ایران اکونومیست- گیشه سال ۹۷ سینما‌ها شاهد رشد فروش و مخاطب به نسبت سال ۹۶ بود. با توجه به افزایش قیمت بلیت سینما‌ها رشد فروش قابل پیش بینی بود، اما رشد مخاطب سینما‌ها که از اولین ماه سال ۹۷ آغاز شده بود قدم به قدم ادامه یافت تا سال ۹۷ شاهد رشد دو میلیون و هفتصد هزار نفری مخاطبان سینمای ایران نسبت به سال ۹۶ باشیم. همچنین فروش سینمای ایران به نسبت سال گذشته ۶۳ میلیارد تومان افزایش داشت. به جز رکوردشکنی و فروش بیش از ده هزار میلیارد چند فیلم تأسیس چند پردیس سینمایی در نقاط مختلف کشور تأثیر مهمی در این رشد فروش داشت.
امسال با توجه به افزایش قیمت بلیت سینما‌ها خبر میلیاردی شدن ۴۲ فیلم روی پرده و دو میلیاردی شدن ۳۱ فیلم اعلام شد. اتفاق مهم ۹ فیلم با بیش از یک میلیون مخاطب است.
فهرستی که ژانر‌های متنوعی از کمدی و انیمیشن تا درام اجتماعی و اکشن را دربرمی‌گیرد. این در حالی است که سال گذشته ۵ فیلم روی پرده به مخاطب بیش از یک میلیون نفری رسیده بودند و افزایش فیلم‌هایی با بیش از یک میلیون مخاطب یک قدم رو به جلو برای گیشه سال ۹۷ است.
همانند سال ۹۶، سال ۹۷ هم یک فیلام کمدی رکورد فروش و مخاطب سینمای ایران را جابجا کرد. امسال در میان ده فیلم اول گیشه ۶ فیلم کمدی دیده می‌شود که به نسبت سال ۹۶ یک کمدی کمتر شده، اما همچنان کمدی‌ها هستند که بار فروش سینمای ایران را به دوش می‌کشند. در میان پنج فیلم اول جدول فروش امسال دو فیلم غیرکمدی قرار گرفته‌اند. این در حالی است که سال گذشته تا رتبه هفتم پر فروش‌های سال را کمدی‌ها در اختیار داشتند. در این شرایط احتمال اینکه با قدرت گرفتن فیلم‌های غیرکمدی در گیشه سال ۹۸ توازن بین ژانر‌های مختلف بار دیگر برقرار شود زیاد است.
با مشاهده جدول فروش سال ۹۷ می‌توان دلیل رقابت سخت هفته‌های اخیر برای به دست آوردن اکران عید را فهمید. از جمع ده فیلم بالای جدول، پنج فیلم در اکران نوروز روی پرده رفته‌اند. مصادره، لاتاری، به وقت شام، لونه زنبور و فیلشاه بخشی از موفقیت‌شان را از زمان خوب اکران نوروز دارند. یک فیلم از اکران دوم نوروز، دو فیلم از اکران تابستان و یک فیلم از اکران پاییز و یک فیلم از اکران زمستان در جمع ده فیلم اول گیشه امسال قرار گرفته‌اند.
اکران سال ۹۷ صاحب غافلگیری ویژه‌ای نبود. حضور لونه زنبور در جمع ده فیلم اول گیشه سال ۹۷ از غافلگیری‌های اکران امسال بود. اما موفقیت فراتر از انتظار لاتاری و به وقت شام تعجب بسیاری را به دنبال داشت. به وقت شام پرفروش‌ترین فیلم و یکی از پرمخاطب‌ترین فیلم‌های کارنامه ابراهیمی حاتمی کیا شد و لاتاری پرفروش‌ترین فیلم غیرکمدی سال شد. فروش مغز‌های کوچک زنگ زده قابل پیش بینی بود، اما فروش بالای انیمیشن فیلشاه دیگرغافلگیری اکران امسال بود. فروش فراتر از انتظار بمب؛ یک عاشقانه رسیدن کلمبوس به رتبه‌های بالایی جدول علی رغم افتتاحیه کمتر از انتظار دیگر غافلگیری‌های اکران سال ۹۷ بودند.
اکران هزارپا چندین رکورد سینمای ایران را در سال ۹۷ جابجا کرد. فروش هزارپا در سه روز نخست اکران از یک و نیم میلیارد تومان گذشت و فیلم ابوالحسن داوودی در هفته اول اکران به فروش پنج میلیارد رسید تا رکورد فروش هفتگی سینمای ایران را در همان قدم اول بکشند.
