پیامد مالی تنش هند و پاکستان برای ایران

به گفته سیاوش امیرمکری با بسته شدن آسمان پاکستان و هند، مسیر پرواز هواپیماها با هماهنگی ایکائو تغییر کرده و تعداد پروازهای عبوری از آسمان ایران به بیش از هزار پرواز رسیده است.

با افزایش تنش ‌ها بین هند و پاکستان، همه پروازهای خارجی و داخلی پاکستان‌ لغو شده است و در این کشور هیچ هواپیمای تجاری یا مسافربری نمی‌تواند بدون دریافت اجازه رسمی از ارتش و دولت اقدام به پرواز کند. ضمن اینکه با بسته‌ شدن فضا و مسیرهای هوایی پاکستان و افغانستان، حجم ترافیک کشورهای خلیج فارس و خصوصاً ایران افزایش یافته است.

افزایش پروازهای عبوری از آسمان ایران به بیش از هزار پرواز در شرایطی است که پیش از این و در مناقشه میان قطر با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، مصر و کشورهای هم ‌پیمان، قطر ایرویز، آسمان ایران را برای ‌پروازهای اروپا و آفریقای خود انتخاب کرد و همین موضوع حجم پروازهای عبوری از آسمان کشورمان را افزایش داد. علاوه بر این پس از اتفاقات کشور اوکراین و فعالیت‌های داعش در عراق، استقبال ایرلاین‌های خارجی برای عبور از آسمان ایران افزایش یافت.

البته ناگفته نماند که تمام این مناقشات سیاسی کوتاه ‌مدت بود و با باز شدن دوباره آسمان کشورهای مذکور، حجم پروازهای عبوری از آسمان ایران به حالت قبل بازگشت.

در این میان، با رشد پروازهای عبوری و گذر از مرز 1000 پرواز از آسمان ایران این سوال مطرح می‌شود که افزایش پروازها از لحاظ اقتصادی چه تبعاتی به همراه دارد؟ در واقع آیا بسته بودن فضای پروازی پاکستان و هند درآمد هنگفتی را برای اقتصاد هوانوردی کشورمان به دنبال دارد؟

کارشناسان معتقدند، افزایش 100 پرواز عبوری از آسمان ایران اگر کوتاه ‌مدت باشد نمی‌تواند درآمد قابل ملاحظه‌ای را برای اقتصاد هوانوردی کشور به همراه داشته باشد، اما اگر یکسال یا بیشتر ادامه پیدا کند، رقم به دست آمده چشمگیر خواهد بود. آنها معتقدند، با اعمال تحریم‌ها علیه ایران از سوی امریکا، حجم پروازهای عبوری از آسمان کشورمان کاهش می‌یابد، به همین منظور رشد پروازهای عبوری پس از بسته شدن فضای هند و پاکستان می‌تواند جبران‌کننده باشد.

محمد یوسفی، کارشناس ارشد اقتصاد هوانوردی با اشاره به آثار مثبت اقتصادی افزایش پروازهای عبوری از آسمان ایران درباره رشد این پروازها پس از منازعه پاکستان و هند به «تعادل» می‌گوید: بطور حتم افزایش 100 پرواز عبوری از آسمان ایران می‌تواند برای بخش فرودگاهی کشور، درآمدزایی به همراه داشته باشد.

یوسفی می‌افزاید: تجربه عبور هواپیماهای قطری، عراقی و ... از آسمان ایران نشان می‌دهد که ایجاد منازعه میان هند و پاکستان و بسته شدن آسمان این کشورها می‌تواند در راستای منافع اقتصادی کشور باشد، اما موضوعی که دراین میان مهم تلقی می‌شود این است که سیستم ناوبری کشور باید عبور این پروازها را به خوبی مدیریت کند.

به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، میزان درآمد زایی ایران از پروازهای عبوری بستگی به محدوده زمانی تداوم این منازعه دارد و در صورتی که این مشکل طولانی مدت باشد، میزان درآمدهای ایران افزایش می‌یابد.

یوسفی اظهار می‌کند: اگر زمان منازعه میان دو کشور پاکستان و هند طولانی مدت باشد، حجم درآمدهای کسب شده چشمگیر خواهد بود. اما اگر طی چند ماه آینده حل شود، رقم قابل ملاحظه‌ای نخواهد بود.

او بیان می‌کند: درحال حاضر مشکل پروازهای عبوری ایرلاین قطری حل شده است و هواپیماهای قطری مثل گذشته از آسمان عراق عبور کرده و به اروپا می‌روند، بنابراین رقم پروازهای عبوری از آسمان ایران مانند گذشته نیست.

این کارشناس ارشد حوزه اقتصاد هوایی، درباره تاثیر برجام بر حجم پروازهای عبوری از آسمان ایران، می‌افزاید: بطور کلی فشار سیاسی از سوی امریکا بر کشورهای دیگر می‌تواند به کاهش پروازهای عبوری از آسمان کشورمان بینجامد، اما بحث این است که ایرلاین‌ها با اعمال فشار و تغییر مسیر و عبور نکردن از آسمان ایران مجبور به صرف هزینه‌ های بیشتری می‌شوند که هزینه سوخت هواپیما را افزایش می‌دهد.

یوسفی تصریح می‌کند: درصورتی که تغییر مسیر پروازها از آسمان ایران هزینه بالایی برای ایرلاین‌ها داشته باشد، آنها با در نظرگرفتن بحث درآمد- هزینه اقدام به اجرای خواسته ‌های امریکا می‌کنند اما اگر فشارها بیش از این شود احتمال کاهش چشمگیر پروازهای عبوری از آسمان ایران وجود دارد.

او ادامه می‌دهد: به عبارت دیگر، اگر جریمه در نظر گرفته شده برای ایرلاین‌ها برای عبور از آسمان ایران بیشتر از درآمد حاصل از عدم تغییر مسیر از آسمان ایران باشد، آنها اقدام به تغییر مسیر می‌کنند اما اگر جریمه رقم ناچیزی باشد آنها همچنان عبور از آسمان ایران را ترجیح می‌دهند.

منبع: روزنامه تعادل