بازارهای اول، دوم و شرکت‌های کوچک و متوسط پذیرش و درج شد که تعداد شرکت‌های پذیرش و درج‌شده در بازارهای دوم و SME نسبت به سال ۹۶ به ترتیب ۱۷ و ۳۳ درصد افزایش یافته اما این رقم در بازار اول ۴ درصد کاهش پیدا کرده است. همچنین سه تابلو معاملاتی بازار پایه طی این سال میزبان درج ۱۷۲ شرکت بودند.
از سوی دیگر نگاهی به اوراق و صندوق‌های پذیرش شده در بازار ابزارهای نوین مالی در سال ۹۷ نشان می‌دهد که ۶۶ ورقه با درآمد ثابت و ۲۰ صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در این بازار پذیرش شده که حاکی از رشد ۱۸ درصدی این ارقام نسبت به سال ۹۶ است.
همچنین ۲۸ نماد اسناد خزانه اسلامی طی سالی که گذشت در فرابورس پذیرش شد این در حالی است که در سال ۹۶ تعداد این نمادها ۱۶ عدد بود.
علاوه بر این، بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس میزبان پذیرش ۳۶ ورقه گواهی استفاده از تسهیلات مسکن در سال ۹۷ بود که این تعداد، رشد ۵۷ درصدی را نسبت به تسه‌های پذیرش‌شده در سال ۹۶ نشان می‌دهد.
عرضه ۲۱ نماد اسناد خزانه اسلامی
همچنین معاملات ثانویه اسناد خزانه اسلامی در نمادهای «اخزا ۶۲۱»، «اخزا ۶۲۲»، «اخزا ۶۲۳»، «اخزا ۶۲۴» و «اخزا ۷۰۱ تا ۷۱۷» از طریق بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس طی سال ۹۷ آغاز شد.
بدین ترتیب ۲۱ اخزا طی سالی که گذشت روی تابلو اوراق با درآمد ثابت فرابورس رفتند که در این میان، نمادهای اخزا ۶۲۱، اخزا ۷۰۱ و اخزا ۷۰۲ به ترتیب در مرداد، آذر و دی ‌ماه سال ۹۷ سررسید شدند و مبلغ اسمی این سه اخزا به دارندگان آن پرداخت شد.
مابقی این مجموعه از اسناد خزانه اسلامی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ سررسید می‌شوند و تاریخ سررسید دو نماد «اخزا ۷۱۳» و «اخزا ۷۱۶» سال ۱۴۰۰ خواهد بود.
میانگین ماهانه حجم و ارزش معاملات
در ۲۴۱ روز معاملاتی سال ۹۷ معامله‌گران در تمامی بازارها اقدام به خریدوفروش ۱۷۰ هزار و ۱۹۰ میلیون ورقه بهادار به ارزش یک میلیون و ۱۷ هزار و ۱۱۵ میلیارد ریال در بیش از ۲۴ میلیون و ۷۱۹ هزار نوبت معاملاتی کردند که افزایش این متغیرها در بازه ۷۱ تا ۱۵۰ درصدی قرار داشت.
میانگین ماهانه حجم و ارزش معاملات سال ۹۷ فرابورس ۱۴ هزار و ۱۸۲ میلیون ورقه به ارزش ۸۴ هزار و ۷۶۰ میلیارد ریال بود.
رصد معاملات سهام در سالی که گذشت نیز نشان می‌دهد ۱۹ هزار و ۳۱۸ میلیون سهم به ارزش ۵۹ هزار و ۳۰۱ میلیارد ریال در این بازه زمانی در بازار اول و ۶۸ هزار و ۳۰۱ میلیون سهم به ارزش ۲۲۸ هزار و ۳۲۱ میلیارد ریال در بازار دوم خریدوفروش شده است که این متغیرها افزایش حداقل ۷۵ و حداکثر ۱۶۸ درصدی را در این مدت ثبت کرده‌اند.
وضعیت بازار پایه
به‌ علاوه این که، بازار پایه در سال ۹۷ در مجموع سه تابلو خود شاهد معامله ۷۷ هزار و ۹۶۷ میلیون سهم به ارزش ۱۷۰ هزار و ۴۱۸ میلیارد ریال بود که نسبت به سال ۹۶ به میزان ۱۰۰ و ۱۹۱ درصد افزایش یافته است.