هزارپا در شانزده روز ده میلیاردی شد و در کمتر از یک ماه به فروش شانزده میلیارد تومان رسید تا رکورد فروش سینمای ایران در یک ماه را هم بشکند. فیلم ابوالحسن داوودی در چهارمین جمعه اکران‌اش فروش بی‌سابقه یک میلیارد و دویست میلیون تومان را ثبت کرد و صد و ده هزار مخاطب را در تنها در یک روز به سالن‌های سینما کشاند. هزارپا در نهایت پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران، پرمخاطب‌ترین فیلم دهه نود، اولین فیلم ۳۰ میلیاردی سینمای ایران، دومین فیلم پرمخاطب ده هشتاد و نود، رسیدن به جمع بیست فیلم پرمخاطب بعد از انقلاب با پشت سر گذاشتن آثار موفقی، چون سناتور، مرد عوضی و دزد عروسک‌ها و دوازدهمین فیلم پرمخاطب بعد از انقلاب را هم به نام خود ثبت کرد. بدون شک گیشه سال ۹۷ بخش مهمی از موفقیتش را مدیون هزارپا و رکوردهایش است.
سال ۹۷ یک قدم رو به جلو برای گیشه فیلم‌های غیرکمدی نسبت به سال ۹۶ بود. اگر سال گذشته از سینمای غیرکمدی تنها رگ خواب به رتبه‌های بالای جدول رسید، امسال و از همان اکران نوروز لاتاری و به وقت شام از ده میلیارد فروش گذشتند و رتبه‌های بالای جدول را به نام خود ثبت کردند. مغز‌های کوچک زنگ زده بعد از موفقیت در جشنواره فجر در اکران عمومی هم به سرعت به رتبه‌های بالای جدول رسید و تنگه ابوقریب یکی از پدیده‌های اکران امسال بود. عصبانی نیستم! با وجود رفع توقیف بعد از چهار سال و در دسترس بودن نسخه قاچاقش از فیلم‌های موفق اجتماعی اکران بود و رکورد فروش افتتاحیه فیلم‌های غیرکمدی را تا مدتی در اختیار داشت و آشغال‌های دوست داشتنی تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم اکران بعد از جشنواره فجر شد. قدرت نمایی فیلم‌های غیرکمدی و سینمای ایران اجتماعی از نکات مهم اکران سال ۹۷ بود.
گیشه سال ۹۷ اگر پدیده چشمگیری نداشت، اما مملو از فیلم‌هایی بود که علی رغم انتظار نفروختند و به شکست‌های سنگینی در گیشه تبدیل شدند.
۱-خانم یایا: صدرنشین این فهرست فیلم خانم یایا است. فیلمی که همه در انتظار فروش بالای ده میلیارد آن بودند. افتتاحیه بدی نداشت، اما سیل انتقادات از کیفیت فیلم و کمدی نبودن آن باعث شد فروش به سرعت افت کند سازندگان بار‌ها درباره کمدی نبودن فیلم توضیح داده بودند. اما این توضیحات کارگر نبود و همکاری مشترک حمید فرخ‌نژاد و رضا عطاران به عنوان دو بازیگر پولساز سال گذشته سینای ایران به تنها سه میلیارد تومان به فروش رسید تا خانم یایا علاوه بر عنوان شکست خورده‌ترین فیلم گیشه امسال شوک بزرگ گیشه هم باشد.
۲-چهارراه استانبول: دومین فیلم شکست خورده امسال است. فیلمی که فیلم‌نامه‌اش به سرعت بعد از حادثه پلاسکو نوشته شد و موفقیت بارکد همه را برای یک قدم رو به جلو از مصطفی کیایی آماده کرده بود، اما فیلم نه تنها در جشنواره فجر ناکام بود که در گیشه، جذب مخاطب و تبلیغات هم به توفیقی نرسید تا در کنار خانم یایا جمع ناکامان امسال را شکل دهد.
۳-خوک: فیلم خوک مانی حقیقی سومین فیلم شکست خورده سال است. فیلمی که در جشنواره فجر شرکت نکرد، مستقیم راهی برلین شد و صحبت‌های لیلا حاتمی و مانی حقیقی هم تبلیغ خوبی برای فیلم بود. اواسط اسفند فضای خبری خوبی برای اکران فراهم بود خوک، اما اکران عید را از دست داد و در اکران دوم عید به نمایش درآمد و فروش ناامید کننده‌اش بسیاری را متعجب کرد.
