ارتقای فرهنگ مالیاتی تضمین درآمد پایدار

ایران اکونومیست- به گزارش رسانه مالیاتی ایران؛ فرهنگ سازی هر مقوله ای دارای ابعاد وسیعی است. چنانچه این موضوع، اقتصادی و از نوع مالیاتی باشد، پیچیده تر و گسترده تر هم خواهد بود. بنابراین، موثر و کارساز بودن آن، مستلزم همکاری همگان و استفاده از تمام ظرفیت ها است. کشورهای توسعه یافته به دلیل اتکا به منابع مالیاتی در اقتصادشان از دهه های گذشته، بصورت نظام ‏مند و قانونی از این ظرفیت بهره می گیرند. در کشور ما نیز که مدتی است این موضوع به جد مورد تاکید مسئولان و کارگزاران کشور قرار گرفته است، با توجه به بازدهی آن در اقتصاد، تا حدودی مورد توجه برنامه ریزان کشور بوده است که افزایش سهم مالیات در بودجه سنوات اخیر موید این مطلب است.
بدون تردید، مالیات یکی از اثرگذارترین مقولات فرهنگی و اقتصادی جوامع توسعه محور است و فرهنگ مالیاتی، مجموعه‏ای نظام یافته از باورها و مولفه های فرهنگی قلمداد می شود که نقش ویژه ای را در توسعه اقتصادی کشور ایفا می کند. لذا پرداختن به این قبیل موضوعات و تبیین اهمیت وکارکرد آن در جامعه و نظام اقتصادی کشور که با دغدغه ها و شرایط خاصی هم توام است، نیازمند فرهنگ سازی ویژه ای است.
سلامت اقتصادی کشور منوط به ایجاد ساختار درآمدی و مالیاتی سالم با استقرار نظام مالیاتی قوی و هدفمند است; اما از آنجا که یکی از شروط اساسی ایجاد نظام مالیاتی مطلوب، مقبولیت آن از سوی مردم و پرداخت داوطلبانه مالیات است، راهی به جز تقویت فرهنگ مالیاتی نیست چرا که با ایجاد بسترهای فرهنگی مناسب می توان انتظار ترغیب مردم به پرداخت مالیات را داشت.
اطلاع‌رسانی صحیح و به هنگام از نحوه مصارف حاصل از درآمدهای مالیاتی و همچنین تبیین و تشریح کارکردها و آثار پرداخت مالیات در اقتصاد موجب همکاری و مشارکت بیشتر در پرداخت مالیات می‌گردد. لزوم آشنایی مردم از چگونگی به مصرف رساندن وجوه مالیات در پروژه‌ها و هزینه‌های عمومی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. اگر چنین حسی در مردم به وجود آید که گرفتن مالیات به‌وسیله دولت در راستای ساختن فردایی بهتر برای آن‌ها و فرزندانشان است، آن‌وقت تمایل و رغبت مردم برای پرداخت مالیات بیشتر خواهد بود.آنچه اکنون مهم است همکاری تمام دستگاه‌های ذی‌ربط کشور در این راستاست که منجر به افزایش مشارکت و مساعدت مردم در پرداخت مالیات می‌شود.
به هر حال، باید این موضوع جا بیفتد که مالیات از پایه های مهم اقتصاد کشور محسوب می شود به گونه ای که پرداخت آن، موجب پی ریزی و اجرای برنامه های مدون و دقیق دولت برای پیشبرد امور می گردد. دولت به کمک مالیات، توانایی تامین هزینه های گوناگون را به دست آورده و متناسب با حجم مالیات دریافتی، می تواند منابع در اختیار خود را براساس اولویت‏های مورد نظر اختصاص دهد. لذا با ارتقای آگاهی افراد نسبت به ضرورت پرداخت مالیات و تبعات جبران ناپذیری عدم وصول آن بر اقتصاد کشور، می توان حمایت مردم را در پرداخت مالیات افزایش داد. فرهنگ سازی مالیاتی و ترغیب مودیان،‌ با شفاف سازی مسایل مالیاتی و چگونگی مصرف آن در کشور میسر می شود. در حقیقت تغییر نگاه جامعه به مالیات به عنوان تامین کننده عمده هزینه های عمومی، بدون فرهنگ سازی در جامعه امکان پذیر نیست.
