فوائد صدقه؛ از تطهیر و تزکیه تا اجر کبیر و کثیر در آخرت

به گزارش خبرگزاری مهر، در یک تعریف ساده، چیزی که انسان از مال خود در راه خدا بدهد را "صدقه" می گويند، اما صدقه را به پنج نوع تقسیم کرده اند: صدقه در مال، در جاه، در عقل، در زبان و در علم.

معنای صدقه در مال معلوم و مشخص است، اما در جاه، به اين معناست كه براي ديگري در راه خدا شفاعت كند و در عقل این است که به هنگام مشورت خواستن كمك کند، و در زبان این است که در ميان مردم به اصلاح برخيزد و در علم به معنی روشنگری افكار مردم است.

بايد متوجه بود كه صدقه در مال، تنها چند تومان به فقير و مسكين دادن نيست، بلكه جامعه از اين مال يا به نحو وجوب و يا به طور استحباب، حقي دارد. بنابراين از اين اموال، شخص مسلمان بايد جامعه را بهره مند سازد، كتاب هاي ديني چاپ كرده، در دسترس قرار دهد، كتابخانه، بيمارستان، پل، جاده و حمام بسازد و صدها امر ديگر كه در خدمت بندگان خدا قرار مي گيرد، انجام دهد.

معناي فقير و مسكين

در تعریف، فقير كسي است كه محتاج است، ولي درخواست نمي كند، اما، مسكين كسي است كه سوال مي کند و بر اين معني از امام باقر(ع) روايتي نقل شده است.

در قرآن، آيات بسياري در فوائد صدقه و اصل آن، وجود دارد كه از صد آيه تجاوز می كند. صدقه دارای فوائدی همچون تطهير، تزكيه، سكون و آرامش، پاداش اخروي و رسيدن به بر و نيكي است.

- تطهیر؛ چون انسان به وسيله اموال قاذورات و كثافاتي بدست خواهد آورد، خداوند به وسيله زكات، آن كثافات معنوي را برطرف مي سازد، چنانكه خداوند به پيامبر اكرم(ص) دستور فرمود از اموال آنها به عنوان صدقه بگير كه آنان را به وسيله آن، پاكيزه مي نمايي و تزكيه مي گرداني و برايشان دعا كن كه دعاي تو براي آنها،آرامش دل است و خدا شنواي داناست.

- تزکیه؛ ممكن است مراد از تزكيه، پاكيزه نمودن انسان باشد از خبائث كه عبارت اخراي تطهير است، منتهي يك درجه بالاتر چنانكه ممكن است به معني نمو و زيادي و بركت باشد، همان طور كه زكات به معني نمو است و آيه مباركه 262 سوره بقره برآن دلالت دارد؛ مثل كساني كه اموال خود را در راه خدا انفاق مي كنند، مثل دانه ايست كه هفت خوشه دهد كه در هر خوشه اي صد دانه و خدا براي هر كه بخواهد،دو چندان مي نمايد.

- آرامش خاطر؛ يكي از نعمت هاي بزرگ الهي، آرامش دل و سكونت خاطر است، چنانكه تزلزل خاطر و ترديد، مرض بسيار بدي است و ضرر فراواني دارد و آرامش خاطر حاصل نخواهد شد مگر با ياد خدا چنانكه خود پروردگار در سوره مبارکه رعد فرموده است؛ آگاه باشيد كه با ياد خدا دلها آرامش پيدا مي نمايد.

- پاداش اخروی؛ اگر بر انفاق و صدقات فائده اي جز پاداش بزرگ اخروي مترتب نبود، براي انفاق كنندگان كفايت مي نمود، مخصوصا اگر در آن روز دست آنها از هر توشه اي خالي باشد و از هر واسطه و شفيعي بريده شده و به طور كامل نيازمند به احسان الهي گردند. خداوند در آیه 7 سوره حدید مي فرمايد: كساني كه از شما ايمان آورده و انفاق نموده اند،براي آنهاست پاداش بزرگ.

- اجركبير و كثير از طرف خدا؛ در آيات و اخبار، دو واژه و دو تعبير برخورد مي کنیم؛ يكي كبير و ديگري كثير؛ كبير به معني بزرگ و كثير به معني بسيار است. حال كه اين مطلب روشن شد بايد توجه داشت كه كبير و كثير، به ملاحظه نسبت آنها به هر صنف و فردي، قابل كم و زياد شدن است، زيرا گاهي كبير و كثير را نسبت به يك فرد عادي در نظر مي گيريم و زماني نسبت به يك مرجه تقليد والا و صاحب كرم و گاه نسبت به خداي با عظمت ملاحظه مي كنيم كه تمام نعمت ها از اوست و اوست كه قادر مطلق و مالك الملک است و شكي نيست در اينكه كبير و كثير نسبت به چنين خدايي قابل توجه و از حيطه درك و تصور ما خارج است.

- رسيدن به بر و نيكي؛ اگر كسي بخواهد عظمت"بر و نیکی"را بفهمد بايد به آيه 13 سوره انفطار توجه كند: به درستي كه صاحبان "برّ هرآينه در نعمت بسيارند." انسان طبق گفته خدا به نعمت كثير نخواهد رسيد، مگر با انفاق از آنچه دوست دارد و مورد علاقه اوست، همانطور كه در قرآن آیه 92 سوره آل عمران بيان داشته است: هرگز به برّ نخواهد رسيد تا آنكه از آنچه دوست داريد، انقاق كنيد.