۴: پشت دیوار سکوت: فیلم پشت دیوار سکوت با بودجه دولتی‌اش دیگر ناکام اکران امسال بود. فیلمی که قرار بود یک فیلم ملتهب اجتماعی و حتی افشاگرانه درباره بیماری ایدز باشد به یک شکست کامل در گیشه تبدیل شد. ناکامی فیلم به حدی بود که سازندگان در میانه‌های اکران برای جذب مخاطب آزمایش رایگان ایدز در مقابل سالن‌های نمایش دهنده‌اش به راه انداختند تا حضور مسعود جعفری جوزانی در سینمای اجتماعی یک تجربه ناخوشایند برایش باشد.
۵-جن زیبا: فیلم جن زیبا و ستاره ترک‌اش بعد از چند بار جنجال و مصاحبه و موضع‌گیری و تغییر زمان اکران نهایتا در اکران بعد از جشنواره فجر به نمایش درآمدند و بر خلاف انتظار‌ها قافیه را به فیلم رفع توقیف شده محسن امیریوسفی باختند.
۶-آنسوی ابرها: توقعات از فیلم مجید مجیدی خیلی بیشتر از این بود. با توجه به ساخته شدن در کشور هند و تبلیغات جانبی و اعتبار کارگردانش پیش بینی می‌شد آن سوی ابرها یکی از فیلم‌های موفق غیرکمدی اکران باشد، اما فیلم مجید مجیدی با یک فروش ناامید کننده از اکران خداحافظی کرد.
۷-کاتیوشا: فیلم کاتیوشا دیگر ناکام اکران امسال بود. فیلم کمدی که در سال ۹۷ ساخته و اکران شد و با موضوع روزش توقع فروش بیشتری داشت، اما تبدیل به یک شکست مطلق شد تا پرکاری علی عطشانی به پرفروشی ختم نشود.
*جواد عزتی در ادامه مسیر رو به رشدش در گیشه امسال سرانجام با اختلاف، عنوان پول‌سازین بازیگر سینمای ایران را به دست آورد. بازیگری که فقط در فیلم‌های کمدی حضور نداشته و نقش‌ها و ژانر‌های مختلف را امتحان کرده، اما حضور و تأثیرش روی جذب مخاطب و افزایش فروش فیلم‌ها محسوس است. از زمستان سال گذشته که با آینه بغل نقش مهمی در موفقیت فیلم محمدرضا گلزار داشت و در کنار حمید فرخ نژاد یکی از بازیگران پول ساز سال ۹۷ شد جایگاه جواد عزتی به عنوان یک بازیگر پول ساز تثبیت شد.
او در اکران عید نقش مکمل و تأثیرگذار فیلم لاتاری بود و در تابستان در کنار رضا عطاران رکورد‌های فروش سینمای ایران را جابجا کرد.
*رضا عطاران دومین بازیگر پولساز سینمای ایران است که امسال با هزارپا بار دیگر قدرتش را در جذب مخاطب ثابت کرد. اگر شکست غیرمنتظره خانم یایا نبود او احتمال رتبه اول بازیگران پول ساز را به روال سال‌های گذشته در اختیار داشت. شکست خانم یایا علاوه بر رضا عطاران روی گیشه حمید فرخ نژاد هم تأثیر گذاشت و یکی از بازیگران پول ساز سینمای ایران را به رتبه چهارم جدول امسال فرستاد.
*دو فیلم نوروزی به وقت شام و لاتاری هادی حجازی‌فر را به رتبه‌های بالای جدول امسال آورده، هرچند فیلم کاتیوشا با بازی او در نقش اصلی به موفقیت چندانی در گیشه نرسید.
*پژمان جمشیدی به روال سال‌های گذشته پرمخاطب و فیلم‌هایش پرفروش است و فیلم‌های تگزاس و لونه زنبور با بازی او در رتبه‌های بالای جدول فروش قرار گرفتند تا پژمان جمشیدی پنجمین بازیگر پولساز امسال باشد.
*جدول پول‌سازترین بازیگران سینمای ایران چند پدیده دارد. سام درخشانی امسال در هر فیلمی حضور داشته پرفروش بوده. این بازیگر تنها به اتکای یک فیلم ده میلیاردی به رتبه‌های بالا نرسیده. از فیلم پرفروش تگزاس که عوامل زیادی در موفقیتش دخیل بود بگذریم، فیلم‌هایی مانند تخته گاز و دشمن زن و پاستاریونی که اگر سام درخشانی را نداشتند قطعا به این فروش نمی‌رسیدند. درخشانی پدیده بازیگران پول ساز سینمای ایران است. امیر جدیدی دیگر پدیده این جدول است که بعد از سیمرغ جشنواره فجر با چند نقش متفاوت در اکران امسال حضور داشت و تمام فیلم‌هایش موقعیت خوبی در گیشه داشتند.
