ایران اکونومیست- به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، موبد پدرام سروش پور که در نشست علمی همایش «آیین، صلح و تنوع فرهنگی» سخن می‌گفت: با بیان این مطلب به بیان گوشه‌ای از مقاله‌اش با عنوان «نقش زنده‌نگه داشتن جشن‌ها و آیین‌های ملی و فرهنگی در نهادینه شدن صلح در جامعه» پرداخت.
او با اشاره به اینکه هر ملتی به آیین‌های دینی و فرهنگی خود زنده است تصریح کرد: آیین‌هایی که از یکسو برپایه فلسفه‌ها و باور‌های دینی شکل گرفته و از سوی دیگر تجربه‌های یک ملت را در به کاربردن این مفاهیم در زندگی و جامعه دارا هستند.
او افزود: در ایرانی با یکی از کهن‌ترین تمدن‌ها و فرهنگ‌های بشری ارزش این سنت‌ها خیلی بیشتر بوده و به جرات می‌توان گفت که این گنجینه‌های معنوی نه فقط متعلق به ایرانیان بلکه متعلق به جهان بشری هستند.
این پژوهشگر گفت: طی چند دهه گذشته اگر چه آیین‌های دینی با صرف بودجه مناسب حمایت شده و حتی در بین اقلیت‌های دینی نیز به تبعیت از جامعه کل رواج کافی را داشته‌اند، اما در مورد جشن‌ها و سایر آیین‌های فرهنگی کم‌توجهی بی‌سابقه‌ای صورت گرفته است که متأسفانه اکنون درگیر نتایج آن هستیم که به این سادگی‌ها جبران پذیر نیست.
این پژوهشگر تصریح کرد: جشن‌های ملی همچون مهرگان، سده، تیرگان و همچنین بسیاری از آیین‌های قومی که در روستاها، عشایر و شهر‌های کوچک رواج داشته تحت تاثیر بزرگ و پرهزینه برگزار شدن آیین‌های مذهبی بسیار کمرنگ شده و خیلی از آن‌ها از بین رفته‌اند.
وی گفت: این درحالی است که دین و فرهنگ همواره مکمل یکدیگر بوده و هیچگاه در مقابل هم قرار نگرفته و نخواهند گرفت.
سروش پور اظهار داشت: یکی از ظرفیت‌های مهم جشن‌ها و آیین‌های فرهنگی و قومی نقش آن‌ها در نهادینه شدن همزیستی و صلح و آرامش در جامعه است که در این نوشتار سعی شده نخست با برشمردن برتری‌های این آیین‌ها و تاثیراتشان در جامعه، نقش آن‌ها در گسترش صلح شناسایی و سپس چند مورد از این مراسم که تاریخی ایرانی، زرتشتی دارند بررسی شوند.
»» پیشینه اسطوره ئی آیین‌های باستانی
محمد حسین باجلان فرخی دیگر سخنران این نشست علمی به بیان گوشه‌ای از مقاله «پیشینه اسطوره ئی آیین‌های باستانی در رویکرد به شادخویی و صلح» پرداخت و گفت::پیشینه اسطوره ئی آیین‌های ایرانی در جشن‌ها و سوگواری‌های آیینی کهن پدیدار و برآیند دگرگونی‌های معیشتی و رویداد‌های تاریخی اجتماعی مردمان فلات ایران در گذر زمان در جهت رویکرد به آرامش و صلح و گریز از خشونت شکل یافته است.
او افزود: در نگرش کلی و فراسوی روایت‌های گوناگون در تعریف آیین که در متن این نوشته از شماری از آنان یاد می‌شود آیین، چون سنتی فرهنگی یادمان باور‌های کهن و با اعمال نمادین بسیاری از جشن‌ها و سوگواری‌های باستانی و نیز پسا اسلامی را در بر می‌گیرد
»» آئین وحدت، صلح و تنوع فرهنگی
هارون یشایائی دیگر سخنران این نشست به بیان بخشی از مقاله اش با عنوان «آئین وحدت، صلح و تنوع فرهنگی» پرداخت و گفت:: در جهان امروز کسانی پیدا می‌شوند، گرفتار و زندانی در تعصبات جنون آمیز که چاشنی جلیقه‌های انتحاری خود را در هر کجا بتوانند می‌کِشند و بی رحمانه آدم کُشی می‌کنند.