در حوزه فرهنگ سازی مالیاتی بایستی اقداماتی صورت گیرد که مردم اشراف بیشتری به حوزه مالیات پیدا کنند. نهادهای مختلف فرهنگی هم باید در راستای گسترش این فرهنگ، اقدامات بیشتری انجام دهند. هدف غایی باید این باشد که مردم احساس عدالت در دریافت مالیات داشته باشند و بدانند که مالیات دریافتی در چه حوزه هایی مصرف می‏شود. مردم باید احساس کنند که همه افرادی که مشمول مالیات دهی هستند مالیات پرداخت می کنند و مالیات از همه آنها اخذ می شود.
اطلاع رسانی به مردم و مطلع کردن آنها از نحوه هزینه کرد منابع حاصل شده از مالیات بسیار ضروری است. همه مردم باید بدانند که نسبت به میزانی که مالیات می دهند، بهره برداری از خدمات اجتماعی و تسهیلاتی که از عواید مالیات حاصل می شود به چه اندازه است. باید مردم اطلاع داشته باشند که بخشی از مالیات آنها تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده در بخش بهداشت و درمان و جهت ارائه تسهیلات و خدمات در این بخش هزینه می‏شود. همچنین نقشی که این نوع مالیات در پروژه های عمرانی و تسهیلات در بخش های صنعتی و زیربنایی کشور ایفا می‏کند باید برای مردم کاملا روشن شود.
لزوم برقراری رابطه ای کاملا قانونی، منطقی و اخلاقی با مردم موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. البته تعامل و اعتماد همواره سرلوحه عملکرد سازمان امور مالیاتی کشور قرار گرفته و تمام تلاش ها برای تحقق این اعتماد بین مردم و سازمان بکار گرفته شده است.
نقش سازنده رسانه ها در تحقق فرهنگ سازی مالیاتی نیز مورد تایید صاحبنظران این حوزه است. فرهنگ سازی مالیاتی نزد مردم مساله ای است که بخشی از آن به جامعه پذیری و تلاش رسانه ای بر می گردد و بخش اعظم آن نیز به تعامل و اعتماد عمومی مربوط است که هردو باید با اهتمام ویژه و توامان صورت گیرد.
ذکر این نکته ضروری است که ارتقای فرهنگ مالیاتی، اعتماد آفرینی در جامعه و حفظ آرامش اجتماعی و اقتصادی، وظیفه همه ارکان نظام، مردم و رسانه های جمعی است و نبایستی مالیات را صرفا یک موضوع مربوط به دولت تلقی کرد. مالیات هم حق دولت و هم حق مردم است. بنابراین برای وصول حقوق حقه دولت و مردم، باید یک اجماع ملی برای ایجاد و تحول فرهنگ مالیاتی در جامعه شکل بگیرد.
در پایان یادآور می شود که ارتقای فرهنگ مالیاتی مقوله ای اجتناب ناپذیر برای تقویت رابطه میان نظام مالیاتی و مردم است. در نزد صاحب نظران حوزه اقتصادی، مالیات صرفا یک مقوله اقتصادی نیست بلکه یک جنبه اخلاقی و اجتماعی مهم نیز دارد و افکار عمومی به نحوه هزینه کرد مالیات در جامعه و رعایت عدالت مالیاتی توجه ویژه ای دارند و همین نگاه و باور فرهنگی باعث می شود بیش از پیش به فرهنگ سازی مالیاتی پرداخته شود و جزو اولویت های سازمان قرار گیرد. همچنین به این نکته مهم نیز باید اذعان داشت که ساختار مالیات یک کشور مانند فرهنگ ملی آن، پویا و در حال تغییر و تحول است لذا ایجاد ذهنیت مثبت مبتنی بر کارآمدی، اثربخشی و پایداری مالیات در اقتصاد، برای کارگزاران و پرداخت کنندگان مالیات و بطور کلی عموم مردم باید بیش از پیش افزایش یافته و این امر نهادینه شود تا آینده ای روشن و اقتصاد بدون اتکا به منابع نفتی و متکی بر درآمد پاک و پایدار مالیاتی میسر گردد.