چرخ بازار لوازم خانگی می چرخد

 بازار لوازم خانگی در ایران با وجود آنکه در سال های اخیر صنایع مرتبط با آن پیشرفت های خوبی را در تولید برخی اقلام داشته و حتی علاوه بر خودکفایی، بازار صادراتی نیز برای خود دست و پا کرده است، باز هم به واردات و نیز برخی قطعات برای تولید محصول نهایی در داخل متکی است.
ارزش بازار لوازم خانگی ایران سالانه حدود چهار میلیارد و 180 میلیون دلار تخمین زده می شود که تولید داخلی پاسخگوی 2 میلیارد و 770 میلیون دلار آن است.
در سال های گذشته صادرات لوازم خانگی حدود 140 میلیون دلار در سال برآورد و در مقابل حدود 880 میلیون دلار انواع لوازم خانگی به طور رسمی وارد کشور می شد تا بخشی از نیازها پوشش داده شود؛ با این حال شکاف حدود 530 میلیون دلاری بین عرضه و تقاضای این محصولات، قاچاق و واردات غیررسمی آن را رونق بخشیده بود.
همین اختلاف و جذابیت بازار سبب شده بود نه تنها واردات لوازم خانگی از طریق بازارچه های مرزی، واردات ته لنجی و ملوانی در سال های اخیر شدت یابد بلکه به صورت قاچاق نیز انواع محصولات وارد کشور شود.
با این حال سال 97 برای صنعت و بازار لوازم خانگی به دلیل بروز نوسان های ارزی بسیار متفاوت بود زیرا نه تنها بیش از 60 درصد از بازار آن وارداتی بود بلکه بخش اعظمی از تولیدات داخلی بویژه در حوزه محصولات برقی وابسته به واردات قطعات بود.
در ماه های اردیبهشت و خرداد ارز مورد نیاز واردات لوازم خانگی با تامین دلار 4200 تومانی ثبت سفارش شد اما در 28 خردادماه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در مصوبه ای ورود برخی کالاها را با هدف حمایت از تولید داخلی ممنوع کرد و تهیه فهرست مشمول این ممنوعیت ها را به وزارت صنعت، معدن و تجارت سپرد که سرانجام این وزارتخانه 22 قلم کالای لوازم خانگی را در فهرست اقلام ممنوعه قرار داد.
اتوهای خانگی پرسی، آبسردکن های خانگی، آسیاب، مخلوط کن های مواد خوراکی، چای ساز و قهوه ساز، دستگاه برشته کردن نان، ریش تراش برقی، سشوار، فر، اجاق گاز، فریزر، ماشین لباسشویی، ماکروویو، هود آشپزخانه و یخچال فریزر، اقلامی هستند که واردات آنها ممنوع شد.
پس از آن نوبت به سیاست جدید دولت برای تقسیم بندی کالاهای وارداتی رسید و با اعلام اینکه ارز دولتی فقط در برای کالاهای اساسی، دارو و نهاده های دامی تعلق می گیرد، لوازم خانگی و قطعات مورد نیاز تولید داخلی آن در زمره کالاهایی قرار گرفت که برای واردات باید از سامانه ارزی نیما ارز مورد نیاز خود را از صادرکنندگان دریافت می کردند.
البته در همان دوران رئیس اتحادیه لوازم خانگی درباره ممنوعیت واردات برخی کالاها  اعلام کرد: بهتر بود قبل از اینکه واردات برخی از لوازم خانگی ممنوع شود، با فعالان این عرصه مشورت می کردند.
وی توضیح داد: برخی از اقلامی که واردات آنها ممنوع شده، اصلاً تولید داخل ندارد که می توان به ریش تراش، آبسردکن و اتو پرسی را نام برد ضمن آنکه مایکروویو و لباسشویی از جمله کالاهایی هستند که قطعات آنها وارد کشور شده و در واحدهای تولیدی مونتاژ می شود.