*ساعد سهیلی علی رغم داشتن فیلم پرفروش لاتاری با دو فیلم اتاق تاریک و ماهورا نتوانست موفقیتی در گیشه کسب کند.
سال‌هاست سینمای ایران صاحب بازیگر زنی نیست که بتواند معادله فروش یک فیلم را عوض کند. با این وجود چند بازیگر زن در فیلم‌های امسال حضور موفقی داشتند و با توجه به مجموع فروش فیلم‌هایشان می‌توان آن‌ها را پولساز دانست. حضور سارا بهرامی در هزارپا و دارکوب او را به رتبه اول بازیگران پول ساز امسال رسانده؛ شبنم مقدمی در ادامه بازی‌های متفاوتش به یک بازیگر پول ساز تبدیل شده و دو فیلم خجالت نکش و کلمبوس با بازی او در رتبه‌های بالای گیشه امسال قرار گرفتند. مهناز افشار هم که سال‌هاست یک بازیگر پول ساز در سینمای ایران است امسال با لس آنجلس تهران، دلم می‌خواد و دارکوب در رتبه بالای بازیگران پول ساز زن سینمای ایران قرار دارد.
نکته مهم جدول بازیگران پولساز نوید محمدزاده است. بازیگری که همچنان در کارنامه‌اش فیلم کمدی دیده نمی‌شود، گزیده کار است و در کارنامه امسالش تنها دو فیلم دیده می‌شود و یکی از پایه‌های فروش فیلم‌هایی است که در آن‌ها بازی کرده، نوید محمدزاده حالا تبدیل به یک عامل مهم فروش فیلم‌هایش شده و امسال با دو فیلمش می‌تواند به رتبه‌های بالای جدول بازیگران پولساز برسد.
امسال هم به روال سال‌های اخیر پردیس کوروش، پرفروش‌ترین پردیس سینمایی کشور شد، اما بدون شک پردیس اطلس مشهد پدیده سینما‌ها در اکران سال ۹۷ بود. سینمایی که از ابتدای سال به جمع سالن‌های مشهد اضافه شد و به سلطه پردیس هویزه در این شهر پایان داد و در ماه‌های انتهایی سال به پرفروش‌ترین سالن خارج از تهران تبدیل شد. نکته جالب این است که پردیس اطلس مشهد چهارمین سالن کشور از حیث جذب مخاطب است و تنها قیمت پایین‌تر بلیت‌هایش این سینما را در رتبه هفتم سینما‌های پر فروش قرار داده. لازم به ذکر است اضافه شدن پردیس هویزه به تحریم‌های حوزه هنری از میانه‌های امسال از دلایل کاهش فروش این سینما و رشد فروش پردیس اطلس بود. پردیس باغ کتاب دیگر پردیس تازه تأسیس امسال بود که تأثیر قابل توجهی روی رشد فروش سینما‌ها داشت و در جمع ده سالن پر فروش سال قرار گرفت.
فیلمیران به روال سال‌های گذشته موفق‌ترین پخش کننده سینمای ایران است. این دفتر پخش به مدیریت علی سرتیپی امسال فیلم‌های هزارپا، تگزاس، به وقت شام، مارموز، عصبانی نیستم، چهار راه استانبول، عرق سرد، دلم می‌خواد، جن زیبا، سوفی دیوانه و اسکی‌باز را اکران کرد و فیلم‌هایش در مجموع ۸۴ میلیارد و ۵۳۵ میلیون تومان فروش داشته تا همچنان در صدر دفاتر پخش پر فروش سینمای ایران باشد. نکته جالب این که فیلمیران بر خلاف سال‌های گذشته در تمام رتبه‌های جدول از بالا تا پایین فیلم دارد و فیلم‌های اکران شده‌اش طیف متنوعی از آثار را دربرمی‌گیرد. دومین دفتر پخش موفق امسال دفتر پخش نیکان فیلم با مجموع فروش ۴۴ میلیارد تومان است. دفتر پخشی که امسال با انجام تغییراتی دوباره فعال شد و چند فیلم پرفروش از جمله مصادره، مغز‌های کوچک زنگ زده، لس آنجلس تهران، بمب یک عاشقانه را پخش کرد و هرچند ناکامی‌هایی ماننند خوک هم در کارنامه‌اش دیده می‌شود. دفتر پر سابقه هدایت فیلم با ۲۲ میلیارد فروش سومین دفتر پخش موفق امسال سینمای ایران است. فروش بالای قانون مورفی در زمستان امسال تأثیر زیادی در موفقیت هدایت فیلم داشت.