همچنین بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) در سال ۹۷ میزبان معامله ۶۴ میلیون ورقه به ارزش ۴۵۷ میلیارد ریال بود که دو متغیر حجم و ارزش معاملات در این بازار به ترتیب ۹۵ و ۱۵۳ درصد نسبت به سال ۹۶ رشد کرده‌اند.
از طرف دیگر، در بازار ابزارهای نوین مالی شامل معاملات اوراق بدهی، اوراق تسهیلات مسکن و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)، دادوستد ۴ هزار و ۵۰۴ میلیون ورقه به ارزش ۵۵۸ هزار و ۲۱۱ میلیارد ریال در این سال انجام شد که آمار معاملات این بازار نیز بیانگر رشد قابل توجهی نسبت به سال ۹۶ است.
معاملات به تفکیک ابزار
نگاهی به آمار معاملات فرابورس به تفکیک ابزار در سالی که گذشت نشان می‌دهد در این مدت بیش از ۱۶۵ هزار و ۶۵۴ میلیون سهم به ارزش ۴۵۸ هزار و ۵۷۷ میلیارد ریال در مجموع بازارهای سهام جابه‌جا شده است.
در همین حال ۱۹ میلیون ورقه به ارزش ۱۱ هزار و ۸۷۹ میلیارد ریال در قالب معاملات اوراق گواهی تسهیلات مسکن، ۵۵۸ میلیون ورقه به ارزش ۴۸۴ هزار و ۸۷۰ میلیارد ریال در قالب اوراق بدهی و نیز ۳ هزار و ۹۵۸ میلیون ورقه به ارزش ۶۱ هزار و ۷۹۰ میلیارد ریال مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در همین بازه زمانی خریدوفروش شده است که به جز ارزش معاملات اوراق تسهیلات مسکن که ۷ درصد کاهش یافته، رشد باقی متغیرها در بازه ۱۲ تا ۱۵۸ درصدی نسبت به سال ۹۶ در نوسان بوده است.
ابزارهای نوین مالی
همچنین در سال ۹۷ سه بازار ابزارهای نوین مالی، دوم و پایه به لحاظ ثبت بیشترین ارزش معاملات، بالاترین سهم را در میان همه بازارهای فرابورس به خود اختصاص دادند و بازار پایه و بازارهای دوم و اول به ترتیب بیشترین حجم معاملاتی را در اختیار گرفتند.
در نهایت، گروه‌های فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و انبوه‌سازی املاک و مستغلات نیز به ترتیب با در اختیار گرفتن ۱۸، ۱۳ و ۵ درصد از ارزش معاملات خُرد در بازارهای اول، دوم، پایه و SME در سال ۹۷ صدرنشین‌های جدول ارزش معاملات خُرد بازار سهام و اختیار سهام فرابورس شدند که این ارزش در این بازه زمانی به ۷۰۱ هزار و ۴۴۱ میلیارد ریال می‌رسید.
عملکرد بازار دارایی فکری
فهرست عرضه‌های بازار دارایی فکری فرابورس شامل علائم تجاری، اختراع‌ها و طرح‌های صنعتی که در پایان سال ۹۶ در مجموع ۲۵۱ عدد بود، در پایان سال ۹۷ به ۳۱۸ عدد رسید که شامل ۳۰۱ اختراع، ۱۵ طرح صنعتی و ۳ علامت تجاری است.
همچنین در سال ۹۷ یک علامت تجاری و دو اختراع از طریق بازار دارایی فکری فرابورس معامله شد. بر این اساس این بازار در آبان‌ماه ۹۷ میزبان فروش یک علامت تجاری به نام شمشاد به ارزش ۱۵ میلیارد ریال به عنوان دومین علامت تجاری فروخته‌شده در این بازار بود.
علاوه بر این، بازار دارایی فکری در آذرماه ۹۷ شاهد فروش اختراع «تولید ماست غنی‌شده با استرول‌های گیاهی برای کاهش کلسترول بدن» به ارزش ۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال بود و در دی‌ماه نیز اختراع «جوراب مقاومتی آبی» به ارزش ۹ میلیارد ریال معامله شد تا بدین ترتیب هفتمین و هشتمین اختراع از درگاه این بازار به فروش برسد.