به گزارش ایران اکونومیست، انرژی اصلیترین محور توسعه اقتصادی در تمامی اقتصادها به شمار میرود. از زمان آغاز انقلاب صنعتی، اهمیت منابع انرژی دو چندان شد. کشورهای توسعه یافته صنعتی و اقتصادی با بهره گیری از منابع انرژی ارزان قیمت و در دسترس مانند زغالسنگ، نفت و گاز توانستند رشد اقتصادی خود را سرعت بخشند.
در حال حاضر نیز نفت و گاز همچنان در صدر منابع انرژی مورد استفاده در راستای توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها قرار دارد. ایران به عنوان اولین کشور دارنده ذخایر نفت و گاز میتواند در صورت بهرهگیری درست و هدفمند از این منابع توسعه اقتصادی و صنعتی خود را سرعت بخشد، اما برخی توافق های بین الملل مانند توافق تغییر اقلیم پاریس در پی محدود کردن بهرهگیری از این منابع هستند.
توافق پاریس که هدفش جلوگیری از افزایش دمای کره زمین به ۱.۵ درجه تا پایان قرن حاضر از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانهای انسان ساخت است، تمرکز زیادی بر کاهش استفاده از منابع انرژی دارد. در همین راستا موافقان پیوستن به توافق پاریس بر این نکته بسیار تاکید میکنند که در سالهای آینده مصرف منابع نفت و گاز به شدت کاهش خواهد یافت. از آن جمله میتوان به نامه وزیر نفت در آبان سال ۹۷ به رئیس جمهور اشاره کرد، زنگنه در این نامه یکی از استدلالهای پیوستن به توافق پاریس را کاهش مصرف نفت در سالهای آینده، ذکر میکند.
از سوی دیگر مهندس صادق احدی، از مسئولان سابق سازمان محیطزیست، اظهاراتی مبنی بر کاهش استفاده از منابع انرژی مانند نفت دارد.
وی معتقد است که بهرغم رشد اقتصادی، ممکن است در سالهای آتی تقاضای سوختهای فسیلی روند نزولی بهخود گیرد؛ لذا چه ایران عضوی از توافقنامه پاریس باشد و چه خارج از آن؛ درآمدهای حاصل از صادرات سوختهای فسیلی کشور در بلندمدت کاهش خواهد یافت.
این استدلالها در راستای تشویق کشور برای پیوستن به توافق تغییر اقلیم پاریس در حالی است که بررسی آمارهای بین المللی خلاف این موضوع را ثابت میکند. بررسی آمار منتشر شده از سوی آژانس جهانی انرژی (EIA) نشان میدهد که برخلاف گفتههای موافقان برای پیوستن کشور به توافق پاریس، تا سال ۲۰۴۰ نفت و گاز به عنوان اصلیترین منابع انرژی در جهان خواهند بود.
نموار (۱): سهم منابع مختلف انرژی در تامین انرژی جهان تا سال ۲۰۴۰ (منبع: آژانس جهانی انرژی)
مطابق نمودار فوق با اینکه سهم منابع دیگر انرژی در تامین انرژی جهانی در حال افزایش است، اما منابع نفت و گاز همچنان در صدر تامین انرژی قرار خواهند داشت. از اصلیترین دلایل این مسئله میتوان به ارزان بودن توسعه اقتصادی با تکیه بر این منابع اشاره کرد. از همین رو کشورهای در حال توسعه سعی در حفظ این منابع دارند.
از سوی دیگر برخلاف اظهارات احدی مسئولان سابق سازمان محیطزیست، بر اساس آخرین چشمانداز بینالمللی انرژی در سال ۲۰۱۷ (IEA ۲۰۱۷)، مصرف انرژی تا سال ۲۰۴۰ رشد ۲۸ درصدی را تجربه خواهد کرد. افزایش جمعیت و تمایل کشورها برای توسعه اقتصادی بیشتر اصلیترین دلیل این رشد مصرف خواهد بود. کشورهای هند و چین به دلیل توسعه بیشتر در مجموع ۶۰ درصد این افزایش را به خود اختصاص خواهند داد.
نکات فوق، نشان میدهد که برخلاف اظهارات افرادی مانند مهندس احدی که اظهاراتی خلاف واقع است، مصرف انرژی به خصوص نفت وگاز در سالهای آینده به شدت افزایش خواهد یافت. چرا که سرعت رشد اقتصادی کشور در حال افزایش است. با این وجود تاکید بر محدود کردن کشور در بهره مندی از منابع نفت و گاز در راستای توافق پاریس، میتواند باعث عقب ماندن کشور در رقابت با رقبای اقتصادی منطقهای و فرا منطقهای شود.
این درحالی است که اقتصاد ایران به دلیل محدودیتهای ناشی از تحریم اکنون نیز از سرعت لازم برای رسیدن به توسعه مطلوب برخودار نیست؛ بنابراین پیوستن به توافق پاریس در زمانی که کشور دچار تحریمهای اقتصادی است مصداق آّب در آسیاب دشمن ریختن است.