چینی نازک قیمت ها در بازار ارز

  این سخنان را مرد میانسالی می گوید که در گوشه میدان فردوسی تهران در حال سیگار کشیدن است؛ کیف کمری به خود بسته هرچند می گوید داخل آن چیزی نیست جز کارت بانکی، کارت ملی و گواهینامه رانندگی.
دیروز (پنجم اسفند) بازار بار دیگر شاهد افزایش قیمت ها بود؛ از مقابل صرافی های بانکی که می گذشتی جای سوزن انداختن نبود؛ همه می خواستند در سقف 2 هزار دلاری که مجازند، ارز با نرخ بازارساز بگیرند و شاید آنسوتر به دلال بفروشند چون فاصله نرخ ها در صرافی های بانکی تا دست دلال ها زیاد بود.
حدفاصل چهارراه استانبول تا میدان فردوسی تعداد دلارفروشان سرپایی هم بیشتر از روزهای گذشته به چشم می آمد؛ صراف ها می گفتند از میانه آبان ماه که نرخ دلار در حدود 10 تا 11 هزار تومان نوسان داشت، تا به هفته های اخیر که از مرز 12 هزار تومان عبور کرده، تعداد دلال ها هم در کف بازار زیاد نبود اما چند هفته ای است که اختلاف قیمتی در بازار آنها با هدف کسب سود از فاصله قیمت ها به میدان آمده اند.
تب و تاب مردم برای خرید ارز از صرافی های منتخب از سویی و تلاش دلالان و سفته بازان برای افزایش نرخ ها سبب شد که دیروز برای مدت کوتاهی حتی نرخ دلار به مرز 14 هزار تومان هم نزدیک شود اما این نرخ پایدار نبود زیرا صرافی های بانکی نرخ دلار را به 13 هزار و 650 تومان و یورو را به یورو 15 هزار و 600 تومان رساندند تا از فاصله قیمت تا بازار کاسته شود.
در نهایت در ساعت 16 بعدازظهر که فعالیت صرافی های بانکی به اتمام رسیده بود، بازار با نرخ دلار در حدود 13 هزار و 800 تومان و یورو 15 هزار و 800 تومان بسته شد.
یکی از صراف ها در بیان اینکه چرا تقاضا در بازار ارز افزایش یافته، سفرهای پایان سال را مورد اشاره قرار داد و گفت: همه ساله مردم برای خرید ارز سفرهای خارجی نوروز به بازار می آیند، امسال هم از این قاعده مستثنی نیست.
وی ادامه داد: بانک مرکزی گفته هر فرد به ازای ارایه کارت ملی و شماره تلفن همراهی که به نامش ثبت شده باشد، تا سقف 2 هزار دلار در سال ارز بگیرد و به همین خاطر برخی می خواهند از این فرصت استفاده کرده و ارز بخرند.
یکی دیگر از صرافی ها موضوعات مربوط به عضویت ایران در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) را از دیگر موئلفه های موثر بر بازار دانست و گفت: تا هفته پیش می گفتند که تاخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در بررسی لوایح مربوطه سبب شده قیمت ها در بازار افزایشی شود؛ در بازار شایعه شده بود که بانک مرکزی برای اینکه به مجمع فشار بیاورد، نرخ ها را در بازار رها کرده ولی چنین نبود چون وقتی روز جمعه تعلیق تحریم های ایران تا خرداد ماه تمدید شد، باز هم نرخ ها افزایشی ماند.
در محدوده میدان سکه یکی از فعالان بازار ارز  گفت: این روزها بحث بودجه است؛ هر تصمیمی که درباره ارز، نفت و بنزین بگیرند، بر بازار ارز اثر روانی دارد؛ مثلا گفته شد که رد طرح اصلاح یارانه بنزین باعث شده امروز (پنجم اسفند) نرخ ها افزایش یابد.
وی در پاسخ به اینکه بنزین چه ربطی به ارز دارد، با خنده اظهار داشت: «خب ربط دارد؛ این روزها هر تصمیمی و هر اظهار نظری روی بازار اثر می گذارد و عده ای سعی می کنند بخشی از سرمایه خود را تبدیل به ارز کنند و البته برخی هم نفع خود را می برند».
