ایران اکونومیست- موضوع فرارهای مالیاتی اکنون به یکی از موضوعات اصلی برای سیاست گذاران تبدیل شده و البته به موازات سیاست گذاری‌هایی هم که صورت می‌گیرد، راه های فرار مالیاتی نیز متنوع‌تر می‌شود؛ به نحوی که گاه فراریان از پرداخت مالیات از طریق کارت های بازرگانی وارد عمل شده و گاهی هم با ثبت شرکت های صوری در این حوزه تلاش می‌کنند، تا می‌توانند از پرداخت مالیات خود سر باز زنند؛ حال هم کار به حوزه استارتاپ ها کشیده شده که اما و اگرهای زیادی ایجاد کرده است؛ برخی معتقدند دریافت مالیات از این شرکت‌ها باید هنگام نقل و انتقال سهام آنها به خصوص برای آن دسته از شرکت‌هایی که دیگر از حالت نوپا درآمده و اکنون به قطب‌های اقتصادی در عرصه اقتصاد ایران تبدیل شده‌اند، انجام شود و شرکت‌هایی که از حالت نوپا خارج شده اند، اصولاً دیگر نباید از مالیات معاف باشند.
در حال حاضر استارتاپ ها به دلیل نوپا بودنشان، مالیات پرداخت نمی‌کنند، ولی برخی از استارتاپ ها که از حالت نوپا بودن در آمده‌اند و رسماً اعلام کرده‌اند که با فروش بخشی از سهامشان، به سودهای کلانی دست یافته‌اند و ارزش یک میلیارد دلاری اکنون برای سهام آنها در بورس به ثبت رسیده، نیز تمایلی به پرداخت مالیات ندارند؛ در صورتی که اگر بر اساس این ارزش، مالیات پرداخت کنند باید حداقل ۴۴ میلیارد تومان به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
برخی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که بهترین راهکار برای سازمان مالیاتی آن است که بدون ایجاد دغدغه اجازه دهند که کسب و کارهای نوپا رشد کنند و وقتی بزرگ شدند، از آنها مالیات بگیرد؛ البته از آنجایی که ظاهراً پروسه عملیاتی حتی کسب و کارهای بزرگ در این صنعت زیان ده است، بهترین زمان وصول مالیات، هنگام نقل و انتقال‌های سهام آنها است.
کمی گشت و گذار در اخبار و صحبت‌های مرتبط با فعالین کسب و کارهای مجازی و استارت آپ ها نشان می‌دهد که یکی از دغدغه‌های عمده فعالین این حوزه مرتبط با موضوعات مالیاتی است. آنها معتقدند که سازمان‌های مالیاتی شناختی از ماهیت این کسب و کارها نداشته و نباید آنها را کسب و کارهای سنتی مقایسه نمایند. به اعتقاد کارشناسان این حرف به طور کلی صحیح است و صحبت‌های دولتمردان نیز در ظاهر این حمایت را از کسب و کارهای نوپا نشان می‌دهد.
یکی از این کسب و کارها که در گزارش ۱۰۰ روزه فعالیت دولت نیز به نام آن اشاره شد در آن مقطع مدعی شد که از طریق واگذاری ۲۰ درصد از سهام خود ۱۰۰ میلیون دلار جذب سرمایه داشته است. حال سوال اینجاست که آیا این کسب و کارها که ارزش خود را هزاران میلیارد تومان می دانند و برای آن مستند ارائه می کنند، مالیات بر درآمد شخصی (رشد ارزش سهام و واگذاری آن) یا مالیات نقل و انتقال سهام خود را پرداخت کرده اند یا آنکه به دلیل زیانده بودن عملیات جاری شرکت از آن نیز سرباز زده اند.
به طور کلی مالیات نقل و انتقال شرکتهای سهامی ۴ درصد ارزش اسمی است، آیا این کسب و کارها برای مالیات نقل و انتقال سهام نیز از ارزش اسمی پایین استفاده می کنند یا آنکه بر اساس ارزش واقعی مالیات پرداخت می کنند؟ اگر فرض کنیم شرکت نام برده قرار بود بر اساس ارزش واقعی که خود اعلام کرده، مالیات نقل و انتقال سهام خود را پرداخت کند، بر اساس ارزش دلار ۱۱۰۰۰ تومانی، می بایست ۴۴ میلیارد تومان بابت نقل و انتقال سهام خود پرداخت می کرد، حتی با لحاظ دلار ۴۰۰۰ تومانی می بایست ۱۶ میلیارد تومان مالیات پرداخت می‌کرد. حال سوال اینجاست که آیا سازمان مالیات این مالیات های را دریافت کرده یا می کند؟
ناصر محمدی، یک کارشناس بازار سرمایه در اینباره گفت: کسب و کارهای نوپا و استارت آپ ها همواره از دولت درخواست کرده‌اند که با لحاظ معافیت‌های مالیاتی فرصتی برای پرورش ایده‌ها و خلاقیت‌ها در این کسب و کارها فراهم کند و پس از سودآور شدن نسبت به دریافت مالیات از آنها اقدام نماید؛ اما ظاهراً کسب و کارهایی که دیگر از حالت استارت آپی بیرون آمده نیز کماکان خود را زیانده می‌دانند و تمایلی به پرداخت مالیات ندارند و این در حالی است که برخی از آنها ارزش خود را در حدود یک میلیارد دلار یا در حدود ۱۱۱ هزار میلیارد تومان می‌دانند.
وی افزود: حتی برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی از استارتاپ‌ها، از طریق واگذاری بخشی از سهام خود درآمد ارزی و جذب سرمایه هم داشته اند. حال سوال اینجا است که آیا این کسب و کارها که ارزش خود را هزاران میلیارد تومان می‌دانند و برای آن مستند ارائه می‌کنند، مالیات بر درآمد شخصی (رشد ارزش سهام و واگذاری آن) یا مالیات نقل و انتقال سهام خود را پرداخت کرده‌اند یا آنکه به دلیل زیانده بودن عملیات جاری شرکت، از آن نیز سرباز زده‌اند؟
محمدی گفت: به طور کلی مالیات نقل و انتقال شرکتهای سهامی ۴ درصد ارزش اسمی است که آیا این کسب و کارها برای مالیات نقل و انتقال سهام نیز از ارزش اسمی پایین استفاده می‌کنند یا آنکه بر اساس ارزش واقعی مالیات پرداخت می‌کنند؟ اگر فرض کنیم یک شرکت که مدعی است بخشی از سهام خود را واگذار کرده و پس از مدتی با توجه به نقل و انتقال سهامش، یک شرکت میلیارد دلاری شده، قرار بود بر اساس ارزش واقعی که خود اعلام کرده است، مالیات نقل و انتقال سهام خود را پرداخت کند.
در این میان به اعتقاد کارشناسان بهترین راهکار برای سازمان مالیاتی آن است که بدون ایجاد دغدغه اجازه دهند که کسب و کارهای نوپا رشد کرده، بزرگ شده و وقتی آنها بزرگ شدند، مالیات مربوطه را از آنها اخذ نماید. در ضمن از آنجایی که پروسه عملیاتی حتی کسب و کارهای بزرگ این صنعت نیز ظاهراً زیانده است، بهترین زمان وصول مالیات، هنگام نقل و انتقال سهام آنها است.