او اظهار داشت: در جهانی که سلطه گران نظامی و سیاسی بمب‌های خانمان برانداز خود را از بمب افکن‌های پیشرفته در گوشه و کنار جهان بر خانه‌های مسکونی مردم می‌ریزند! در جهانی که سیاستمداران حیله گر برای تأمین منافع ناحق خود با هر گونه ترفند، تهدید و تحریم زندگی مردم جهان را با نا امیدی، ترس و نگرانی می‌گذرانند! در چنین شرایطی با هزار گونه نابسامانی دیگر چگونه می‌توان از صلح و تنوع فرهنگ‌ها و وحدت با مردم جهان سخن گفت.
وی با طرح این پرسش که با این همه، انسان مگر می‌تواند انسان بودن خود را فراموش کند و تسلیم آنچه شود که بعضی انسان‌های صاحب قدرت بر او روا می‌دارند؟ تصریح کرد: بدیهی است انسان به عنوان انسان هرگز تسلیم نخواهد شد.
»» فرهنگ خمیرمایه تشکل و انسجام و پویایی جامعه
ناصر تکمیل همایون دیگر سخنران این نشست در ادامه با اشاره به این نکته که فرهنگ خمیرمایه تشکل و انسجام و پویایی جامعه در فراگرد زمانی است تصریح کرد: رشته‌های تنیده در آن پاره فرهنگ‌هایی هستند که ساکنان مناطق چندگانه و قومیت‌ها و صاحبان آیین‌ها و باورمندی‌های گوناگون حیات تاریخی و اجتماعی آنان را در یک نظام کلی و منظم مشروعیت و باورمندی می‌بخشند.
او گفت: ظهور پاره فرهنگ‌ها و کارایی آن‌ها به حکم طبیعت و خصیصه‌های انسانی، از اصل تخریبی تضاد به دور است و در نمای کلی جامعه و تجلیات فرهنگی، همواره وحدت و دینامیسم همسویی را در مسیر تاریخ به نمایش درمی آورد.
این پژوهشگر گفت: روشنتر اینکه در یک جامعه کل (ملت) همواره وحدت فرهنگی در دامان تکثر فرهنگی رشد و پویایی می‌یابد و فرهنگ‌های کل بشر (ملتها) در حالت سلامت جامعه‌ها و استقلال سنجیده و دور بودن از سلطه گری و سلطه پذیری هماهنگی و سازگاری دموکراتیک پیدا می‌کنند.
»» تنوع فرهنگی در ایران منشاء درون سرزمینی دارد
سید محمد بهشتی در همایش «آیین، صلح و تنوع فرهنگی» با اشاره به مفهوم آیین تصریح کرد: فرهنگ فی نفسه امری بی صورت و بسیط است، اما در چیز‌هایی آشکار می‌شود که گویی به مثابه آیینه‌هایی روبروی فرهنگ گرفته شده اند.
وی گفت: زمانیکه سخن از آیین می‌گوییم؛ آیین به مثابه یک مظهر فرهنگی و از آن جهت که به صفت آیینه گی چیزی را در خود منعکس می‌کند مورد توجه است که آن چیز همان فرهنگ است. وی خاطرنشان کرد: البته می‌توانیم به آیین ها، هنر‌ها و هر آنچه مظهریت فرهنگی دارند بدون در نظر گرفتن مظهریت فرهنگی بنگریم، مانند اینکه به آیینه نگاه کنیم و صفت آیینگی را در آن مد نظر قرار ندهیم و تنها در مورد قاب، شیشه، مواد سخن بگوییم.
بهشتی با بیان اینکه اغلب در مورد آنچه مظاهر فرهنگی اند کمتر به صفت آیینه گی توجه می‌کنیم افزود: در پژوهشکده مردم شناسی به لحاظ نوع مضامین و موضوعاتی که در این حوزه مطرح می‌شود توجه به جنبه آیینه گی بسیار اهمیت دارد.
این پیشکسوت میراث فرهنگی با اشاره به مفهوم تنوع فرهنگی، ایران را به لحاظ اقلیمی و طبیعی بسیار متنوع دانست و تصریح کرد: ما به دلیل اینکه در این سرزمین زندگی می‌کنیم تفاوت‌های فاحش طبیعی آن را امری بدیهی می‌دانیم این در حالی است که در اروپا چند هزار کیلومتر باید مسافت طی کرد تا به اقلیم دیگر رسید که این مقدار در ایران چند ده کیلومتر است.
وی با اشاره به تنوع اقلیمی در ایران، فرهنگ را عبارت از دانایی حاصل از تعامل تاریخی انسان با محیط برای حل و فصل معمای زیستی اش دانست و گفت: به فرض این تعامل در یک نقطه‌ای با محیط ایجاد شد اینجاست که باید گفت: تعامل دریک نقطه به درد نقطه دیگر نمی‌خورد، زیرا معادلات گوناگونی در این زمینه وجود دارد؛ از این رو ما در ایران دارای تنوع فرهنگی هستیم.