وی در پاسخ به اینکه گفته شده آزاد شدن واردات 100 قلم کالا از طریق مرزنشینان یا ملوانان هم بر افزایش تقاضا موثر بوده، توضیح داد: نمی توانیم منکر اثر گذاری آن شویم؛ از گذشته هم آنهایی که تجارت چمدانی انجام می دادند یا از بازارچه های مرزی جنس وارد کشور می کردند، ارز خود را به صورت نقدی از صرافی ها یا دلال ها می خریدند.
کارشناسان تا پیش از تحولات ارزی امسال و ممنوعیت واردات 1336 قلم کالا، حجم تجارت غیررسمی و قاچاق در اقتصاد ایران را حدود 15 میلیارد دلار برآورد می کردند که حدود یک سوم تجارت رسمی کشور است و به خودی خود فشار زیادی را بر بازار ارز می گذارد.
هیات دولت اواخر بهمن ماه با هدف تقویت معیشت مرزنشینان واردات 100 قلم کالا از فهرست 1336 قلم کالای ممنوعه را به شکل مرزی و ملوانی مستثنی کرد اما هفته گذشته «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی از این مصوبه دولت انتقاد کرد و آن را عاملی برای افزایش تقاضا در بازار و به دنبال آن رشد قیمت ها دانست و اعلام کرد که برای اصلاح مصوبه تلاش خواهد کرد.
با توجه به اینکه ایران در شرایط تحریم قرار دارد و امکان تامین اسکناس دلار از طریق چرخه دلاری برای ایران میسر نیست، اسکناس به شکل غیررسمی و از طریق بازارهای کشورهای همسایه تامین می شود؛ از این رو کارشناسان ارزی معتقدند واردات بدون انتقال ارز و نیز واردات غیررسمی بر تعیین نرخ ارزها در بازارهای کشورهای همسایه بویژه هرات و سلیمانیه اثر می گذارد و باید برای آن سیاست گذاری دقیق تری داشت.
عملکرد بانک مرکزی در چند ماه گذشته نشان داده که تلاش دارد با توجه به محدودیت ها در عرضه ارز، بازار را از طریق طرف تقاضا مدیریت کند که شامل طیف وسیعی از اقدام ها نظیر اعمال محدودیت بر تراکنش های بانکی، عرضه ارز با ارایه کارت ملی و سیمکارت هم نام، فروش ارز به گروه های مشخص و فروش ارز از طریق صرافی ها با نرخ های نزدیک بازار بوده است.
با این حال در هفته های پایانی سال به دلیل آنکه نقدینگی در جامعه افزایش می یابد، ناگزیر بخشی از این نقدینگی به سمت بازارهای سرمایه ای از جمله طلا و ارز سرریز می شود و در نتیجه نوسان ها در بازار افزایش می یابد هرچند نمی توان چانه زنی دولت و مجلس بر سر تصویب بودجه سال آینده را از نظر دور داشت زیرا این علامت را به بازار می دهد که آیا سیاست های دولت در مصارف ارزی انقباضی است یا انبساطی.
برای نمونه اگر اصلاح یارانه بنزین در مجلس رای می آورد به این معنا بود که دولت قصد دارد از هزینه های خود در تخصیص یارانه انرژِی بکاهد و بر درآمدهای خود بیفزاید.
در هر صورت بازار نوسان دیروز را پشت سر گذاشت و امروز (دوشنبه) صرافی های بانکی هر اسکناس دلار آمریکا را 13 هزار و 550 تومان و هر یورو را 15 هزار و 700 تومان عرضه می کنند؛ این قیمت گذاری سبب شده در بازار ارز قیمت ها نسبت به دیروز متعادل تر شود.
در مجموع دیروز میانگین فروش هر یورو در صرافی های مجاز 15 هزار و 236 تومان و هر دلار آمریکا 13 هزار و 644 تومان بود و در سامانه نیما حواله هر یورو 10 هزار و 17 تومان و هر دلار 8 هزار و 730 تومان قیمت خورد.
منبع: ایرنا