** کاهش تقاضای خرید در بازار
از آنجا که لوازم خانگی از اقلام بادوام در سبد هزینه خانوارها به شمار می روند، پس از ممنوعیت واردات برخی کالاها و نیز تغییر روش تخصیص ارز به این محصولات، به دلیل افزایش قیمت ها، تقاضا برای خرید لوازم خانگی نیز در بازار رو به کاهش نهاد.
البته نمی توان در این میان شیطنت برخی دلالان، تولیدکنندگان و واردکنندگان را از یاد برد که برای کسب منفعت بیشتر، از عرضه کالا به بازار خودداری کردند و در نتیجه در مدت هشت ماه قیمت لوازم خانگی 100 تا 150 درصد رشد کرد.
در این شرایط بود که سازمان تعزیرات حکومتی وارد میدان شد و چندین انبار لوازم خانگی را در اطراف تهران کشف و ضبط کرد.
همانطور که پیش بینی می شد، جهش قیمت اقلام وارداتی لوازم خانگی در بازار، متقاضیان را به خرید تولید داخلی سوق داد و این موضوع بویژه برای زوج های جوان که در تب و تاب آماده کردن لوازم آغاز زندگی مشترک خود بودند، نمود بیشتری داشت.

** حال و هوای بازار در آستانه سال نو
همه ساله بازار لوازم خانگی در ایام پایانی سال رونق می گیرد زیرا بسیاری از مردم علاقه مندند که لوازم خانگی خود را تعویض کنند، اما امسال شرایط به گونه دیگری رقم خورد و رکود همچنان بر بازار حاکم بود. تا اینکه هفته گذشته (بیست و هفتم بهمن ماه) فیلم کوتاهی از رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در رسانه ها و فضای مجازی پخش شد که از مردم می خواست اگر قصد خرید دارند، آن را به بعد موکول نکنند و در حقیقت مردم را به خرید کالا دعوت کرده بود.
اظهارات این مقام صنفی بازخوردهایی را در مجلس و دولت به دنبال داشت و برخی بر این باور بودند که چنین اظهارنظرهایی به نگرانی مردم دامن می زند اما «محمد طحانپور» رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی  آن را ناشی از سوء برداشت دانست و گفت: بحثی که در نشست خبری با رسانه ها مطرح شد، این بود که مردم لوازم خانگی مورد نیاز خود را تهیه کنند و آن را به سال بعد موکول نکنند.
طحانپور در ارزیابی خود از وضعیت حاکم بر بازار لوازم خانگی اظهار داشت: خوشبختانه در هفته های اخیر شرایط در بازار تغییر کرده و با اینکه دست اندرکاران این صنف در ماه های گذشته با رکود و کاهش تقاضا در بازار روبرو بودند، اکنون شاهد آن هستیم که افراد برای تامین مایحتاج و یا برای تهیه جهیزیه به بازار آمده اند.
این مقام صنفی با اشاره به ممنوعیت واردات برخی اقلام لوازم خانگی گفت: سهم بازار کالاهای وارداتی به کارخانه های خوب داخلی انتقال یافته و در نتیجه تقاضا برای تولیدات داخلی رشد کرده است که می تواند سبب رونق تولید در کشور شود.
طحانپور به مردم توصیه کرد هنگام خرید فاکتور با مهر رسمی فروشگاه را از فروشنده بگیرند و چنانچه آن واحد صنفی با وجود کالا در انبار حاضر به عرضه نشد، با اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تماس بگیرند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی درباره دغدغه این روزهای اصناف گفت: یکی از نگرانی های ما این است که مواد اولیه تولید این اقلام همچون کمپرسور یخچال که در داخل تولید نمی شود، به اتمام برسد و همواره در نشست با مسئولان این موارد را اعلام کرده ایم تا به موقع برای آن تصمیم گیری کنند.
منبع: ایرنا