بهشتی با بیان اینکه تنوع فرهنگی در ایران منشاء درون سرزمینی دارد تصریح کرد: امروزه تنوع فرهنگی در ایران با کانادا، امریکا و استرالیا مقایسه می‌شود در حالیکه تنوع فرهنگی در آن‌ها ناشی از مهاجرت فرهنگ‌ها از نقاط مختلف جهان بوده و هیچ یک منشا درون سرزمینی ندارند.
او تصریح کرد: تنوع فرهنگی در ایران با سایر کشورهای جهان متفاوت است.
وی در ادامه به تاریخ طولانی زیست در سرزمین ایران اشاره کرد و گفت: این تاریخ طولانی کمک کرده که اهل این سرزمین از یک تاریخ مشترک برخوردار باشند به نحوی که آذربایجان، خراسان و .. تاریخی جدا ندارند و اگر مغول‌ها به ایران حمله کردند احساس ما این بود که به همه ایران حمله شده، زیرا که یک تاریخ و سرگذشت واحد داریم.
بهشتی با بیان اینکه ما سرگذشت واحدی داریم که باعث شده سرنوشت واحدی پیدا کنیم تصریح کرد: سرنوشت واحد همان کهن الگو‌هایی هستند که بر تمامی رفتار‌های فرهنگی ما سایه افکنده است.
او گفت: شاهنامه تنها مربوط به طوس و خراسان نیست بلکه هر گوشه از سرزمین ایران رد پای آن وجود دارد.
وی افزود: وجود سرگذشت، سرنوشت و فرهنگ واحد باعث شده تا تنوع فرهنگی در ایران اندام واره باشد یعنی در مورد یک موجود واحد سخن می‌گوییم که اعضای مختلفی دارد.
بهشتی گفت: تنوع فرهنگی حاصل این است که ما برای حل و فصل معادلات زیستی وارد محیطی شده ایم که آنجا باید راه حل‌های خودمان را برای حل معادله یافته و از آنجایی که یک تاریخ و فرهنگ داریم باید نقش عمومی را هم بپذیریم و در سطح ملی یفای نقش کنیم.
او با بیان اینکه تنوع فرهنگی در لحظه‌های مختلف حیات این سرزمین نظیر دفاع مقدس ایفای نقش کرده است گفت: در ۸ سال دفاع مقدس این امکان پدید آمد که فرهنگ ایرانی همانطور که هست بدون دستکاری و اعمال مدیریت‌های فاعلانه بتواند خودش را نشان دهد به نحوی که هر یک از فرهنگ‌ها اعم از آذربایجانی ها، مازندرانی ها، تبریزی‌ها و ... بگونه‌ای طبق فرهنگ خودشان از ایران دفاع کردند.
بهشتی در ادامه با اشاره به مفهوم صلح واقعی تصریح کرد: صلح به معنی این است که ما زیر سایه همدیگر باشیم، زیرا صلح با مودت، مهربانی، شناخت و فهم نسبت به همدیگر اتفاق می‌افتد.
او با بیان اینکه ما به اتکای سابقه طولانی زیستی دراین سرزمین و مختصات آن به درکی از مفهوم صلح رسیده ایم که می‌تواند برای جهان دستاورد باشد افزود: تجربیات تاریخی را می‌توانیم برای جهان به ارمغان ببریم به نحوی که خیلی‌ها ابراز تحیر کنند، زیرا با این سپهر اندیشه آشنایی نداشته اند.
وی با بیان اینکه سه واژه «آیین، صلح و تنوع فرهنگی» که در عنوان همایش آمده در تجانس هستند تصریح کرد: زمانیکه از آیین سخن می‌گوییم به مثابه مظهر فرهنگی، از صلح به عنوان دستاورد تاریخی و در تنوع فرهنگی اختصاصی بودن جنس ایرانی آن را باید مورد توجه قرار دهیم، زیرا که این‌ها در ایران معانی متفاوتی دارند.
ایران اکونومیست- به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، موبد پدرام سروش پور که در نشست علمی همایش «آیین، صلح و تنوع فرهنگی» سخن می‌گفت: با بیان این مطلب به بیان گوشه‌ای از مقاله‌اش با عنوان «نقش زنده‌نگه داشتن جشن‌ها و آیین‌های ملی و فرهنگی در نهادینه شدن صلح در جامعه» پرداخت.
